دو نکته مهم درباره نقل و انتقال خودرو

فرید قدیری

نمایندگان مجلس طرحی را در دستور کار دارند که به موجب آن قرار است نقل و انتقال خودرو در دفاتر اسناد رسمی اجباری شود به این معنی که مالکان قدیم و جدید خودرو (در صورت تصویب نهایی طرح) موظف شوند بعد از آنکه در مراکز شماره‌گذاری، پلاک خودرو را تعویض می‌کنند، سری هم به دفاتر ثبت اسناد بزنند و موضوع انتقال را ثبت محضری کنند. به نظر می‌رسد این موضوع بیشتر از آنچه بخواهد محل مناقشه و بحث و بررسی و اختلاف نظر بین مراجع انتظامی و دفترخانه‌ها باشد، از نگاه کارشناسی، موضوعی کاملا روشن و شفاف است. ثبت نقل و انتقال خودرو در دفترخانه‌ها سال‌ها است بدون آنکه اجباری باشد یا نباشد از طرف خریداران خودرو انجام می‌شود. نمونه بارز این مدعا را می‌توان با مقایسه آمار خرید و فروش خودرو ثبت شده در دفاتر اسناد رسمی با آمار مراکز شماره‌گذاری، اثبات کرد. هم‌اکنون بسیاری از خریداران خودرو بعد از آنکه با صاحب خودرو بر سر معامله توافق می‌کنند بلافاصله به محضر می‌روند که البته سردفتران در این حالت به متعاملین اعلام می‌کنند که ابتدا باید پلاک خودرو تعویض شده، سپس ثبت محضری انتقال اتفاق بیفتد.همچنین برخی از فروشنده‌ها نیز از آنجا که فرصت ایستادن در صف طولانی مراکز شماره‌گذاری را ندارند غالبا با ارائه دو وکالت محضری به فروشنده یکی وکالت تعویض پلاک و دیگری وکالت ثبت محضری، از پروسه زمانبر تعویض پلاک و نقل و انتقال خارج می‌شوند و مابقی امور را خریدار انجام می‌دهد.اکنون در این باره دو نکته مهم مطرح است که امید می‌رود نمایندگان مجلس و سایر مسوولان حوزه نقل و انتقال خودرو نسبت به آن توجه داشته باشند.

نکته اول

نکته اول این است که اگر قرار باشد از این به بعد دفاتر اسناد رسمی از چرخه ثبت معامله خودرو خارج شوند و این نوع نقل‌وانتقال فقط در مراکز شماره‌گذاری انجام شود، آیا این مراکز گنجایش و ظرفیت پذیرش همه معاملات در طول یک روز را دارد؟هم‌اکنون فردی که از قبل پلاک داشته و در شماره‌گذاری قیچی شده چنانچه بخواهد همین امروز پلاک جدید بگیرد و آن را روی خودرویی که خریداری کرده نصب کند باید حداقل ۲۴ ساعت معطل بماند به این معنی که پلاک جدید او (با همان شماره قبلی)، روز بعد آماده می‌شود. بنابراین خودرویی که با پلاک فروشنده وارد مرکز شماره‌گذاری شده و پلاک فروشنده فک شده باید یک روز در پارکینگ بدون پلاک بماند. در این میان تکلیف چیست؟ آیا خریدار در حالی که خودرو را نمی‌تواند از پارکینگ خارج کند، باید ثمن معامله را به فروشنده پرداخت کند؟آیا فروشنده راضی می‌شود در حالی‌ که نیمی از عملیات نقل و انتقال انجام شده، ثمن معامله را از خریدار نگیرد و آن را به روز بعد موکول کند؟سوال مهم‌تر اینکه هم‌اکنون ظرفیت شماره‌گذاری در مقایسه با حجم روزانه مراجعه خودرو لااقل در تهران کم است ضمن اینکه تعداد این مراکز و محل قرارگیری آن نیز برای شهر بزرگی همچون تهران نامناسب است و اگر قرار باشد از این به بعد این مراکز محل اول و آخر نقل و انتقال خودرو قرار بگیرد، باید دگرگونی اساسی در آن انجام شود.

نکته دوم

زمانی‌که خریدار خودرو در مرکز شماره‌گذاری پلاک جدید خود را دریافت می‌کند و با این اقدام نقل‌وانتقال به پایان می‌رسد، مدرک قابل‌استنادی مبنی بر تنظیم برگه مالکیت خودرو به نام او از طرف مرکز دریافت نمی‌کند و فقط یک فاکتور پستی که نشان می‌دهد مدارک خودرو قرار است به آدرس مالک پست شود را در اختیار می‌گیرد به بیان ساده‌تر کارت زرد خودرو و برگه سبز بعد از یک هفته به دست مالک می‌رسد. در این فاصله اگر تصادف یا اتفاقی بیفتد، مالک نمی‌تواند مالکیت خود را به راحتی اثبات کند.این در حالی است که زمانی‌که طرفین معامله خودرو به دفترخانه می‌روند در همان لحظه بعد از ثبت محضری، برگه مشخصی مبنی بر مالکیت جدید به خریدار داده می‌شود.لذا به نظر می‌رسد در تصویب یا لغو طرح جدید، باید این نکات مهم و اساسی مورد توجه قرار بگیرد.