گروه بین‌الملل- در سال‌های میانی دهه هفتاد جمله جالبی در محافل نفت ورد زبان‌ها بود. جمله‌ای با این مضمون که «قیمت نفت را چهره وزیر نفت عربستان تعیین می‌کند.» به این معنی که اگر شیخ احمد زکی یمانی هنگام خروج از اجلاس وزرای نفت اوپک لبخند بزند قیمت نفت کاهش پیدا می‌کند و اگر چهره‌اش را در هم بکشد قیمت‌ها بالا خواهند رفت. سی سال بعد از آن روزها اکنون اوپک قصد دارد بار دیگر نبض بازار نفت را در دست گرفته و قدرت خود را به خریداران دیکته کند. پس از بحران مالی ۹۷ آسیا که عربستان به ناگهان تولید نفت را افزایش داد و قیمت‌ها به زیر ۱۰دلار سقوط کردن، دیگر اوپک کمتر خود را در مقابل بحران‌های نفتی قرار داد. افزایش درآمدها نفتی پس از سال ۲۰۰۳ لذت شیرینی را در خزانه‌های اوپک جاری کرد که موجب شد اوپک شانه از زیر بار بحران‌های بازار نفت خالی کند.

پایان اجلاس سوم سران اوپک برای مصرف‌کنندگان دستاورد چندانی نداشت. بسیاری از تحلیل‌گران بازار نفت در کشورهای صنعتی انتظار داشتند که اوپک در مباحثات سران خود اشاره‌ای نیز به افزایش تولید داشته باشد. اما اوپک در اجلاس سوم سران کوچک‌ترین اشاره‌ای به افزایش تولید نکرد و حتی به اعتقاد برخی سران اوپک در سخنان خود نشان دادند که قیمت‌های کنونی را عادلانه می‌دانند. اوج این اظهارنظرها زمانی بود که ملک عبدا...بن عبدالعزیز در سخنان خود به طور ضمنی گرانی نفت را رد کرد. پادشاه عربستان که ریاست اجلاس ریاض را بر عهده داشت در سخنان خود خطاب به خبرنگاران خارجی حاضر در ریاض گفت: اگر چه قیمت‌ها افزایش چشمگیری داشته است اما قیمت‌ها هنوز پایین‌تر از قیمت نفت در سال‌های اول دهه ۸۰ میلادی است.

با این موضع‌گیری بود که بهای نفت فردای روز اجلاس سران اوپک بار دیگر افزایش پیدا کرد. بازار نفت که پنج روز پرثبات را به امید موضع موافق اوپک و کاهش قیمت پشت سر گذاشته بود، در پایان این اجلاس سخنانی را که دوست داشت نشنید و در نهایت قیمت نفت در بازارهای جهانی افزایش یافت. هر بشکه نفت وست‌تگزاس اینترمدیت دیروز با ۵۱/۱دلار افزایش به قیمت ۱۵/۹۵دلار معامله شد. در همین حال نفت برنت دریای شمال نیز دیروز در اولین روز فعالیت‌ بازارهای نفت‌خام با یک دلار افزایش بشکه‌ای ۱۶/۹۲دلار دادوستد شد. قیمت نفت اوپک نیز تحت تاثیر تحولات اخیر ۵۸ سنت افزایش یافته و به بشکه‌ای ۵۹/۸۷دلار رسید.

مواضع برخی از سران اوپک همچون ایران و ونزوئلا علیه دلار و اینکه اوپک باید به دنبال ارز جایگزین برای مبادلات نفت خود باشد تاثیر خود را کرد و زمینه کاهش ارزش دلار را در برابر دیگر ارزهای عمده به ویژه یورو فراهم کرد. اگر چه عربستان تلاش خود را انجام داد تا موضوع کاهش ارزش دلار در بیانیه‌ پایانی وارد نشود و اینگونه هم شد، اما سخنان محمود احمدی‌نژاد رییس‌جمهوری کشورمان و هوگو چاوز رییس‌جمهوری ونزوئلا در اجلاس و کنفرانس‌های خبری پس از آن موجب شد تا دلار فردای اجلاس باز هم سقوط کرده و به رکورد هر یورو برابر ۴۶/۱دلار برسد. با کاهش بیشتر ارزش دلار زمینه افزایش قیمت نفت فراهم شد.

سران کشور‌های عضو سازمان اوپک در حالی یکشنبه شب به نشست دو روزه خود در پایتخت عربستان پایان دادند که بیانیه پایانی خود را براساس سه استراتژی مهم «ثبات بازار‌های جهانی انرژی»، «انرژی برای توسعه پایدار» و «انرژی برای محیط زیست» تنظیم کردند.

در پایان نشست دو روزه سران اوپک در پایتخت عربستان بیانیه‌ای منتشر شد که براساس گفته‌های مقامات اوپک مورد بررسی کارشناسانه به صورت فشرده در چند ماه اخیر قرار داشت. این در حالی است که بیانیه پایانی نشست سران اوپک کمی‌ کلی‌تر از آنچه انتظار می‌رفت منتشر شد و نگاهی به تک تک جزئیات مطرح شده در مذاکرات وزیران اوپک نداشت؛ هر چند که اعضای اوپک اعلام کردند این بیانیه بیشتر اعلامیه‌ای کلی برای استراتژی‌های کلان است که وزیران اوپک را مامور می‌کند که جزئیات آن را پیگیری کنند.

در این بیانیه تاکید شده است که کشور‌های عضو اوپک وزیران دارایی خود را مامور بررسی راهکار‌های افزایش تعاملات اقتصادی کنند تا پیشنهاد‌های مطرح شده در این زمینه را مورد کار کارشناسی قرار دهند.

در بخش ثبات بازار‌های جهانی نفت اوپک بار دیگر بر اهمیت عرضه مطمئن و رقابتی انرژی تاکید کرده و بر باقی ماندن نفت به عنوان عنصری مهم در بازار بین‌المللی انرژی صحه می‌گذارد.

اوپک همچنین پایبند می‌شود که تعهدات خود را در قبال انرژی کافی مقرون به صرفه و با ثبات به اجرا برسانند.

در این بخش اوپک ۱۴ بند را در بیانیه مورد تاکید قرار می‌دهد که با هدف برقراری بهتر ثبات در بازار‌های جهانی انرژی به عنوان راهکار‌های این سازمان مطرح شده است.

همچنین بخش انرژی و توسعه پایدار نیز در هفت بند مورد اشاره قرار گرفته که در این بخش برای ریشه‌کن کردن فقر و برقراری رابطه بهتر با کشور‌های در حال توسعه تاکید شده است. اوپک در بخش پایانی خود نیز توجه ویژه‌ای به بخش محیط زیست مبذول کرده است که در هفت بند مورد اشاره قرار دارد و راهکار‌ها و چالش‌های موردنظر سران این سازمان را مطرح می‌کنند.