تاثیر اجرای طرح COP بر کیفیت خودرو

گروه خودرو - طرح COP (تست تطابق تولید) با یک‌سال تاخیر در حالی از ابتدای سال‌جاری در تمام خطوط تولید شرکت‌های خودروساز آغاز شد که هنوز بر سر تاثیر اجرای این طرح روی کیفیت خودروهای داخلی میان کارشناسان اختلاف نظر وجود دارد. براین اساس برخی از کارشناسان معتقدند که با اجرای این طرح قطعات بی‌کیفیت از خطوط تولید خودروسازان حذف خواهد شد که این امر در نهایت رشد کیفیت خودروهای داخلی را به همراه خواهد داشت، اما برخی دیگر از کارشناسان معتقدند که اجرای آن به معنای تطابق محصول نهایی با نمونه اولیه و عدم تخطی خودروسازان از استانداردهای مد‌نظر است که این امر به ثبات تولید تعبیر می‌شود نه رشد کیفیت.

اختلاف نظر میان کارشناسان در شرایطی است که نظام‌الدین برزگری رییس موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی نیز چندی پیش عنوان کرده بود که با اجرای طرح COP این امکان به وجود می‌آید تا محصول نهایی با مجوز اولیه تطبیق داده شود که به این طریق امکان تخطی از نمونه اولیه که تمام مراحل تست روی آن صورت گرفته از خودروساز گرفته خواهد شد که این امر در نهایت رشد کیفی خودروهای داخلی را به همراه خواهد داشت.

اظهارات مطرح شده از سوی رییس موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی در حالی است که با اجرای این طرح و در صورت عدم تخطی خودروسازان از نمونه اولیه، خودروسازان تنها موفق به اجرای تعهدات خود می‌شوند که این امر را نمی‌توان به رشد کیفیت نسبت داد، با این حال با اجرای این تست این امید به وجود می‌آید که از این پس قطعات بی‌کیفیت در خطوط تولید، جای خود را به قطعات با استاندارد بالا دهند و به این طریق خودروساز ملزم به انتخاب زنجیره تامین قطعه با کیفیت شود.

در این خصوص محسن صالحی‌نیا، مدیرکل دفتر صنایع ماشین‌سازی و نیرو محرکه وزارت صنایع و معادن نیز در گفت و گو با خبرنگار ما علاوه بر اعلام خبر آغاز اجرای طرح COP از ابتدای سال‌جاری از حذف قطعه‌سازان بی‌کیفیت خبر داد.وی همچنین اظهار امیدواری کرد که با اجرای تست تطابق استفاده از قطعات بی‌کیفیت در خطوط تولید خودروسازان از بین برود و رشد کیفیت را در محصولات نهایی شاهد باشیم.

مدیر نظارت بر اجرای استانداردهای شرکت ایران خودرو نیز همانند سایر کارشناسان حذف قطعات بی‌کیفیت و نظارت بر روند تولید قطعه‌سازان را دلیلی برای رشد کیفیت خودروهای داخلی دانسته و معتقد است که با اجرای این طرح علاوه بر خودروسازان، امکان تخطی قطعه‌سازان از تولید برخی از قطعات بی‌کیفیت نیز گرفته خواهد شد و به این طریق قطعه‌سازان ملزم به تولید قطعه بر اساس استانداردهای ۵۵‌گانه خواهند شد.

اجرای استاندارد به معنی رشد کیفیت نیست

از سوی دیگر هرچند برخی کارشناسان فنی خودرو معتقدند که با اجرای طرح «تست تطابق» شاهد رشد کیفیت خودروهای داخلی خواهیم بود، اما معاونت مهندسی سایپا معتقد است که این طرح به معنی رشد کیفیت نیست، بلکه اجرای آن به معنی عدم‌تخطی از نمونه اولیه و کنترل پیوسته محصولات است.

به گفته شفیعی در سایر کشورها استانداردهای جدید روی محصولات قدیمی اعمال نمی‌شود، بلکه استانداردهای جدید روی نمونه‌های جدید اعمال می‌شود، اما در کشور ما طولانی بودن عمر خودرو در کشور موجب شده تا استانداردهای جدید روی خودروهای فعلی نیز اعمال شود، به همین منظور عدم تخطی از نمونه اولیه در دستور کار خودروسازان قرار گرفته است.معاونت مهندسی سایپا در خصوص چگونگی اجرای این طرح نیز عنوان کرد: طرح COP پس از تایید در دنیا برای اجرا در کشور ما نیز اجرا شد با این تفاوت که این طرح در دنیا تنها روی خطوط تولید و خدمات پس از فروش اعمال می‌شود، اما در کشور ما علاوه بر موارد مذکور قطعات ورودی را نیز مورد ارزیابی قرار می‌گیرد.

اجرای تست COP توسط خودروسازان

بهادر کاظمی، معاون نظارت بر اجرای استانداردهای موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی در خصوص چگونگی اجرای این طرح به خبرنگار ما می‌گوید: اجرای طرح COP از ابتدای سال‌جاری در دستور کار خودروسازان قرار گرفته و هم اکنون تمام خطوط خودروسازان آماده اجرای این طرح هستند.

به گفته معاون نظارت بر اجرای استانداردهای موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی علاوه بر خطوط تولید هم‌اکنون COP پلن خودروسازان نیز بر اساس چگونگی خط تولید و بسته به نوع شرکت برای اجرای طرح به موسسه استاندارد ارائه شده است.

کاظمی در تعریف (تست تطابق تولید) می‌گوید: COP به مستند سازی خطوط تولید و تطابق تولید با نمونه اولیه گفته می‌شود که این امر به معنی پایش از مرحله ورود قطعه مونتاژ و خدمات پس از فروش با استفاده از استانداردهای تعریف شده و به صورت مستمر و مداوم است.وی در ادامه در خصوص چگونگی دریافت مجوز تایید شده از سوی خودروسازان نیز می‌گوید: شرکت‌های خودروساز برای دریافت مجوز تولید باید مجوز تایید نوع دریافت کنند که این مجوز نیز با ارائه نمونه از سوی شرکت‌های خودروساز و تطابق با استانداردهای مصوب صادر می‌شود.به گفته کاظمی، پیش از این، تست به صورت تصادفی و رندم صورت می‌گرفت، اما در روش COP محصول نهایی به صورت مستمر توسط کارگران شرکت‌های خودروساز در خطوط تولید مورد ارزیابی قرار می‌گیرد.معاون نظارت بر اجرای استانداردهای موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی در پاسخ به این پرسش که واگذاری انجام تست به خودروسازان آیا اجرای کامل طرح COP را فراهم خواهد آورد نیز اظهار داشت: شرکت‌های خودروساز باید به صورت مستمر طرح COP را در خطوط تولید اجرایی کنند، موسسه استاندارد نیز به صورت اتفاقی بازرسانی را برای گرفتن ممیزی و نظارت بر اجرای این طرح به خطوط تولید می‌فرستد تا به این طریق امکان تخطی از شرکت‌های خودروساز گرفته شود.

معاون نظارت بر اجرای استانداردهای موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی در ادامه در خصوص چگونگی نظارت بر اجرای این طرح بر قطعات ورودی به خطوط تولید خودروسازان نیز اظهار داشت: علاوه بر محصول نهایی، طرح COP قطعات ورودی به خطوط خودروسازان را نیز در بر می‌گیرد تا به این طریق از ورود قطعات بی‌کیفیت به خطوط تولید جلوگیری شود.به گفته کاظمی با اجرای این روش قطعه‌سازان بی‌کیفیت از چرخه تولید حذف خواهند شد و از این پس قطعه‌سازانی می‌توانند در چرخه تولید حضور داشته باشند که مطابق با استانداردهای مصوب قطعه تولید کنند.معاون نظارت بر اجرای استانداردهای موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی در خصوص جریمه در نظر گرفته شده برای خودروسازانی که از اجرای طرح تخطی کرده یا شرایط پاس کردن این استاندارد را نداشنه باشند نیز عنوان کرد: در صورتی که شرکت‌های خودروساز طرح مذکور را اجرا نکنند یا در صورت عدم تطابق محصول نهایی با نمونه اولیه، توقف شماره گذاری شامل این شرکت‌ها خواهد شد.

قطعات CKD هم تست می‌شوند

کیوان وزیری مدیر نظارت بر استاندارهای شرکت ایران‌خودرو نیز در خصوص چگونگی اجرای این طرح اظهار داشت: براساس طرح ارتقای کیفیت که سال گذشته به خودروسازان ابلاغ شد، مقرر گردید تا از ابتدای سال‌جاری طرح COP (تست تطابق تولید ) در شرکت‌های خودروساز اجرا شود که در راستای اجرای این طرح شرکت ایران خودرو سال گذشته تفاهم نامه‌ای آزمایشی برای اجرای این طرح روی خط سمند منعقد کرد که براساس این تفاهم نامه مقرر شد تا این طرح به صورت آزمایشی روی خط سمند اجرا شود.وی در خصوص نتایج این طرح آزمایشی اظهار داشت: در طرح آزمایشی تمام قطعه‌سازان در گیر، مورد ارزیابی قرار گرفتند و تمام قطعات با توجه به استانداردهای ۵۵‌گانه سنجیده شدند و به این طریق به قطعه‌سازانی که با استانداردهای مصوب فاصله داشتند تا ابتدای اردیبهشت ماه برای ارتقای استاندارد تولید فرصت داده شد. به گفته وزیری در طرح آزمایشی ۱۷قطعه‌ساز با مشکل عدم تطابق با استاندارد مواجه بودند.وزیری در پاسخ به این پرسش که آیا طرح COP در غالب استانداردهای ۵۵‌گانه اجرایی می‌شود نیز اظهار داشت: طرح COP (تست تطابق تولید) در اصل درقالب استانداردهای ۵۵‌گانه و در یک سیکل ورود تا خروج اجرا می‌شود و براساس این طرح باید علاوه بر محصول نهایی تمام قطعات ورودی نیز با استاندارد ۵۵‌گانه تطابق داشته باشد.اجرای این طرح در حالی است که پیش از این خودروسازان به منظور جلوگیری از توقف تولید در برخی مواقع از مجوز ارفاقی در خطوط تولید خود استفاده می‌کردند. براساس مجوز ارفاقی قطعاتی که با استانداردهای مصوب فاصله داشتند نیز از سوی خودروسازان مورد استفاده قرار می‌گرفت، حال باید دید با اجرای این طرح آیا از ورود این قطعات به خطوط تولید جلوگیری خواهد شد؟از سوی دیگر جلوگیری از ورود قطعات بی‌کیفیت داخلی در حالی از ابتدای سال‌جاری طرح‌ریزی شده که هم‌اکنون بخشی از تولیدات خودروسازان توسط قطعات CKD تامین می‌شود.وزیری در خصوص چگونگی اجرای این طرح برای قطعات CKD نیز اظهار داشت: مصوبه مذکور شامل قطعات CKD (قطعات منفصله) نیز خواهد شد. به گفته مدیر نظارت بر استانداردهای شرکت ایران خودرو، در خصوص قطعات منفصله مقرر شد تا استانداردهای ملی برای این قطعات اعمال شود به همین منظور نیز اواخر سال گذشته جلسه ای با شرکت‌های پژو، سوزوکی و رنو و... برگزار شد تا طرح تطابق تولید با استانداردهای ملی برای این شرکت‌ها نیز بررسی شود.