آ‌های، اینجا سومالی است!

شادی آذری

دزدان دریایی در همه درگیری‌ها پیروز نمی‌شوند. در عصر روز سه‌شنبه گذشته یک ناو جنگی هندوستان به یک قایق دزدان دریایی سومالی حمله کرد و آن را در خلیج عدن نابود ساخت. این درگیری پس از آن آغاز شد که گفته می‌شود مردی از روی عرشه قایق دزدان تهدید کرد که به ناو هندی شلیک خواهد کرد. گفته شده است که دزدان مسلح به تفنگ و نارنجک‌انداز بودند و برخی از آنان توانستند با قایق‌های سرعتی که در اختیار داشتند از مهلکه بگریزند. اما در همان روز دزدان دریایی دیگری در خلیج عدن موفق شدند یک کشتی باری را که غلات به ایران می‌برد بدزدند. فشار برای مقابله با دزدی دریایی در آبهای سومالی روز به روز افزایش می‌یابد. خطری که کشتی‌‌های تجاری را در این منطقه تهدید می‌کند امروز بیشتر از هر زمان دیگری طی دهه‌های اخیر است.

ربودن کشتی عظیم ۳۳۰متری عربستان سعودی به نام سیریس استار در ۸۳۳ کیلومتری ساحل کنیا در روز شنبه هفته گذشته حاکی از آن است که همه تانکرهایی که از خلیج‌فارس یا به خلیج‌فارس در حرکتند و همه کشتی‌های باری که از کانال سوئز می‌گذرند، اکنون توسط دزدان دریایی مورد تهدیدند و هیچ فرقی نمی‌کند که چه مسیری را انتخاب کرده باشند.

شرکت‌های کشتی‌رانی با حق بیمه‌های سنگین‌تری مواجهند، مشتریان آنها شاهد زمان طولانی‌تر برای تحویل بارهای خود هستند و کانال سوئز شاهد ترافیک کمتری است. گستره محدوده جغرافیایی تحت اختیار دزدان به آنها تفوقی را نسبت به ناوهای خارجی می‌دهد تا بتوانند موجب توقف آنها شوند.

به علاوه استفاده خلاقانه آنها از قایق‌های ماهیگیری به آنها امکان فرار از پوشش ماهواره‌ای را می‌دهد. ناوهای جنگی به آسانی می‌توانند بر اساس قطعنامه سازمان ملل که در اوایل سال میلادی جاری به تصویب رسید، کشتی‌های دزدیده شده را پس بگیرند و به آب‌های قانونی سومالی بازگردانند. اما این اقدام برای آنها مقدور نیست که کشتی‌های دزدان دریایی را متوقف سازند و گروگان‌ها را به جای اولیه‌شان بازگردانند و اگر هم ناوهای جنگی به آبهای سومالی بیایند تا به نجات کشتی‌‌های ربوده شده بپردازند، دزدان دریایی فعالیت‌های خود را در امتداد جنوب گسترش خواهند داد و به آبهای کومور و کانال موزامبیک می‌روند و این همان جایی است که در اواخر قرن هفدهم میلادی دزدان دریایی انگلیسی در آن ماوا داشتند.

در سال‌جاری میلادی حداقل ۸۳ مورد از حملات دزدان دریایی در سومالی و خلیج عدن گزارش شده است که ۳۳ مورد آنها آنقدر موفق بوده است که خواستار پرداخت پول در ازای آزادسازی گروگان‌‌ها شدند. مقادیر پول‌هایی که تاکنون پرداخت شده، افزایش یافته است و دزدان خواستار حداقل یک میلیون دلار و بیشتر شده‌اند و این مقدار را هم تاکنون گرفته‌اند. شاید تعداد حملات بیشتر از آنچه که به طور رسمی اعلام شده است باشد.

برخی از مالکان کشتی‌‌ها ترجیح داده‌اند باج را در خفا بپردازند و هیچ شرکت بیمه‌ای را مطلع نسازند.البته مبلغ درخواستی برای بازپس دادن کشتی اوکراینی فاینا از ۲۰میلیون دلار به ۸میلیون دلار کاهش یافته است چون آنها توسط ناوهای جنگی روسیه و آمریکا محاصره شده‌اند، اما هنوز هیچ توافقی در مورد آزادسازی کشتی حاصل نشده است.

انتظار می‌رود دزدان برای آزادسازی کشتی سعودی سیریس استار ۳۰میلیون دلار پول مطالبه کنند.این تانکر متعلق به شعبه کشتیرانی شرکت سعودی آرامکو است که یک غول نفتی دولت عربستان سعودی است. محموله آن نفت به ارزش بیش از ۱۰۰میلیون دلار بوده است که هنگام دستگیری به مقصد آمریکا حرکت می‌کرد.

ربوده‌شدن این کشتی برای سعودی‌ها یادآور مشکلی است که در دریای سرخ زمانی پیش آمد. تحلیلگران سومالی می‌گویند که عربستان سعودی وعده‌های بزرگی برای کمک‌رسانی و همکاری با سومالی داده بود، اما هیچ چیز با ارزش به آنها ارائه نکرد.برای آمریکا ماجرای ربودن سیریس استار یادآور نگرانی‌‌های درازمدتی است که در زمینه دزدان دریایی سومالی وجود داشته است و ممکن است به زودی سایر افراطیون را به خود جلب کنند.

برخی معتقدند که القاعده در جست‌و‌جوی یافتن راهی برای شلیک به تانکرهایی است که در تنگه کومور در حال عبورند. اگر افراطیون خودشان حمله‌ای را سازماندهی نکنند، این نگرانی وجود دارد که آنها به دزدان دریایی پول دهند تا این کار را برایشان انجام دهند.