نشست سران کشورهای جهان در کپنهاگ به چه نتیجه‌ای خواهد رسید
توافق‌های مفید یا بی‌حاصل؟
گروه بین‌الملل- امید ایران‌مهر: مرحله نهایی «کنفرانس تغییرات اقلیمی» که از سوی سازمان ملل متحد با حضور نمایندگان ۱۹۲ کشور جهان در کپنهاگ دانمارک برگزار می‌شود، آغاز شده است.
عکس: AFP
گروه بین‌الملل- امید ایران‌مهر: مرحله نهایی «کنفرانس تغییرات اقلیمی» که از سوی سازمان ملل متحد با حضور نمایندگان ۱۹۲ کشور جهان در کپنهاگ دانمارک برگزار می‌شود، آغاز شده است. دستور کار این کنفرانس دوهفته‌ای، که کار خود را دوشنبه هفته پیش (۷ دسامبر/ ۱۶آذر) شروع کرد، دستیابی به توافقی است که کشورهای جهان را موظف کند برای کاستن از میزان نشر دی‌اکسید کربن و دیگر گازهای گرم‌کننده هوا، اقدامی عملی صورت دهند. این گازها که عمدتا بر اثر مصرف انرژی‌های فسیلی تولید می‌شوند، باعث گرم شدن جو زمین و تغییر و تحولاتی مضر و خطرناک برای محیط زیست شده‌اند. اکثر تصمیمات برای مهار گرمایش زمین معطوف به کاستن از مصرف انرژی‌های فسیلی و روی‌آوردن به انرژی‌های پاک و غیرآلاینده است. خاورمیانه یکی از کانون‌های عمده تولید انرژی فسیلی است و اقتصاد اکثر کشورهای نفت‌خیز آن به درآمدهای ناشی از صدور این نوع انرژی وابسته است. از همین رو، برخی از کارشناسان معتقدند که کنفرانس کپنهاگ آغاز پایان خاورمیانه و وداع بشریت با دوران نفت است.
این در حالی است که کشورهای خاورمیانه که اکثرا در گروه کشورهای در حال توسعه تقسیم‌بندی می‌شوند، مقصر اصلی تغییرات جوی را کشورهای صنعتی می‌دانند. در میان این جدال‌ها تنها چند روز مانده به پایان اجلاس کپنهاگ، هنوز پیشرفتی در مذاکرات به چشم نمی‌خورد و شرکت‌کنندگان نگران از دست دادن زمانند.
از امروز پنج‌شنبه، سران کشورها در کنفرانس کپنهاگ حضور خواهند یافت. امید می‌رفت که توافق‌های اصلی در مرحله مشاوره و گفت‌وگوهای کارشناسانه حاصل شود و مرحله نهایی با حضور سران، مرحله امضای قراردادها و انجام سخنرانی‌ها و دیدارهایی باشد با مضمون تاکید بر حفظ محیط زیست. اما گویا باید واقع گرا بود، چراکه این‌بار نیز قرار نیست آرزوها با واقعیت مطابق باشد.
روز سه‌شنبه مایکل زامیت کوتایار، رییس یک گروه کاری اصلی کنفرانس، نسخه جدیدی را از یک طرح مهم ارائه کرد. در این روایت تازه بر لزوم کاهش گازهای گلخانه‌ای تاکید شده، اما هیچ رقم مشخصی ذکر نشده است. هنوز معلوم نیست که کشورهای صنعتی و کشورهای در حال توسعه هر یک به چه میزان برای اجرای این پیشنهادات متعهد خواهند شد، چراکه طرح جدید این موضوع را به طرحی که پیشتر تهیه شده بود، حواله می‌دهد.
هرچند به نظر می‌رسد که کشورهای شرکت‌کننده در کنفرانس کپنهاگ در نهایت به توافق‌هایی دست خواهد یافت، اما مساله این است که آیا این توافقات حاصلی هم در بر خواهد داشت یا بازهم فقط بر سر قراردادهایی بی‌خاصیت خواهد بود؟
بان کی مون، دبیرکل سازمان ملل متحد در سخنرانی افتتاح دور نشست وزیران در چارچوب کنفرانس دانمارک گفت: «آینده ما در اینجا آغاز می‌شود. ما نمی‌توانیم یک سال دیگر تامل کنیم، طبیعت هم نمی‌تواند.»
همه اینک در درجه اول منتظر آن هستند که دریابند آیا آمریکا، چین و اتحادیه اروپا می‌توانند درباره میزان تعهداتشان در قبال گرمایش زمین به توافقی دست یابند یا خیر. اختلاف میان این قدرت‌ها که از بزرگترین تولیدکنندگان گازهای گلخانه‌ای هستند، دو محور اصلی دارند: نخست، تعیین میزان کاهش گازهای گرم‌کننده هوا و دوم میزان کمکی که بایستی به کشورهای فقیر شود تا آنها نیز بتوانند در امر کاهش نشر گازهای گلخانه‌ای مشارکت داشته باشند.آندرئاس کارلگرن، وزیر محیط زیست سوئد و نماینده اتحادیه اروپا در مذاکرات سطح وزیران، گفته است که برای رسیدن به موفقیت در کنفرانس، ابتدا باید آمریکا و چین تعهدهای لازم را بپذیرند.
تردیدهای چین و آمریکا، اتحادیه اروپا را هم دچار تردید کرده است. گفته می‌شود که ممکن است اتحادیه اروپا در هدف‌های خود تجدید نظر کند. پیشتر این هدف تعیین شده بود که تا سال ۲۰۲۰ میزان نشر گازهای گلخانه‌ای در اتحادیه اروپا ۲۰ درصد کاهش یابد و اگر کشورهای دیگر همراهی کنند، حتی میزان کاهش، ۳۰ درصد مقرر شود. حال به جای ۳۰ درصد از ۲۵ درصد صحبت می‌شود. هیات نمایندگی آلمان در کنفرانس این موضوع را تکذیب کرده است. از خود این هیات در رسانه‌های آلمانی انتقاد می‌شود که چرا آمادگی کمی دارد و به اندازه کافی تاثیرگذار نیست.
در همین حال فعالان محیط زیست که از تعلل کشورهای توسعه یافته در رسیدن به توافقی قابل قبول در مورد موضوع تغییرات اقلیمی ناراضی هستند، اعتراضات تازه‌ای را در اطراف محل برگزاری اجلاس سازمان داده‌اند، موضوعی که باعث امنیتی شدن فضای شهر کپنهاگ از روز اول کنفرانس تا امروز شده است. به گزارش خبرگزاری‌ها در همین ارتباط روز چهارشنبه پلیس دانمارک اولین موج حمله فعالان طرفدار محیط زیست به این نشست را دفع و نزدیک به ۱۶۰نفر را نیز دستگیر کردند. پلیس دانمارک با گاز فلفل و سگ به گروه کوچکی ازاین معترضان که قصد عبور از موانع اطراف کنفرانس را داشتند، حمله کرد. همزمان راهیپمایی گروه دیگری از معترضان نیز از یک ایستگاه مترو شهر کپنهاگ به محل این نشست با شرکت حدود سه هزار نفر آغاز شد. کپنهاگ در این روزها مدام شاهد تظاهرات اعتراضی بوده است. پلیس دانمارک تاکنون ۱۵۰۰ تظاهرکننده را دستگیر کرده است. تظاهرکنندگان اعلام کرده‌اند قصد مقاومت مدنی داشته و تظاهرات خود را به صورت مسالمت آمیز برگزار می‌کنند. سازمان‌دهندگان برگزاری اعتراضات و تظاهرات در کپنهاگ هدف از این اقدامات را فشار بر شرکت‌کنندگان جهت دستیابی به توافقی برای مقابله با تغییرات اقلیمی عنوان کرده‌اند.
معترضان گفته‌اند در حمله خود به مقر این نشست اگر بتوانند وارد ساختمان شوند، گفت‌وگوهایی را با نمایندگان کشورهای شرکت‌کننده در این اجلاس انجام می‌دهند.
تظاهرکنندگان بارها نگرانی خود را نسبت به بن‌بست ایجاد شده در این نشست ابراز کرده و به عدم انعطاف دولت‌ها معترضند.
آنان از دولت‌ها انتقاد می‌کنند که چرا منافع خود و صنایع آلاینده جو را بر حفظ محیط زیست ترجیح می‌دهند.باید منتظر ماند و دید آیا تلاش‌های شرکت‌کنندگان و تظاهرکنندگان برای رسیدن به توافقی تعیین کننده و مفید به نتیجه خواهد رسید یا این کنفرانس دوهفته‌ای نیز بار دیگر مثل نشست‌های مشابه پیشین به امضای چند قرارداد بی‌حاصل ختم خواهد شد.
سایه اختلاف تجاری چین و آمریکا بر اجلاس کپنهاگ
گروه بین‌الملل، شادی آذری- دولت چین درخواست کرده است در توافق جهانی کاهش گازهای گلخانه‌ای وضع تحریم‌های تجاری گنجانده نشود و کشورها از اعمال هرگونه تحریم تجاری باز داشته شوند. این موضوعی است که بر آتش اختلافات تجاری بین بزرگترین آلوده‌کننده محیط زیست و آمریکا دامن زده است.
بر اساس پیش‌نویس پیمان تغییرات اقلیمی که در اجلاس کپنهاگ مطرح شده است، انجام هرگونه دادوستد تجاری در رابطه با تغییرات اقلیمی توسط کشورهای غنی ممنوع خواهد بود. در مقابل چین اعلام کرده است که چنین لحنی موجب انحراف «جنگ تجاری» خواهد شد. سفیر تغییرات اقلیمی چین به نام یو کینگتایی در مصاحبه‌ای گفته است: «ما همیشه با وضع هرگونه مانع تجاری به بهانه حفظ محیط زیست مخالفیم.»
اما از سوی دیگر، بر اساس لایحه‌ای که در آمریکا مورد بحث قرارگرفته است، به واردات برخی از کالاهای خاص از چند کشور از جمله چین که بنا به تشخیص در تولیدشان کاهش آلاینده‌ها مد نظر قرار نگرفته است، تا سال ۲۰۲۰ تعرفه‌های سنگین اعمال می‌شود. سیاستمداران و اتحادیه‌های کارگری آمریکا بر این باورند که با این اقدام از مزیت چنین کشورهایی در رقابت تجاری جلوگیری می‌شود. ریچارد ترومکا، رییس یکی از اتحادیه‌های کارگری آمریکا می‌گوید: «کالاهای تولید شده در کشورهایی که محدودیت‌های کاهش گازهای گلخانه‌ای را رعایت نمی‌کنند، باید مشمول وضع تعرفه شوند تا ضررهای ناشی از فعالیت‌های آن کشورها جبران شود.»جدال بین چین و آمریکا که سال گذشته میلادی ۲۶۸ میلیارد دلار مازاد تجاری برای چین به‌بار آورد، نشان‌دهنده محوری بودن موضوع تجارت در اجلاسی است که در کپنهاگ، پایتخت دانمارک در جریان است و موجب بروز اختلافاتی عمیق بین کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه شده است.
ارسال نظر