رقابت سخت خودروسازان ایرانی در بازار آزاد سوریه

کارخانه سیامکو

گروه خودرو - بازار سوریه را شاید بتوان از امیدهای خودروسازان داخلی برای حضور در بازارهای بین‌ا‌لمللی دانست، اما ضوابط گمرکی این کشور، فعالیت خودروسازان کشورمان را تا حدودی مشکل کرده است. شرکت‌های خودروساز ایرانی برای حضور در بازار خودرو سوریه اقدام به راه‌اندازی کارخانه خودروسازی در این کشور کردند، این در حالی است که بازار آزاد کشور مذکور و تنوع به وجود آمده در بازار خودرو، موجب شده تا حدودی امید خودروسازان ایرانی کمرنگ شود.

در حال حاضر پراید به دلیل قیمت مناسب و مصرف سوخت پایین توانسته در بازار این کشور رخنه کند اما با توجه به انبوه خودروهای وارداتی در سوریه ،سمند تا یافتن جایگاهی مناسب راه طولانی در پیش دارد.

ایران خودرو برای ورود به بازار سوریه بیش از ۶۰ میلیون دلار سرمایه‌گذاری کرده، سرمایه‌گذاری که به گفته عضو هیات‌مدیره سیامکو قرار بود در مدت زمانی در حدود چهار سال‌و‌نیم به این شرکت باز گردانده شود، اما با کاهش یک‌باره تعرفه واردات خودرو و قطعه در سوریه بازگشت سرمایه ایران خودرو تا ۱۰ سال آینده مشکل به نظر می‌رسد.

تغییر ناگهانی قوانین و مقررات گمرکی طی چهار سال گذشته در سوریه در حالی صورت گرفت که مسوولان سوری پیش از حضور خودروسازان ایرانی وعده کاهش تعرفه را طی ۱۲سال آینده داده بودند، وعده‌ای که تاکنون به فراموشی سپرده شده است.

تعرفه واردات خودرو در سوریه براساس حجم موتور از واردکنندگان اخذ می‌شود. این تعرفه به هنگام آغاز به کار ایران خودرو در این کشور برای خودروهای مجهز به موتور ۱۶۰۰ سی سی ۱۴۰درصد و برای خودروهای ۱۸۰۰ سی سی نیز ۲۵۰ درصد بود، اما ناگهان همه چیز تغییر کرد و یکسال پس از حضور دو شرکت ایرانی در این کشور تعرفه واردات خودروهای ۱۶۰۰ سی‌سی به ۳۰ درصد و تعرفه واردات خودروهای ۱۸۰۰ سی‌سی به بالا نیز به ۴۰ درصد رسید.

در کنار کاهش یک‌باره تعرفه واردات خودرو ،تعرفه قطعات ckd نیز در سوریه به یکباره کاهش یافت به طوریکه تعرفه ۴۷ درصدی قطعات در مدت زمان کوتاهی براساس نوع قطعه به ۵ تا ۱۰ درصد رسید. تغییر ناگهانی مقررات گمرکی در سوریه موجب شد تا سود خودروسازان ایرانی از بازار سوریه بسیار کمتر از سود مد نظر آنان در بدو ورودشان به بازار این کشور شود به طوری‌که ایران خودرو به منظور جلوگیری از ضرر و زیان ،در پی تصمیمات جدی برای خروج از بحران بود‌.

اصرار به حضور ایران خودرو در سوریه در حالی است که یکی از اعضای سفارت ایران در سوریه در جمع خبرنگاران اعزامی‌به این کشور اظهار داشت که ایران خودرویی‌ها با تغییر ضوابط گمرکی تمایل چندانی به ادامه حضور در این کشور نداشتند، اما ما از آنها خواستیم به حضور در بازار سوریه حتی با حاشیه سود پایین ادامه دهند.این در حالی است که به گفته حسین مقیص عضو هیات مدیره ایران خودرو در سوریه، برای تولید سمند در این کشور در ابتدای امر ظرفیتی در حدود ۱۰ هزار دستگاه در سال در نظر گرفته شد، اما از اسفند سال ۸۵ تاکنون ۱۱ هزار دستگاه انواع سمند در این کشور تولید شده است. همچنین در هفت ماه ابتدای سال جاری در مجموع ۲۵۰۰ دستگاه انواع سمند در شرکت سیامکو (ایران خودرو سوریه) تولید شده است.

ظاهرا علاوه بر مشکل افزایش تعرفه واردات خودرو اخذ عوارض رفاهیه (عوارض جانبی) از خودروسازان ایرانی نیز موجب شده تا خودروسازان ایرانی نتوانند روزهای خوبی را در بازار سوریه داشته باشند. براساس ضوابط و قوانین گمرکی در سوریه علاوه بر تعرفه مصوب، وارد‌کنندگان و تولید‌کنندگان خارجی ملزم به پرداخت ۳۰ درصد مالیات تحت عنوان مالیات رفاهیه هستند.

مشکلات به‌وجود آمده در خصوص اخذ عوارض رفاهیه موجب شد تا شرکت‌های ایرانی درخواست حذف عوارض رفاهیه از خودروهایی که در این کشور تولید می‌شوند را مطرح کنند. طرحی که به گفته مقیص با پذیرش آن از سوی مسوولان سوری، ضرر و زیان خودروسازان ایرانی تا حدودی جبران خواهد شد.

از سوی دیگر خودرو پراید در بازار سوریه توانسته تا حدودی با توجه به قیمت مناسب و مصرف سوخت پایین جای مناسبی برای خود در بازار این کشور به دست آورد به‌طوری‌که هم اکنون بخش اعظمی‌از تاکسیرانی این کشور در اختیار پراید قرار دارد‌. علاوه بر تاکسیرانی، این خودرو توانسته در میان خانواده‌های سوری نیز برای خود جایگاهی پیدا کند.

هرچند قیمت مناسب پراید از سوی مسوولان دلیل موفقیت این خودرو در بازار سوریه اعلام شده ، اما با پرس و جو از مالکان این خودرو قیمت‌های متفاوتی از پراید در بازار سوریه به دست می‌آید این امر در حالی است که به گفته مسوولان ایرانی حاضر در سوریه پراید هم قیمت با ایران در بازار این کشور عرضه می‌شود. به گفته یکی از رانندگان تاکسی، خودرو پراید از طریق خطوط تاکسیرانی و با سوبسید در اختیار رانندگان قرار می‌گیرد.علاوه بر پراید که قیمت مناسب آن پای این خودرو را به بازار سوریه باز کرد‌.

سمند دیگر خودرو ایرانی در حال تردد در سوریه نیز در مقایسه با ایران از قیمت مناسب‌تری برخوردار است، به طوری که متقاضیان این خودرو برای خرید یک خودروی سمند باید ۴۰۰۰ دلار پیش پرداخت کنند و ماهی در حدود ۱۹۰دلار نیز به بانک‌های سوری بابت وام قسط پرداخت کنند. با این شرایط باید گفت سمند ۱۶۰۰ سی سی در سوریه ۱۳ هزار دلار، سمند ۱۸۰۰ نیز ۱۳ هزار و ۴۰۰ دلار در بازار عرضه می‌شود علاوه بر دو مدل مذکور سمند ال ایکس نیز در بازار ۱۴ هزار و ۵۰۰ دلار معامله می‌شود.

از سوی دیگر هرچند مسوولان ایران خودرو برای تولید سمند در این کشور برنامه‌ریزی کرده‌اند اما نکته جالب توجه تردد برخی از محصولات پژو تولیدی در ایران است، به‌طوری‌که می‌توان گفت تردد این مدل از محصولات ایران خودرو که به صورت وارداتی در سوریه عرضه می‌شوند بسیار بیشتر از سمند است. در حال حاضر علاوه بر انواع سمند، خودروهای ۴۰۵، پارس ، ۲۰۶‌هاچ بک و صندوق‌دار نیز در خیابان‌های سوریه تردد می‌کنند.

حضور پررنگ کیا در سوریه

اما اینکه چرا خودروسازان ایرانی نتوانستند در بازار سوریه حضور پررنگ‌تری نسبت به دیگر خودروسازان داشته باشند سوالی است که عضو هیات مدیره ایران خودرو در سوریه حضور پررنگ کره و بازار آزاد این کشور را دلیل این امر دانسته و در این خصوص می‌گوید: خودروسازان کره‌ای توانسته‌اند با ایجاد تنوع در محصولات خود بازار سوریه را به خود اختصاص دهند‌.

به گفته مقیص بازار آزاد سوریه موجب شده تا تمایل برای خودروهای اتومات افزایش یابد که این امر موجب شده تا تولید سمند اتومات نیز در دستور کار این شرکت در سوریه قرار گیرد.با نگاهی به بازار سوریه به راحتی می‌توان فهمید که کره‌ای‌ها به راحتی توانسته‌اند در بازار این کشور رخنه کنند به‌طوری‌که بخش اعظمی‌از خودروهای در حال تردد در خیابان‌های سوریه به محصولات کره‌ای (کیا و هیوندایی ) اختصاص دارد پس از کره ، تویوتا در بازار این کشور حضور پررنگی دارند ، اما بازار خودرو این کشور به محصولات آسیایی محدود نمی‌شود بلکه اروپایی‌ها و آمریکایی‌ها نیز توانسته اند سهم خوبی از بازار سوریه به خود اختصاص دهند.

افزایش تردد خودروهای لوکس در بازار سوریه در حالی است که تا پیش از آغاز دوره حکومت بشار اسد رییس جمهور فعلی این کشور ورود خودرو به سوریه ممنوع بود، اما پس از ریاست جمهوری بشار اسد درهای بسته این کشور به روی خودروهای لوکس باز شد به‌طوری‌که هم‌اکنون به راحتی می‌توان خودروهای به روز دنیا را در خیابان‌های این کشور مشاهده کرد. علاوه بر محصولات مذکور، چینی‌ها نیز در بازار سوریه حضور پررنگی دارند به طوری‌که می‌توان گفت خودروهای کوچک و کم‌مصرف چینی تا حدودی توانسته‌اند بازار خوبی در این کشور برای خود پیدا کنند.

همچنین بخش اعظمی‌از بازار وانت‌های این کشور نیز در اختیار وانت‌های کوچک چینی‌ها قرار دارد.

از سوی دیگر تردد خودروهای فرسوده در کنار خودروهای به روز نشان‌دهنده آن است که مسوولان سوری به زودی ناچار به اجرای طرح خروج خودروهای فرسوده در این کشور خواهند شد طرحی که نیازمند خودروهایی با قیمت مناسب و کم‌مصرف است به همین دلیل خودروسازان داخلی برای جذب این بازار سوریه باید به فکر ایجاد تنوع در محصولات خود در بازار سوریه باشند هرچند به گفته مقیص برای حضور پررنگ تر در بازار این کشور تولید رانا نیز در دستور کار این شرکت قرار دارد.