ضرورت رشد سرمایه‌گذاری در پاک‌ترین انرژی دنیا

مونا مشهدی رجبی

سرمایه‌گذاری در بخش تولید منابع انرژی همواره از مهم‌ترین و کلیدی‌ترین مسائلی بود که مورد توجه سازمان‌های بین‌المللی و دولتمردان جهان قرار می‌گرفت. بر طبق گزارش‌های موجود سالانه سهم قابل‌توجهی از بودجه کشورهای مختلف دنیا برای سرمایه‌گذاری در تولید منابع برای آیندگان استفاده می‌شد. ولی این سرمایه‌گذاری‌ها تا چه اندازه نتیجه بخش بوده است و تاثیرات مثبت و منفی آنها برای ساکنان زمین چه اندازه است. بر طبق مطالعات انجام شده برخی از منابع انرژی از قبیل نفت و ذغال‌سنگ و دیگر سوخت‌های فسیلی آلودگی‌های زیادی ایجاد می‌کنند که تاثیر مخرب این آلودگی‌ها برای جو زمین بسیار بدتر از نبودن آن منبع است. تاثیرات مخرب آلودگی ناشی از نفت و ذغال‌سنگ در زمین سبب می‌شود تا زندگی میلیون‌ها نفر از ساکنان کنونی و آینده زمین در معرض خط نابودی قرار بگیرد. به همین دلیل تولید و استفاده از منبعی که آلودگی کمتری داشته باشد از اولویت‌های بشری است. برق یکی از پر مصرف‌ترین منابع انرژی در جهان است که به دلیل عدم ایجاد آلودگی از طرف سازمان‌های دوستدار و حافظ محیط زیست بهترین منبع انرژی دنیا شناخته شده است. با پیشرفت تکنولوژی و تولید وسایل و تجهیزات برقی که مصرف خانگی، صنعتی یا پزشکی دارند استفاده از برق نیز افزایش پیدا کرد. هم‌اکنون سهم زیادی از نیازهای بشر بدون وجود برق مرتفع نمی شود. در زندگی‌های روزمره برق یکی از ضروری‌ترین اجزا است و عدم وجود آن به معنای حذف شدن یک عنصر کلیدی از زندگی است. اما این پایان کار نیست. سازمان‌های جهانی انتظار دارند بر میزان وابستگی انسان به انرژی برق افزوده شود. آژانس اطلاعات انرژی در گزارش اخیر خود اعلام کرد: تا سال ۲۰۳۰ میلادی انسان‌ها برای تامین نیاز انرژی خود به برق وابستگی بیشتری پیدا خواهند کرد. مطالعات نشان می‌دهد تا سال ۲۰۳۰ میلادی نیمی از رشد مصرف انرژی در دنیا به رشد مصرف برق اختصاص خواهد داشت. بر طبق پیش‌بینی این مرکز تولید برق در دنیا تا سال ۲۰۱۵ میلادی به ۴/۲۴هزار میلیارد کیلووات ساعت می‌رسد.

این در حالی است که در سال ۲۰۰۵ میلادی تنها ۳/۱۷هزار میلیارد کیلووات ساعت برق در دنیا تولید شد. این مرکز میزان برق تولید شده در دنیا در سال ۲۰۳۰ میلادی را معادل ۳/۳۳هزار میلیارد کیلووات ساعت می‌داند. پیش‌بینی می‌شود تا سال مذکور نرخ رشد مصرف در کشورهای عضو سازمان توسعه و همکاری‌های اقتصادی کمتر از دیگر نقاط دنیا باشد که یکی از دلایل آن رشد یافتگی بازار مصرف این کشورها است. آمارها نشان می‌دهد ۳۲‌درصد از مردمی که در کشورهای در حال توسعه غیر عضو در سازمان توسعه و همکاری‌های اقتصادی زندگی می‌کنند یعنی معادل ۶/۱میلیارد نفر به انرژی برق دسترسی ندارند، اما از آنجا که انتظار داریم تا سال ۲۰۳۰ میلادی اقتصاد این کشورها رشد زیادی پیدا کند، تقاضا برای برق هم در این کشورها افزایش می‌‌یابد و به تبع آن تولید هم رشد می‌کند.

هم‌اکنون مصرف انرژی برق در کشورهای غیر‌عضو در سازمان توسعه و همکاری‌های اقتصادی ۲۴‌درصد کمتر از کشورهای عضو این سازمان است و پیش‌بینی می‌شود در سال ۲۰۳۰ میلادی تولید برق در کشورهای عضو این سازمان ۴۶‌درصد بیشتر از کشورهای غیر عضو باشد. نکته‌ای که باید در مورد انرژی برق در نظر داشت تولید آن است. زیرا برق همچون نفت‌وگاز طبیعی و چندین منبع انرژی دیگر در طبیعت وجود ندارد. برای تولید برق در دنیا باید از منابع موجود استفاده کرد. گزارش‌ها نشان می‌دهد در سال‌های اخیر بیشترین سهم از منابعی که برای تولید برق مورد استفاده قرار می‌گرفته است ذغال‌سنگ بود.

اگر چه گاز طبیعی و انرژی هسته‌ای هم در این فرآیند استفاده شده است ولی سهم آنها در مقایسه با ذغال‌سنگ کمتر بود. میزان مصرف هر یک از این منابع برای تولید برق در کشورهای مختلف بستگی به حجم آن ذخیره یا قیمت آن در کشور دارد. در کشورهایی که دارای ذخایر نفت‌وگاز زیاد هستند بیشتر از این منابع برای تولید برق استفاده می‌شود، اما در کشورهایی که دارای ذخایر ذغال‌سنگ هستند یا به تکنولوژی هسته ای دست یافته‌اند از این منابع در تولید برق استفاده بیشتری می‌شود زیرا استفاده از آن برای کشور مذکور ارزان‌تر است.

آمریکا بزرگ‌ترین تولید‌کننده و مصرف‌کننده برق در جهان است. آمریکا در سال گذشته بیشتر از ۳۰‌درصد از برق جهان را تولید کرد. البته با توجه به پیش‌بینی اشباع بازار مصرف برق در آمریکا و عدم نیاز به افزایش تولید انتظار می‌رودبعد از افزایش تولید برق در کشورهای در حال توسعه سهم تولید آمریکا به کل برق تولید شده در جهان اضافه شود.

در سال ۲۰۳۰ میلادی سهم برق تولید شده در آمریکا به کل برق تولیدی در جهان کمتر از ۲۰‌درصد خواهد بود. بر طبق گزارش ارائه شده توسط آژانس اطلاعات انرژی در سال ۲۰۰۷ میلادی آمریکا ۳۹۷۹‌میلیارد کیلووات ساعت برق تولید کرد که ۳۷۱۷‌میلیارد کیلووات ساعت از آن به مصرف داخلی رسید. میزان برق تولیدی در آمریکا که در راس فهرست کشورهای تولید‌کننده برق قرار دارد ۱۴۰۰‌میلیارد کیلووات بیشتر از برق تولید شده توسط دومین کشور فهرست یعنی چین است. چین با داشتن بیشتر از ۳/۱میلیارد نفر جمعیت در سال گذشته میلادی ۲۵۰۰‌میلیارد کیلووات ساعت برق تولید کرد.