دنیای اقتصاد- دیروز یک روز به یادماندنی برای نفت در بورس نیویورک بود روزی که زنگ خطر برای تولیدکنندگان نفت در بازارهای جهانی به صدا درآمد سقوط بهای نفت به زیر 61 دلار و ورود به مرز 60 دلار اکنون زمینه را برای سقوط قیمت‌ها به کمتر از 60 دلار فراهم کرده است. دیروز نفت وست‌تگزاس با ثبت رقم 38/60 دلار برای هر بشکه در نیمروز معاملاتی نیویورک به پایین‌ترین میزان در سال 2006 رسید.

روند افزایش قیمت نفت عملا از ماه آگوست پارسال آغاز شد. در پایان ماه آگوست ۲۰۰۵ میانگین قیمت نفت‌خام نسبت به ماه جولای ۲۰۰۵ بیش از ۶ دلار افزایش پیدا کرد. در این ماه میانگین قیمت نفت پایه آمریکا از ۷۰/۵۸ دلار در هر بشکه به ۹۷/۶۴ دلار رسید. بخشی از این افزایش به دلیل توفان کاترینا و ویرانی تاسیسات نفتی خلیج مکزیک بود.هنوز اثرات توفان کاترینا فرو ننشسته بود که بازارهای نفتی با افزایش تقاضای حاصل از فرارسیدن فصل سرما در آمریکا روبه‌رو شدند. سرمای یکباره در ایالت‌های شمالی آمریکا و کانادا باعث شد شوک تقاضا به بازار نفت وارد شود و درنهایت در پایان ماه سپتامبر پارسال قیمت هر بشکه نفت به ۵۷/۶۵ دلار در هر بشکه رسید.
روند افزایش قیمت نفت تا نیمه ماه نوامبر ادامه پیدا کرد. ماه دسامبر سال 2005 میلادی آخرین زمانی بود که بازارهای نفتی، بشکه‌های نفت را در محدوده 50 دلار دیدند. میانگین قیمت نفت در این ماه به 43/59 دلار در هر بشکه رسید.
اما در حالی که همه در انتظار ادامه روند کاهش قیمت‌ها بودند با اوج‌گیری پرونده هسته‌ای ایران، نفت‌خام سال ۲۰۰۶ را با قیمت بالای ۶۰ دلار آغاز کرد. از ژانویه امسال روندی برای نفت آغاز شد که تا ۱۰روز قبل ادامه داشت. نوسان‌های نفت در این مدت همه در نهایت به افزایش قیمت منجر شدند.
از ماه ژانویه به این سو پرونده هسته‌ای ایران و سیری که این پرونده در مجامع بین‌المللی طرح کرده است، اصلی‌ترین عامل موثر بر قیمت نفت بوده است. گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به شورای امنیت سازمان ملل متحد باعث شد تا میانگین قیمت نفت در ماه مارس به 90/64 دلار در هر بشکه برسد. از این زمان بود که کم‌کم زمزمه عبور قیمت نفت از مرز 70 دلار در محافل نفتی پیچید. ماه آوریل ماه سرنوشت‌سازی برای نفت‌خام بود. در این ماه به دنبال افزایش تنش میان ایران و غرب بر سر پرونده هسته‌ای، قیمت نفت از 70دلار عبور کرد. احتمال اینکه ایران از نفت به عنوان اسلحه‌ای در برابر غرب استفاده کند، باعث شد قیمت نفت در این ماه از مرز 74دلار عبور کند. پیش از این توفان کاترینا تنها یک روز قیمت نفت را به 45/70دلار در هر بشکه رسانده بود. میانگین بهای نفت تحت‌تاثیر قیمت‌های 74دلاری در پایان ماه آوریل به 69/69دلار در هر بشکه رسید.
از ابتدای ماه مه امسال کم‌کم عامل تقاضا نیز به عوامل موثر بر افزایش قیمت نفت ملحق شد و از این ماه تا پایان ماه جولای همواره میانگین قیمت ماهانه نفت خام بالای ۷۰دلار بود. ثبت میانگین ۹۴/۷۰ و ۹۶/۷۰ برای نفت در ماه‌های مه و ژوئن این ذهنیت را به وجود آورد که کم‌کم جهان باید خود را به نفت گران عادت دهد.
ماه جولای نقطه عطف قیمت نفت را رقم زد. در این ماه تحت‌تاثیر حمله اسرائیل به لبنان و ناآرام شدن خاورمیانه به عنوان شاهرگ نفتی جهان، قیمت نفت به رکورد بی‌سابقه 40/78دلار در هر بشکه رسید.
میانگین قیمت نفت خام در پایان این ماه ۰۳/۷۱دلار در هر بشکه بود. اما جولای برای صادرکنندگان عضو اوپک نیز ماه رکوردشکنی بود. در این ماه بهای سبد نفتی اوپک متشکل از یازده نوع نفت از مرز ۷۲دلار در هر بشکه گذشت. از ابتدای ماه سپتامبر رفته‌رفته نشانه‌های کاهش قیمت‌ها در بازار نفت مشاهده شد. کاهش تقاضای نفت آمریکا، افزایش تولید کشورهای خارج از اوپک و آرامش در پرونده هسته‌ای ایران از مهم‌ترین عوامل کاهش قیمت نفت در این روزها است.
علاوه بر مواردی که برای افزایش قیمت نفت در یک سال گذشته ذکر شد، باید به جنگ داخلی در آفریقا، انفجار خطوط نفتی نیجریه و قطع تولید بریتیش پترولیوم در خلیج آلاسکا نیز اشاره کرد.

رهام وزیری- با سقوط قیمت نفت به کمتر از 61دلار، اکنون بازارهای نفت باید تمامی افزایش قیمت سال 2006 را به فراموشی بسپارند. دیروز قیمت نفت به محدوده 60 دلار وارد شد تا زنگ خطر را در گوش کشورهای صادرکننده نفت به‌صدا درآورد و لبخند را بر لب واردکنندگان استراتژیک‌ترین کالای جهان بنشاند.

به دنبال کاهش قیمت نفت در بازارهای جهانی وزیر نفت کشورمان اعلام کرد: که در صورت کاهش قیمت‌ها به زیر 60 دلار ایران درخواست نشست فوق‌العاده اوپک را خواهد کرد.
مصاحبه دکتر محمود احمدی‌نژاد، رییس جمهور کشورمان با هفته‌نامه تایم و به دنبال آن حمایت جورج‌بوش، رییس جمهور آمریکا از ادامه گفت‌وگو و دیپلماسی در پرونده هسته‌ای کشور باعث شد تا دیروز بازارهای نفتی کاهش قیمت‌ها را شاهد باشند. جورج‌بوش گفت: دیپلماسی فرصتی است که همچنان وجود دارد و این شانسی است که نباید آن را از دست داد.
این موضوع باعث شده است تا این امیدواری به وجود آید که میزان تنش در پرونده هسته‌ای باز هم کمتر شود و این برای نایمکس به معنی کاهش خطر قطع یا کاهش عرضه نفت ایران است. ایران به عنوان چهارمین تولیدکننده نفت جهان و دومین تولیدکننده بزرگ اوپک نقشی ویژه در بازارهای نفت دارد. همچنین گزارش‌های جدید دپارتمان انرژی آمریکا حمایت از افزایش میزان ذخایر نفت و فرآورده‌های نفتی این کشور دارد. این خبر موجب افزایش میزان اطمینان از عرضه محصولات نفتی در پالایشگاه‌های آمریکا شده است. بر این اساس قیمت هر بشکه نفت خام وست‌تگزاس اینترمدیت، دیروز در نیمروز معاملاتی بورس نیویورک به 38/60 دلار در هر بشکه رسید که نسبت به دیروز 13/1 دلار کاهش داشت. این پایین‌ترین قیمت نفت از ماه مارس گذشته تاکنون است. از روز 14 جولای که بهای نفت به 40/78 دلار در هر بشکه رسید تاکنون نفت 21درصد از ارزش خود را از دست داد.
بلومبرگ سخنان ژاک شیراک را نیز از عوامل کاهش قیمت نفت می‌داند. ژاک شیراک عنوان کرده است که تحریم ایران کار درستی نیست و تمامی اختلاف‌نظرها باید از طریق گفت‌وگو حل‌وفصل شود. دیروز به دنبال روند کاهش قیمت نفت در بازارهای جهانی، قیمت سبد نفتی اوپک شامل یازده نوع نفت مختلف نیز کاهش یافت. به گزارش پایگاه رسمی اوپک قیمت سبد نفتی این سازمان ۸۵/۵۸ دلار در هر بشکه بود. برخی منابع خبری از قیمت کمتر از ۵۸ دلار نیز دیروز برای نفت اوپک خبر دادند. روزنامه واشنگتن‌پست، دیروز به بررسی بازار نفت از ماه جولای به این سو پرداخت. مهم‌ترین مساله‌ای که در این بررسی به آن پرداخته شده است، موج کشف ذخایر جدید در عراق است. طی ۳ ماه گذشته چندین میدان نفتی جدید در نقاط مختلف جهان کشف شده است از میادین نفتی کرکوک گرفته تا میدان نفتی چاد و از میدان نفتی کوبا گرفته تا میدان آخر که در خلیج مکزیک کشف شد. از ظرفیت این میادین که بگذریم پراکندگی جغرافیایی آنها است که جالب توجه به نظر می‌رسد. پیدا شدن نفت در نقاط مختلف جهان باعث امنیت عرضه در درازمدت خواهد شد و از به وجود آمدن انحصار نفتی در بخشی از جهان جلوگیری می‌کند. همچنین کوبا اکنون در آستانه تبدیل شدن به یک کشور نفتی قرار دارد و این مساله در صورت تحقق به یقین در آینده سیاسی آمریکای لاتین موثر خواهد بود.