سیدعباس عاملی: جریان تازه اخبار از سراسر دنیا بیانگر انتقال قدرت اقتصاد جهانی از آمریکا، که طی دهه اخیر و پیش از آن موتور اقتصاد جهانی به حساب می‌آمده، به سوی اروپا و ژاپن است که برای سالیان دراز در پشت صحنه باقی مانده بودند. اقتصاد جهانی در سه سال گذشته شاهد سریع‌ترین رشد اقتصادی خود طی چندین دهه گذشته بوده است و امسال نیز به‌رغم سه برابر‌شدن قیمت نفت از سال ۲۰۰۴ تاکنون با سرعت مناسبی در حال رشد است. چین و هند به رشد چشمگیر خود ادامه می‌دهند، ولی برخی اقتصاددانان نگرانند که افزایش نرخ‌های بهره توسط بانک‌های مرکزی که در سال جاری با جلوداری فدرال رزرو رخ داده است باعث کاهش نامناسب رشد اقتصادی در سال آینده شود.

اتفاقا اقتصاد آمریکا پیش از این دچار کاهش رشد شده است. اقتصاد آمریکا در ربع دوم سال تنها به میزان ۵/۲درصد رشد کرد، در حالی که منطقه یورو از ماه آوریل تا ژوئن ۶/۳درصد رشد داشت. اروپا به ناگاه دارای رشدی سریعتر از آمریکا شد. اقتصاد انگلستان نیز از کاهش رشد اقتصادی پارسال رهایی یافته است و در ربع دوم به میزان ۲/۳درصد رشد کرد.

چگونگی عملکرد اقتصادهای نوین در بسیاری از مواقع وابسته به میزان خرید مصرف‌کنندگان است، چرا که این عامل دو سوم یک اقتصاد توسعه یافته را به خود اختصاص می‌دهد. در آمریکا، افزایش‌های پیاپی نرخ بهره باعث افت بازار مسکن شده است. پیش‌بینی می‌شود افت بازار مسکن باعث کاهش خرید مصرف‌کنندگان شود، چرا که آمریکایی‌ها دیگر قادر نخواهند بود از منازل خود به‌عنوان چاپخانه پول استفاده کنند. سوال بزرگ برای منطقه یورو این است که آیا بهبودی اقتصاد این منطقه که به واسطه صادرات آلمان به آمریکا و آسیا شکل گرفته است می‌تواند به اندازه‌ای باعث تشویق مصرف‌کنندگان به خرید شود که به جای اینکه صرفا وابسته به اقتصاد جهانی باشد به رشد آن کمک کند.

به گفته هوارد آرچر، تحلیلگر گلوبال اینسایت «اگرچه میزان خرید مصرف‌کنندگان به طور کلی در سال ۲۰۰۶ نسبت به سال ۲۰۰۵ افزایش یافت، ولی مصرف‌کنندگان همچنان محتاط هستند.»

نرخ بالای بیکاری در بلوک یورو، به ویژه در آلمان خرید مصرف‌کنندگان را محدود نگاه داشته است. با این حال نشانه‌هایی موجود است که از تغییر این وضعیت حکایت می‌کند. آمارهایی که این هفته منتشر شدند نشان می‌دهند که نرخ اشتغالزایی همچنان افزایش یافته و از آمریکا نیز پیشی گرفته است. در منطقه یورو ماهانه حدود ۲۰۰هزار شغل ایجاد می‌شود. این رقم چهار برابر رقمی‌است که در سال گذشته وجود داشت. اشتغالزایی در فرانسه در بالاترین حد خود طی پنج سال گذشته قرار دارد. هولگر شمیدینگ اقتصاددان بانک آمریکا در لندن بر این باور است که بهبودی اقتصاد منطقه یورو از شتاب کافی برای ادامه به همین وضعیت طی سال گذشته برخوردار است حتی اگر اقتصاد جهانی کمی‌ آهسته‌تر شود و بانک مرکزی اروپا به افزایش نرخ بهره برای کاهش تورم ادامه دهد.