دنیای اقتصاد: داعش به تکاپو افتاده است تا شکست‌های خود را در عراق و سوریه جبران کند. این گروه برای اینکه هاله شکست ناپذیری خود را در ذهن حامیانش همچنان استوار جلوه دهد نیروهای خود را همچون ترکش به این سو و آن سوی دنیا می‌فرستد. این بار ترکش‌های داعش به مصر اصابت کرد. اولین انفجار در کلیسای قبطی در شهر طنطا در شمال قاهره اتفاق افتاد که طی آن دست‌کم ۲۱ نفر کشته و ۴۰ نفر نیز مجروح شدند. این انفجار در حالی رخ داد که مسیحیان مصر در حال جشن گرفتن روز «یکشنبه نخل»، از اعیاد مسیحی بودند.

دومین انفجار هم در کلیسای مرقص قدیس در اسکندریه رخ داد. عبدالفتاح السیسی، رئیس‌جمهوری مصر، در پی این دو حمله و کشته شدن ۴۴ نفر، درخواست اعلام وضعیت فوق‌العاده به مدت سه ماه کرده است. به گزارش نیویورک‌تایمز، داعش که در عراق محاصره شده و در سوریه زیر فشار قرار گرفته است با استفاده از پایگاه خود در لیبی، سرزمین فراعنه را مورد حمله قرار داد. به همین دلیل، این گروه به فوریت دریافته برای اینکه چهره خود را شکست‌ناپذیر جلوه دهد، به یک آوردگاه جدید دیگر نیاز دارد تا بار دیگر پیروزی خود را اعلام کند و مانع از ریزش حامیانش شود.

حملات انتحاری به قلب بزرگ‌ترین اجتماع مسیحیان در خاورمیانه نشان می‌دهد که داعش راه خود را یافته است: شهرهای اصلی مصر و قلب این کشور. از ماه دسامبر به این‌سو، داعش اعلام کرده که با کشتار مسیحیان در خانه‌هایشان، محل کارشان و مراکز عبادی شان به‌دنبال شروع جنگی فرقه‌ای در مصر است. کارشناسان دلایلی برای حمله مرگبار داعش به مصر ذکر می‌کنند: اشتیاق به تضعیف رهبر اقتدارگرای مصر، عبدالفتاح السیسی؛ ضرورت یافتن جای پایی در مصر فراتر از صحرای سینا یعنی همان جایی که جهادیون چند سالی است با ارتش در حال جنگند. در واقع، این گروه قصد دارد تا از صحراها به درون شهرها و قلب مصر روی آورد؛ اشتیاق به شکل دادن یک نبرد فرقه‌گرایانه که انسجام اجتماعی در مصر را از هم گسسته و باعث بی‌ثباتی دولت می‌شود. مختار عواد، متخصص نظامی در دانشگاه جورج واشنگتن می‌گوید: «یک مولفه تبلیغاتی چشمگیری برای این مساله وجود دارد. داعش می‌خواهد نشان دهد که می‌تواند به قلب پرجمعیت‌ترین کشور جهان عرب حمله کند.» اندک افرادی هستند که می‌توانند به موفق بودن این کارها اعتقاد داشته باشند. وضعیت جمعیت شناختی مصر موفقیتی «عراق گونه» برای داعش را امکان‌ناپذیر می‌سازد؛ در عراق تنش‌های عمیقی میان شیعه و سنی وجود داشت. مسیحیان تنها ۱۰ درصد از جامعه اهل سنت مصر را تشکیل می‌دهند و با وجود اینکه سوءگیری‌ها و تبعیض‌های عمیق در مصر هم وجود دارد اما برخلاف عراق، مردم این کشور از آزار و کشتار همگانی حمایت نمی‌کنند. به گزارش نیویورک‌تایمز، تا زمانی که نیروهای امنیتی مصر شکاف‌ها و خلأهای امنیتی را پر‌نکنند، این مسیحیان هستند که بار جاه‌طلبی‌های داعش را بر دوش می‌کشند. البته این اقدام داعش پیامدهای دیگری هم دارد: آن اندک آزادی‌های مدنی و سیاسی هم که وجود داشت ممکن است به‌خاطر فضای امنیتی از میان برود. این وضعیت البته روی دیگری هم دارد: فشار بر سیسی که رهبران مسیحی متحدانی جدی برای او محسوب می‌شوند. پاسخ سیسی به این اقدام داعش، اعلام سه ماه وضعیت فوق‌العاده بود که با بی‌توجهی ملی مواجه شد. مصری‌ها ۴۴ سال از ۵۰ سال گذشته را در وضعیت فوق‌العاده گذرانده‌اند. سیسی قدرت فراوانی دارد که منجر به زندانی کردن رقبایش، محاکمه‌های گسترده و نظارت نامحدود بر دشمنانش شده است. اعلام وضعیت فوق‌العاده که از سوی پارلمانی که همچون ماشین امضا است تایید شد گرایش‌های اقتدارگرایانه را تقویت می‌کند. براساس قانون فوق‌العاده، مظنونان تروریست به دادگاه‌های خاص سپرده می‌شوند و هیچ فرجام خواهی برای آنها مد‌نظر نیست. افزون بر این، رئیس‌جمهوری از قدرت سانسور رسانه‌ها و ارتباطات الکترونیکی برخوردار است؛ مساله‌ای که حامیان سیسی گفته‌اند می‌تواند برای محدود کردن و سرکوب منتقدان در رسانه‌های اجتماعی به‌کار رود؛ این یکی از آخرین حوزه‌های نسبتا محدود شده در مصر است. «مای السدانی»، محقق غیرمقیم در موسسه تحریر برای سیاست خاورمیانه، می‌گوید: «احتمالا شاهد مردمانی بوده‌ایم که از توییتر یا فیس‌بوک برای اهداف سیاسی استفاده می‌کنند، یا خواستار تظاهرات می‌شوند یا در دادگاه‌ها محاکمه می‌شوند.» به‌دنبال همین سرکوب‌ها بود که دولت مصر توزیع روزنامه حامی دولت «البوابه» را ممنوع کرد زیرا این روزنامه وزیر کشور را مسوول گاف‌های امنیتی در بمب‌گذاری کلیساها معرفی کرده بود. پارلمان قانونی را تایید کرد که جرائم کیفری را سفت و سخت‌تر می‌کرد در حالی که رئیس آن «علی‌عبدالعال، رئیس پارلمان، به قانون‌گذاران گفت که قوانین فوق‌العاده به رسانه‌های مکتوب و رسانه‌های اجتماعی هم قابل تسری و کاربرد خواهد بود. نیویورک‌تایمز معتقد است واکنش سخت تاییدی است بر ترس از داعش؛ گروهی که به شدت در تلاش است تا جای پایی در خارج از صحرای سینا برای خود بیابد. در واقع، این درگیری نزاعی است میان ارتش و گروه شبه‌نظامی محلی که از سال ۲۰۱۴ وابستگی خود به داعش را اعلام کرد. اگرچه برخی معتقدند حمله به مسیحیان مصر از سوی انصار بیت‌المقدس که گروهی وابسته به داعش است انجام شده، اما برخی دیگر به شواهدی اشاره می‌کنند دال بر اینکه حمله به مسیحیان مصری از سوی گروه اسلامگرای دیگری انجام گرفته که ارتباط مستقیمی با داعش در عراق و سوریه دارد. عواد، کارشناس نظامی می‌گوید شواهدی دارد مبنی بر اینکه شبه نظامیان مصری در سطوح بالای رهبری مرکزی داعش شبکه‌ها و هسته‌هایی در شهرهای مهم مصر تاسیس کرده‌اند. او می‌گوید برخی از این هسته‌ها در قاهره مستقر هستند اما بسیاری دیگر به مناطق امن‌تر «نیل دلتا» رفته‌اندجایی که می‌توانند به راحتی پنهان شده و ذخایر نظامی خود را در مناطق مرکزی و زراعتی سرسبزتر مصر پنهان کنند.

عواد معتقد است که عملیات نظامی خشونت بار علیه مسیحیان در مصر به‌دلیل شکست داعش در مناطق دیگر است - به‌ویژه سرت در لیبی و تداوم عملیات نظامی آمریکا در موصل. نیویورک‌تایمز می‌نویسد اکنون مسیحیان برلبه تیغ قرار دارند: آنها از یک‌سو زیر فشار دولت مصر و نگاه تبعیض‌آمیز دولت قرار دارند، از دسترسی به مشاغل دولتی و حضور در دانشگاه‌ها محرومند و اکنون نیز در معرض حملات داعش قرار گرفته‌اند. سیسی برای ابراز همدردی با آنها اعلام کرده که نیروهای ارتش در کنار پلیس قرار گرفته و کلیساهای سراسر کشور را مورد نظارت قرار دهند؛ اقدامی که می‌تواند اعتراض مسیحیان را به‌دنبال داشته باشد. با این حال، کارشناسان معتقدند که بزرگ‌ترین مشکل سیسی اصلاح نهادهای امنیتی مصر است که بی‌رحمانه مخالفان سیاسی را در سال‌های اخیر سرکوب کرده است. این سرکوب‌ها می‌تواند علت دیگری برای پیوستن به داعش یا سایر گروه‌های اسلامی تندرو باشد.