خودروسازان تولید را کم کنند

حمیدرضا بهداد

چهارشنبه گذشته در اولین جشنواره ملی حمل‌ونقل، ساعتی پس از آنکه وزیر صنایع از رشد تولید خودرو در کشور گفت و آن را مایه افتخار خواند، معاون اول احمدی‌نژاد اعلام کرد که خودروسازان باید تولید خود را کم کنند؛ چراکه خیابان‌های کشور در حال انفجار است.

از سوی دیگر وزیر راه‌وترابری نیز که در همایش چهارشنبه ستاد مدیریت حمل‌ونقل و سوخت، لقب «نخبه خدمتگزار» را از سوی مسوولان این ستاد دریافت کرد، ضمن انتقاد از تولید روزافزون خودرو در ایران، خواستار کنترل رشد تولید آن شد.

انتقاد علی رحیمی و حمید بهبهانی از روند تولید خودروی کشور، در حالی است که خودروسازان داخلی پیش از این با انتقادهایی از سوی نیروی انتظامی، سازمان بهینه‌سازی و سازمان محیط‌زیست بر سر کیفیت روبه‌رو بودند و حال باید پاسخگوی کمیت خودرو نیز باشند.

حال بشنویم از اظهارات معاون اول احمدی‌نژاد درباره رشد تولید خودرو.

علی رحیمی پس از آنکه پشت تریبون همایش حمل‌ونقل، از معانی «حمول» و «حمال» گفت، به جمع خبرنگاران آمد و از طرح تحول اقتصادی دفاع کرد و در نهایت نیز از خودروسازان خواست تا تولید خود را کنترل کرده و کاهش دهند.

رحیمی در پاسخ به پرسش خبرنگار ما که از وی نظرش را درباره رشد تولید خودرو در کشور پرسید، تاکید کرد: به اعتقاد من خودروسازان داخلی باید از تولید خود بکاهند.

معاون اول احمدی‌نژاد با اشاره به اینکه انتقاد برخی مسوولان از ازدحام بیش از حد خودرو در جاده‌ها و خیابان‌های کشور، حرف درستی است، گفت: البته این بسیار نکته مثبتی است که همه خانوارهای ایرانی، خودرو داشته باشند، اما موضوع این است که جاده‌های ما کفاف نمی‌دهند.

رحیمی با تاکید بر اینکه برای تحقق شعار «هر خانواده ایرانی، یک خودرو» ابتدا باید جاده‌ها را افزایش داد، افزود: وقتی جاده نداریم، چه فایده که هر خانواده ایرانی یک خودرو داشته باشد.

وزارت راه برای خودروسازان جاده نمی‌سازد

اما اظهارات معاون اول احمدی‌نژاد در شرایطی بود که وزیر راه‌وترابری نیز در حاشیه همایش چهارشنبه، به خودروسازان و تولید آنها تاخت و اعلام کرد که خیابان‌های کشور در حال انفجار است.

بهبهانی نیز در حاشیه مراسم چهارشنبه گذشته در پاسخ به خبرنگار ما در زمینه رشد تولید خودرو در کشور به این موضوع انتقاد کرد.

وی با اشاره به اینکه خیابان‌های پایتخت و جاده‌های کشور ظرفیت این همه خودرو را ندارند، گفت: مگر ما چقدر جاده و خیابان داریم که خودروسازان تولیدشان را رشد می‌دهند و پی‌درپی خودرو به این جاده و خیابان‌ها می‌افزایند.

وزیر راه افزود: خیابان‌های کشور از تعداد زیاد خودروها، در حال انفجار است و تولید خودروسازان باید کنترل شود.

بهبهانی در پاسخ به این انتقاد خودروسازان که گفته می‌شود «وزارت راه چون جاده نمی‌سازد، مخالف رشد تولید خودرو است»، تاکید کرد: من معنی این حرف آنها را نمی‌فهمم، یعنی وزارت راه باید هزینه کند تا خودروسازان سود ببرند؟!

وی گفت: مسوولان پی‌درپی از رشد تولید خودرو در کشور می‌گویند، در حالی که باید هزینه این رشد را هم بپردازند.

بهبهانی با بیان اینکه وزارت راه نمی‌تواند برای جیب خودروسازان جاده بسازد، تاکید کرد: دلیلی ندارد وزارت راه از جیب خود خرج کند و سودش را خودروسازان ببرند.

اظهارات وزیر راه در کنار گفته‌های معاون اول احمدی‌نژاد در شرایطی است که وزارت صنایع و معادن همواره بر رشد تولید خودروسازان تاکید و آن را مایه افتخار صنعت دانسته است، مخصوصا اینکه در جریان بحران اقتصادی دنیا بیشتر خودروسازان معتبر جهان با افت تولید روبه‌رو شدند، اما ایران‌خودرو و سایپا رشد را تجربه کردند.

این رشد البته از دو جنبه قابل بررسی بوده و هم‌اکنون با موافقان و مخالفانی روبه‌رو است.

مخالفان طبق آنچه که در ابتدای مطلب رفت، معتقدند افزایش تولید خودروسازان و بالا رفتن حجم خودروها، خیابان‌ها و جاده‌های کشور را به مرز انفجار رسانده و به همین دلیل باید از تولید کاست. این در حالی است که موافقان رشد تولید خودروسازان را ضامن اشتغال و بقای صنعت دانسته و معتقدند، «رشد تولید» در هر صورت نکته مثبتی به حساب می‌آید.

در این بین خودروسازان بر این باورند که وظیفه ذاتی شان، تولید است و اینکه مثلا وزارت راه‌وترابری نمی‌تواند جاده‌ها را افزایش دهد، مشکل آنها نیست.

هر چند در نگاهی منصفانه و با توجه استدلال‌های موجود باید به موافقان و مخالفان رشد تولید خودرو حق داد، اما به گفته کارشناسان می‌توان از دو راه به این جدال و اختلاف‌نظر پایان داد و یا حداقل آن را تعدیل کرد.

کمک به رشد صادرات از یک سو و تسریع خروج خودروهای فرسوده، از سوی دیگر، مواردی است که کارشناسان از آنها به عنوان دو راهکار در زمینه ایجاد تعادل بین ورود و خروج خودرو یاد می‌کنند.

به اعتقاد آنها اگر بتوان با افزایش کیفیت تولید و یافتن بازارهای جدید، صادرات را رشد داد و بخشی بیشتر از خودروها را به خارج از مرزهای کشور فرستاد، از این طریق نه تنها درآمد ارزی بالاتری نصیب کشور خواهد شد بلکه در این صورت و به منظور کنترل حجم خودروها، دیگر نیازی به توقف رشد تولید یا کاهش آن نیست.

این گفته کارشناسان البته در شرایطی است که به هر حال این روزها دنیا اوضاع اقتصادی نابسامانی داشته و یافتن بازارهای جدید صادراتی و حتی حفظ بازارهای فعلی کار بسیار دشواری است، مخصوصا اینکه در چنین شرایطی خودروسازان داخلی باید با رقبایی بسیار قوی و قدیمی بر سر بازارهای صادراتی بجنگند.

اما خروج خودروهای فرسوده نیز موضوع دیگری است که کارشناسان از آن به عنوان راهکاری برای ایجاد تعادل در زمینه رشد تولید خودرو یاد می‌کنند.

در حال حاضر صدها هزار خودرو فرسوده و قدیمی در جاده‌های کشور تردد می‌کنند و این موضوع نه تنها عاملی اساسی در زمینه افزایش آلودگی شهرهای بزرگ به شمار می‌رود، بلکه مصرف سوخت را نیز بسیار بالا برده است.

این در شرایطی است که به اعتقاد کارشناسان، با خروج هر چه بیشتر فرسوده‌ها، هم آلودگی و مصرف سوخت پایین می‌آید و هم با خلوت شدن خیابان‌ها، خود به خود بازار و فضای جدیدی برای تولید خودرو در کشور پدید خواهد آمد.

این گفته کارشناسان در حالی است که هم‌اکنون طرح خروج خودروهای فرسوده از برنامه‌ریزی در نظر گرفته شده، عقب مانده و ورودی و خروجی خودرو به هیچ وجه با یکدیگر همخوانی ندارد.

طبق پیش‌بینی واحد اطلاعات اکونومیست، طی سال ۲۰۰۹ میلادی، یک میلیون و ۵۶۳ هزار خودرو در ایران به تولید می‌رسد و انتظار می‌رود که طی سال آتی میلادی، یک میلیون و ۶۶۹ هزار خودرو دیگر از خط تولید خودروسازان خارج شود. این رقم به هیچ وجه با میزان خروج خودروهای فرسوده تطابق نداشته و با روند فعلی طرح خروج فرسوده‌ها، بعید است تعادلی میان این دو به این زودی‌ها حاصل شود.

آن طور که واحد اطلاعات اکونومیست پیش‌بینی کرده، طی چهار سال آتی، ۵/۷ میلیون خودرو حال حاضر کشور، به ۱۵ میلیون

خواهد رسید.