نخستین ارزیابی از گردهم‌آیی نجات اقتصاد جهان
اکونومیست: توافق گروه ۲۰، بهتر از هیچ
عکس: AFP. تحلیل اکونومیست از اجلاس گروه بیست در لندن:
توافقی بهتر از هیچ
حاصل اجلاس گروه بیست بهتر از هیچ است، اما آیا صندوق بین‌المللی پول می‌تواند جهان را نجات دهد؟
گروه بین‌الملل- رهبران بزرگترین اقتصادهای جهان برای مقابله با بحران مالی جهانی به توافقی دست یافته اند که آنها را موظف به اجرای برنامه‌هایی به ارزش بیش از هزار‌میلیارد دلار می‌کند.
در مراسم اختتامیه اجلاس گروه بیست گوردون براون، نخست وزیر بریتانیا، بیانیه پایانی اجلاس را قرائت کرد.
از جمله اعلام شد که منابع مالی که در اختیار صندوق جهانی پول قرار می‌گیرد سه برابر خواهد شد و به ۷۵۰میلیارد دلار خواهد رسید، که از جمله برای کمک به کشورهای آسیب دیده از بحران اقتصادی است.
همچنین قرار شده گریزگاه‌های مالیاتی (tax havens) مشمول تحریم و مقررات سختگیرانه‌تر مالی شوند.
اعضای گروه بیست متعهد شده اند ۲۵۰میلیارد دلار نیز برای احیای تجارت جهانی هزینه کنند.
باراک اوباما، رییس‌جمهوری آمریکا، گفت که این اجلاس می‌تواند «نقطه عطفی» در تلاش‌ها برای بهبود اقتصادی باشد و طی آن پیشرفت‌هایی در زمینه اصلاح «نظام شکست خورده نظارتی» حاصل شده است.
وی گفت: «با هر معیاری که بسنجید، اجلاس لندن تاریخی بود. تاریخی به دلیل اندازه و ابعاد چالش‌هایی که با آنها روبه‌رو هستیم و به دلیل زمان مناسب و ابعاد واکنشی که به آن نشان دادیم.»
گوردون براون گفت که «هیچ درمان فوری» برای وضعیت اقتصادی جاری وجود ندارد، اما این کشورها متعهدند هر کاری لازم است برای رفع بحران انجام دهند.
او گفت: «این روزی است که جهانیان برای نبرد با رکود دست به دست هم دادند، نه با کلمات، بلکه با طرحی برای بهبود وضع جهانی و برای اصلاحات و یک جدول زمانی روشن برای اجرای این طرح.»
توافق کشورهای گروه ۲۰ لختی پیش از بسته شدن بازارهای مالی اروپا اعلام شد که باعث رشد چشمگیر شاخص‌های اصلی شد.
گوردون براون در اظهارات خود متذکر شد کشورهای عضو گروه ۲۰ متعهد شده اند تا پایان سال آینده در مجموع به میزان پنج هزار‌میلیارد دلار برای به گردش درآوردن چرخ اقتصاد خود هزینه کنند و این تصمیم را «بزرگترین محرک اقتصادی در تاریخ» خواند. آقای براون اقدام‌های زیر را نیز به عنوان موارد توافق به دست آمده بر شمرد:
کنترل شدیدتری بر نحوه پرداخت پاداش و مواجب مدیران بانک‌ها اعمال خواهد شد. یک نهاد مالی تازه بین‌المللی موسوم به «هیات ثبات مالی» ایجاد خواهد شد که با همکاری با صندوق جهانی پول از ادامه همکاری‌های بین‌المللی و فرامرزی اطمینان حاصل کند. مقررات دقیق‌تری بر عملکرد صندوق‌های سرمایه‌گذاری تامینی و موسسات برآورد اعتبار اعمال خواهد شد. کشورهای فقیرتر جهان تا ۱۰۰میلیارد دلار کمک مالی دریافت خواهند کرد.
تقویت آی ام اف
اجلاس گروه بیست شاید بیش از هر سازمان به نفع صندوق بین‌المللی پول تمام شده باشد. براساس تصمیم تازه، منابعی که این سازمان به طور اختصاصی برای کمک به کشورهای بحران‌زده در اختیار خواهد داشت به ۵۰۰میلیارد دلار افزایش خواهد یافت.
این رهبران قرار است در ادامه سال جاری بار دیگر دیدار کنند. همچنین بودجه موسوم به «اس دی آر» این سازمان که همه اعضا می‌توانند از آن استفاده کنند به ۲۵۰میلیارد دلار افزایش خواهد یافت. آقای براون گفت که «سازمان همکاری اقتصادی و توسعه» روز پنجشنبه فهرستی از گریزگاه‌های اقتصادی را منتشر خواهد کرد و آنهایی که مقررات بین‌المللی را رعایت نمی‌کنند با اقدامات قانونی مواجه خواهند شد.
وی گفت که اعضای گروه ۲۰ با استانداردها و تحریم‌های سخت علیه آنهایی که در آینده قانونی عمل نکنند موافقت کرده‌اند.
گفته می‌شود که اوباما نقشی کلیدی در میانجیگری برای حل اختلافات میان فرانسه و چین بر سر گریزگاه‌های مالیاتی بازی کرده است. گروه ۲۰ قرار است در ادامه سال جاری طی اجلاسی میزان پیشرفت‌ها در زمینه توافقات حاصله را بررسی کند.
اجلاس گروه بیست در شرایطی برگزار شد که آلمان و فرانسه، به ویژه بریتانیا و آمریکا را تهدید کرده بودند که در صورت بی‌توجهی به لزوم تغییر مقررات مراودات مالی جهانی، اجلاس را ترک خواهند کرد که این موضوع تا پیش از پایان اجلاس رخ نداد. نیکولا سارکوزی رییس‌جمهوری فرانسه پس از اجلاس گفت توافق به دست آمده «بیش از حد امید و انتظار ما بوده است». آنگلا مرکل صدر اعظم آلمان نیز گفت موازینی که مورد توافق قرار گرفت بنیاد بازارهای مالی جهان را شفاف تر می‌سازد و موافقت به دست آمده را «مصالحه ای تقریبا تاریخی» خواند.
خط اعتباری برای فقرا
در جریان برگزاری اجلاس، تظاهرکنندگان در اطراف آن تجمع کردند اما تعداد آنها کمتر از روز چهارشنبه در مرکز تجاری لندن بود.
چند صد نفر در اطراف «مرکز اکسل» در شرق لندن - محل برگزاری اجلاس - دست به تظاهراتی که «پر سر و صدا اما مسالمت‌آمیز» توصیف شد زدند که گروه‌های مختلف از جمله «ائتلاف جنگ را متوقف کنید» را در بر می‌گرفت. در جریان اجلاس همچنین کشورهای گروه ۲۰ قول ارائه ۱۰۰میلیارد دلار کمک برای کشورهای درحال توسعه را دادند که بیش از حد انتظار بود.
این پول از طریق وام دهندگان چند ملیتی همچون بانک توسعه آسیا توزیع خواهد شد.
این گامی است که می‌تواند در کوتاه مدت وضع را برای فقیرترین کشورها بهتر کند چرا که امکان دسترسی به ۲۵۰میلیارد دلار اعتبار تجاری را به آنها می‌دهد. این پول امکان آن را فراهم خواهد کرد تا اجناس و موادی که در بنادر آفریقا در حال پوسیدن هستند دوباره به حرکت درآیند.
رابرت پستون ادیتور اقتصادی بی‌بی‌سی می‌گوید که مقررات شدیدتر مالی که توسط گروه ۲۰ اتخاذ شد یک گام مهم بود. اما اکونومیست چنین تحلیل می‌کند:
وقتی اجلاس قدرت‌های جهان در سال ۱۹۹۳ در لندن باگمنامی خود پایان یافت، تفکر حمایت از صنایع داخلی چنان قدرت داشت که بسیاری گفتند بهتر بود که اصلا چنین اجلاسی برگزار نمی‌شد. در آستانه برپایی اجلاس گروه بیست در لندن در روز پنجشنبه گذشته، دوم آوریل، برای مدتی این طور به نظر رسید که تاریخ تکرار می‌شود. اما رهبران شرکت کننده در این اجلاس برای تامین پول در شرایطی که پول کمی موجود است، از خود ثبات و هوش نشان دادند. البته در تصمیماتی که آنها اتخاذ کردند نقاط ضعف بسیاری وجود دارد تا بتواند موجب شود اقتصاد جهان بازده بیشتری داشته باشد و امور مالی جهان قانونمندتر شود. اما حداقل می‌توان گفت بهتر از این بود که اصلا چنین اجلاسی برگزار نمی‌شد.
صندوق بین‌المللی پول در مرکز ثقل برنامه رهبران این اجلاس قرار داشت. آنها معتقدند این صندوق می‌تواند یک‌تریلیون دلار دیگر بودجه برای اقتصاد جهان تامین کند بدون آن‌که خطر افزایش بیش از حد بودجه کشورها یا مداخله دولت‌ها را در بر داشته باشد. این راهکار جادویی توانست گروه بیست را از متعهد شدن برهاند. گوردون براون، نخست وزیر انگلیس توانست بخش اعظم ۵تریلیون دلار از هزینه‌های دولتی را که دولت‌های سرتاسر جهان متعهد شده بودند به رهانیدن اقتصاد‌هایشان از رکود در سال ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۰ اختصاص دهند، محقق سازد. در شرایطی که دولت‌های پرهزینه‌ای چون آمریکا و انگلیس در برابر محدودیت‌هایشان قد علم کرده‌اند، کشورهایی چون آلمان خودسرانه متقاعد شده‌اند که هرچه انجام داده‌اند کافی است.
این امر موجب شده‌است که صندوق بین‌المللی پول به یک ناجی برای تامین آخرین بودجه تبدیل شود، هرچند همه بودجه‌هایی که موظف به تامین آنها شده است جدید نیستند. پیش از این ژاپن و اتحادیه اروپا موافقت خود را برای تخصیص بودجه‌ای هر یک معادل ۱۰۰میلیارد دلار به صندوق بین‌المللی پول اعلام کرده بودند.
کشورهای ثروتمندی چون آمریکا ۵۰۰میلیارد دلار اعتبار اختصاص می‌دهند. این توافق‌ها چندین هفته پیش صورت گرفته بود. صندوق بین‌المللی پول نیز ۲۵۰میلیارد دلار از پول خود رابه اعضای خود بر اساس سهمیه‌شان تخصیص می‌دهد. اما مشخص نیست که آیا این پول می‌تواند از سوی کشورهای غنی به سوی کشورهای فقیر هدایت شود یا خیر.
اهمیت تخصیص منابع جدید بودجه‌ای به جهان در حال توسعه نباید کم تلقی شود. تا کنون تلاش رهبران گروه بیست توانسته است از بروز رکود دهه ۳۰ میلادی جلوگیری کند. اما اگر بانک‌ها، کسب و کارها و خانوارهای جهان غرب همچنان به تقلای خود برای کاهش بدهی‌هایشان ادامه دهند، افزایش بیکاری و افزایش آلام ممکن است پیش رو باشد.
ارسال نظر