«زمان» دولتی
گروه جهان: مهم‌ترین پایگاه رسانه‌ای منتقدان رجب طیب اردوغان حالا در دستان دستگاه قضایی این کشور است: توقیف یک روزنامه به شکل جدید. روزنامه زمان نزدیک به طیف گولنیست‌ها روز جمعه با یک اقدام اعجاب‌انگیز روبه‌رو شد. در این روز نیروهای پلیس با حمله به روزنامه زمان، دست به اشغال این روزنامه زدند و اعلام کردند اداره این روزنامه تا اطلاع ثانوی در مدیریت دولت است.

به این طریق یکی از مهم‌ترین روزنامه‌های اپوزیسیون ترکیه با تغییر مدیریتش از تب و تاب انتقاد افتاد. به گزارش یورونیوز دستگاه قضایی ترکیه روز جمعه کنترل روزنامه زمان، مهم‌ترین رسانه منتقد رجب طیب اردوغان٬ رئیس‌جمهوری را در اختیار گرفت. این در شرایطی است که در پی این حمله صدها نفر از جمله روزنامه‌نگاران و کارکنان این روزنامه در برابر ساختمان آن در استانبول تجمع کردند. پلیس برای متفرق کردن معترضان به گاز اشک‌آور و ماشین‌های آبپاش متوسل شد. همزمان نیروهای امنیتی به ساختمان روزنامه زمان یورش بردند.گفته می‌شود دادگاه استانبول اداره موقت این روزنامه پرتیراژ را به آناتولی٬ خبرگزاری هوادار دولت واگذار کرده است. عبدالحمید بیلیجه، سردبیر روزنامه زمان این اقدام را لکه ننگی برای دموکراسی ترکیه خواند و گفت: «متاسفانه از سه، چهار سال پیش این عادت باب شده که هر کسی علیه سیاست‌های دولت سخن می‌گوید یا پایش به دادگاه کشیده می‌شود و به زندان می‌رود یا از طرف حکومت تحت کنترل قرار می‌گیرد. این دوره تاریکی برای کشور ما و دموکراسی ماست اما دوام پیدا نمی‌کند.» روزنامه زمان از رسانه‌های نزدیک به فتح‌الله گولن، متحد سابق و دشمن شماره یک حال حاضر اردوغان است که در آمریکا سکونت دارد و از سوی دولت ترکیه متهم شده که به دنبال سرنگونی حکومت است. اقدام دستگاه قضایی ترکیه بار دیگر موجب بروز نگرانی‌ها نسبت به مساله آزادی رسانه‌ها در این کشور شده است.


فضای امنیتی در روزنامه

سایت روزنامه تودیز زمان در مورد نخستین روز کاری پس از اشغال ساختمان روزنامه زمان از سوی پلیس نوشت: کارمندان و روزنامه‌نگارانی که قصد داشتند در روز شنبه وارد محل کار خود شوند باید حتما کارت شناسایی خود را تحویل نیروهای پلیس می‌دادند. یکی از روزنامه‌نگاران این روزنامه در توییتی در مورد فضای محل کار خود نوشت: کاری که ما روزنامه‌نگاران باید انجام دهیم این نیست، اما در حال حاضر نیروهای عملیات ویژه بالای سرت ایستاده‌اند و شما هم باید کار کنی. گفته می‌شود نیروهای پلیس در نخستین روز کاری دور تا دور ساختمان را به محاصره خود در آورده‌اند. همچنین این نیروها با ایجاد موانع آهنی به شدت رفت‌وآمد را به این ساختمان کنترل می‌کنند. عبدالله بوزکورت، روزنامه‌نگار ترکیه‌ای می‌گوید که روزنامه‌نگاران به شکل حصر شده در میان این موانع آهنی مجبور به کار هستند. دادگاهی در استانبول با رای خود اداره روزنامه زمان، تودیز زمان و خبرگزاری جیهان که زیر نظر گروه رسانه‌ای فضا اداره می‌شد به افراد مورد اعتماد خود سپرده است.


دولت موازی تمامی ندارد

زمانی که در سال ۲۰۱۳، اردوغان و اعضای هیات دولت وی متهم به اختلاس، دریافت رشوه و فساد اقتصادی شدند، اردوغان ادعا کرد که دولتی موازی در درون ساختار قضایی شکل گرفته است و این گروه قصد دارند به دولت وی ضربه بزنند. در آن زمان دولت ترکیه متهم بود که از برخی تجار این کشور به ویژه تاجری ایرانی به نام رضا ضراب رشوه دریافت ‌کرده است. بازی در آن برهه زمانی تا جایی پیش رفت که پای پسر اردوغان نیز به این پرونده گشوده شد. همزمان با این اتهامات، یک شنود تلفنی از مکالمه اردوغان و پسرش بلال منتشر شد که در آن اردوغان به پسرش می‌گفت همه پول‌ها را از خانه خارج کند. برخی در آن زمان می‌گفتند رو شدن این پرونده اختلاس به دلیل درگیری‌های موجود بین دو یار دیرین بوده است: فتح‌الله گولن یک رهبر دینی ترکیه که در ایالات‌متحده زندگی می‌کند و اردوغان که به گفته بسیاری از ناظران سیاسی با کمک وی توانست قدرت را در ترکیه به دست بگیرد. براساس اسنادی که از سوی رسانه‌های ترکیه فاش شده است اختلافات بین این دو از سال ۲۰۰۴-۲۰۰۵ آغاز شده بود اما در سال ۲۰۱۳ با رو شدن این پرونده اختلافات به اوج خود رسید. اردوغان که در آن زمان نخست‌وزیر ترکیه بود مدعی شد که در درون ساختار قضایی و پلیس این کشور یک دولت موازی وجود دارد که به‌طور مستقیم با فتح‌الله گولن در ارتباط هستند. از این‌رو اردوغان ابتدا دادستان‌هایی را که روی پرونده اختلاس کار می‌کردند از کار برکنار کرد و در نهایت کار به تصفیه سیاسی از ساختار قضایی ختم شد. تمامی کسانی که ظن آن می‌رفت به‌نوعی با گروه جماعت که زیر نظر گولن اداره می‌شد در ارتباط هستند از کار برکنار شدند. سال گذشته هم حزب عدالت و توسعه توانست شبکه سامان یولو را که نزدیک به گولنیست‌ها بود زیر و رو کند و نیروهای وفادار به گروه جماعت را از این شبکه بیرون بیندازد.تنها تریبون باقی‌مانده از گروه گولنیست‌ها همین گروه رسانه‌ای فضا بود که با حمله پلیس به ساختمان روزنامه زمان، فضا به سود اردوغان یکدست شد.


واکنش سیاسیون و مردم ترکیه

با حمله پلیس به روزنامه زمان، فضای مجازی علیه این اقدام دولت ترکیه به شدت تند شده است. در توییتر کاربری به نام «آکیل اومیناتی» با تبریک به اردوغان نوشت که او مانند هیتلر سراغ رسانه‌ها رفته است. عبدالله بوزکورت روزنامه‌نگار تودیز زمان نیز در چند توییتر از فضای وحشت‌آمیز در درون روزنامه خبر داده است. در فضای سیاسی نیز کمال کلیچداراغلو، دبیر کل حزب جمهوری‌خلق ترکیه با انتقاد از حمله پلیس به روزنامه زمان آن را «اقدامی خشونت‌آمیز علیه آزادی رسانه‌ها» خطاب کرد. در واکنش به انتصاب چند نفر از نیروهای مورد اعتماد حزب عدالت و توسعه در روزنامه زمان، «اوکتای ورال» یکی از اعضای پارلمان ترکیه که جزو اعضای حزب ناسیونالیست حرکت ملی است، می‌گوید: کشور دیگر به شکل انتصابی اداره می‌شود. او تاکید می‌کند این شیوه و منش قبلا از سوی دولت اردوغان به کار برده شده است، زیرا وی نخست‌وزیر را هم منصوب کرده است. ورال ادامه می‌دهد: متاسفانه تقریبا هیچ رسانه آزادی باقی نمانده است. هر آن این احتمال وجود دارد یک فرد وابسته (به دولت) در جایی منصوب شود. کشور در حال حاضر با منتصبان اداره می‌شود. این عملیاتی بود که هدفش نابودی رسانه‌های آزاد بود.


اردوغان دشمن مطبوعات

زمانی که روزنامه جمهوریت دست به افشای حزب عدالت و توسعه زد و با انتشار عکس کامیون‌هایی که سلاح به سوریه می‌بردند، اردوغان را در یک سوی میدان سوریه نشان داد، وی شمشیر خود را علیه روزنامه‌های آزاد تیزتر کرد. در همان زمان رئیس‌جمهوری ترکیه به اتهام جاسوسی از «جان دوندار» سردبیر روزنامه جمهوریت شکایت کرد و در نهایت وی و روزنامه‌نگارش، «اردم گول» را با همین اتهام روانه زندان کرد. این در حالی است که این دو تن، هفته گذشته با رای دادگاه عالی ترکیه آزاد شدند، اما اردوغان به صراحت روز جمعه این دو روزنامه‌نگار را تهدید کرد که هنوز داستان تمام نشده و دادستان‌ها می‌توانند در این خصوص درخواست تجدیدنظر دهند. براساس گزارش‌هایی که سازمان‌های مختلف ارائه داده‌اند از زمانی که حزب عدالت و توسعه به روی کار آمده فشار روی مطبوعات در این کشور افزایش پیدا کرده است. به‌عنوان مثال کمیته محافظت از روزنامه‌نگاران در ماه دسامبر گزارش داد در سال ۲۰۱۵ میلادی ۱۴ روزنامه‌نگار به اتهام‌های گوناگون در ترکیه زندانی شده‌اند. روزنامه حریت نزدیک به اپوزیسیون این کشور هم در گزارشی نوشت تعداد روزنامه‌نگاران زندانی در سال ۲۰۱۵ در سراسر دنیا ۱۹۹ نفر بوده‌اند که مقام‌های اول و دوم به چین و مصر رسیده و ترکیه نیز در رده پنجم قرار گرفته است.