محدود کردن تجارت عامل عمیق‌تر شدن بحران کنونی می‌شود

مونا مشهدی رجبی

سازمان توسعه و همکاری‌های اقتصادی از دولت‌های کشورهای صنعتی خواست تا از فرصت ایجاد شده در جهان برای اصلاح ساختاری‌های اقتصادی خود استفاده کنند.

این سازمان در گزارش اخیر خود نوشت: بحران اقتصادی کنونی دو فرصت طلایی در اختیار دولت‌های قدرتمند جهان قرار می‌دهد‌. اولین فرصت ارزیابی قدرت عکس‌العمل نشان دادن دولت در برابر بحران‌های اقتصادی و صنعتی است و دومین فرصت اجرای طرح‌های اصلاحات ساختاری به عنوان ضامنی برای رشد اقتصادی بلند مدت و عدم مواجهه با مشکلاتی مشابه مشکل کنونی دنیا است‌.

در گزارش آمده است: «در سال ۱۹۳۰ میلادی که بحرانی مشابه بحران کنونی در اقتصاد جهان ایجاد شد تمامی تمرکز جامعه جهانی بر روی مهار بحران بود و هیچ کس به اصلاح ساختاری به منظور عدم ایجاد دوباره بحران فکر نمی‌کرد‌. به همین دلیل در فاصله رکود بزرگ دهه ۱۹۳۰ تا امروز بارها بحران‌هایی کوچک و بزرگ در اقتصاد جهان به خصوص کشورهای توسعه یافته اتفاق افتاد.

حال ما با بررسی سال‌های گذشته و طرح‌های اجرا شده در آن سال‌ها نظریه تازه‌ای داریم‌. این بار جهان نباید تنها به فکر پشت سر گذاشتن بحران باشد بلکه باید به فکر راهی باشد که بحران تمام شود و دوباره تکرار نشود‌. این برنامه سازمان توسعه و همکاری‌های اقتصادی و تمامی کشورهای صنعتی جهان است‌. رییس سازمان توسعه و همکاری‌های اقتصادی در جلسه‌ای که با حضور اعضای این سازمان برگزار شده بود گفت: «هم اکنون بهترین زمان برای اصلاح ساختار اقتصادی است و برای رسیدن به این هدف باید از تمامی فرصت‌های موجود استفاده کنیم. ما باید زمینه را به گونه‌ای اصلاح کنیم که در سال‌های آینده از این زمان به عنوان یک فرصت طلایی یاد کنیم‌. فرصتی که موجب شد تا هیچ گاه اقتصاد دنیا تجربه مشابهی نداشته باشد‌. «وی با اشاره به طرح‌هایی که در سال‌های رکود بزرگ اجرای می‌شد گفت: «در سال‌های دهه ۱۹۳۰ میلادی محدودیت واردات به کشورهای صنعتی به منظور حمایت از صنعت داخلی اجرا می‌شد‌. اما همین طرح زمینه ساز عمیق تر شدن رکود اقتصادی شد‌.

حال اخباری در مورد اجرای این طرح یا بررسی آن در کشورهای توسعه یافته‌ای همچون آمریکا شنیده می‌شود که یک زنگ خطر برای جامعه جهانی است‌. زنگ خطری که به صدا درآمدن آن می‌تواند اقتصاد دنیا را زیر و رو کند و مشکلاتی لاینحل را در عرصه‌های مختلف به وجود آورد‌.»

اشمیت هبل یکی از کارشناسان اقتصادی این سازمان گفت: «تجربه تلخ دهه ۱۹۳۰ تنها تجربه‌ای برای گذشته نیست بلکه درسی بزرگ برای اقتصاددانان است‌. اما به نظر می‌رسد اقتصاددان آمریکا این درس را به خوبی نیاموخته‌اند و حتی آن را مرور هم نکرده‌اند که طرح حمایت از صنعت داخلی و محدودیت واردات را پیشنهاد کرده اند‌. دنیا به هیچ وجه نباید اشتباهات گذشته را تکرار کند زیرا هزینه این اشتباهات بسیار زیاد است‌.»

سازمان توسعه و همکاری‌های اقتصادی در گزارشی که با عنوان به سوی رشد اقتصادی منتشر کرده است به بررسی سیاست‌هایی که در شرایط کنونی باید اجرا شود پرداخته است. این سازمان از دولت‌ها خواسته است تا پروژه‌های زیر ساختی تازه‌ای را معرفی کنند که بتواند به سرعت اجرای آن آغاز شود و در کم‌ترین زمان ممکن کیفیت زیرساخت‌های اجتماعی و شهری را افزایش دهد. یکی از این بخش‌ها توسعه زیرساخت‌های آموزشی است که می‌تواند زمینه را برای آینده‌ای بهتر در عرصه اقتصادی و صنعتی فراهم کند.

افزایش سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های صنعتی ضمن فراهم کردن شرایط برای سال‌های بعد از بحران روند عادی اقتصاد را ترسیم می‌کند و به تدریج زمینه را برای عادی شدن بخش‌های دیگر اقتصاد فراهم می‌کند‌.

طرحی که می‌تواند در موقعیت کنونی به نفع اقتصاد دنیا باشد،افزایش سرمایه‌گذاری در بخش‌های زیر ساختی است که هم می‌تواند زیر ساخت‌های آموزشی و اجتماعی را در بر بگیرد و هم زیر ساخت‌های اقتصادی و صنعتی را در بر داشته باشد. دومین کاری که باید انجام شود توسعه روابط تجاری بین کشورهای مختلف جهان است‌. در دو سال گذشته بحران اقتصادی سبب محدود شدن حجم روابط تجاری در کشورهای مختلف جهان شد و یکی از فاکتورهای سازنده رشد را از بین برد‌. با عادی شدن روابط تجاری جهان کشورهای در حال توسعه باز هم به مسیر رشد باز می‌گردند و می‌توانند نقش پر رنگ‌تری در اصلاح اقتصاد جهان و باز گرداندن رشد به اقتصاد ایفا کنند. یکی دیگر از کارهایی که دولت‌ها برای مقابله با ایجاد بحرانی مشابه در سال‌های آینده باید انجام دهند فراهم کردن زمینه برای ارتقای سطح آموزشی و مهارتی کارگران است‌. ‌زیرا این قشر آسیب‌پذیری زیادی دارند و با ارتقای استانداردهای صنعتی و اقتصادی ممکن است توانایی کار خود را از دست بدهند و به جرگه بیکاران اضافه شوند‌. در آخر نیز طرح کاهش مالیات بر درآمد اقشار کم درآمد برای مدت کوتاهی می‌تواند از فشارهای زندگی آنها بکاهد و مانع از تشدید بحران و تبدیل شدن آن به بحران انسانی شود‌. دو طرح آخر برای کاهش تاثیر مخرب بحران کنونی روی زندگی مردم دنیا است و طرح‌های اول برای ساختن آینده‌ای پویا با رشد سریع اقتصادی و صنعتی است که از تجربه‌های مشابه سال ۲۰۰۸ میلادی و دهه‌های ۱۹۳۰و ۱۹۷۰ میلادی در امان باشد‌.