عدم حمایت دولت، کاهش صادرات را در پی داشت

مژگان میرزایی

عکس: نگار متین‌نیا

«دولت هیچ حمایتی از تولید‌کنندگان در بخش صادرات نمی‌کند، به همین دلیل به جای رشد با کاهش صادرات مواجه هستیم»، این بخشی از گفته محمدباقر رجال، رییس انجمن قطعه‌سازان درخصوص دلایل کاهش صادرات قطعات منفصله در سال جاری است.

بر اساس آمار رسمی‌ ‌‌گمرک جمهوری اسلامی ‌‌‌ایران، صادرات قطعات منفصله جهت ساخت و مونتاژ خودرو از کشورمان، در سه ماه ابتدایی سال جاری از لحاظ وزن، کاهش ۷۴‌درصدی و از لحاظ ارزش نیز کاهش ۸۲ را نسبت به مدت مشابه سال قبل تجربه کرد.

رییس انجمن قطعه‌سازان در حالی

عدم حمایت دولت را دلیل اصلی کاهش صادرات در سال جاری می‌داند که علاوه بر عدم حمایت دولت، کاهش صادرات را می‌توان به بحران جهانی نیز نسبت داد، به گونه‌ای که علاوه بر کاهش چشمگیر صادرات قطعات منفصله در سال جاری صادرات خودرو نیز با کاهش چشمگیری مواجه بوده که این امر بیانگر آن است که بحران به وجود آمده در صنعت خودروسازی جهان زودتر از آنچه پیش بینی می‌شد به خودروسازان داخلی نیز سرایت کرده است.

بروز بحران جهانی در حالی برای خودروسازان و قطعه‌سازان داخلی ما مشکل‌ساز شده که این بحران پیش از این به سایر کشورها نیز سرایت کرده بود اما سایر کشورها با توجه به حمایت‌های صورت گرفته توانستند تا حدودی مشکلات را پشت سر گذارند، اما قطعه‌سازان و خودروسازان داخلی به دلیل عدم حمایت دولت همچنان با مشکلات دست و پنجه نرم می‌کنند.

از سوی دیگر از جمله دلایل تاثیر این بحران بر صنعت قطعه‌‌سازی می‌‌‌توان به کاهش تیراژ تولید خودرو که از سال گذشته میلادی و با شدت گرفتن بحران جهانی در صنعت خودروسازی دنیا به وجود آمد، نیز اشاره کرد. کاهش تیراژ تولید خودرو موجب شد تا قطعه‌‌سازان بزرگ جهان کاهش تیراژ تولید و حذف برخی سایت‌‌های تولیدی را در دستور کار خود قرار دهند تا به این طریق بتوانند از بروز بیشتر بحران

جلوگیری کنند.

از سوی دیگر قطعه‌‌سازان بزرگ دنیا که هم‌اکنون در بازارهای اروپایی با مشکل مواجه شده‌‌اند، تغییر بازارهای صادراتی را در دستور کار خود قرار داده‌‌اند؛ به طوری‌که حضور آنها در بازارهای آسیایی بیش از پیش افزایش یافته است. تغییر بازارهای صادراتی از سوی قطعه‌سازان بزرگ دنیا موجب شد تا امکان حضور برای قطعه‌سازان داخلی در بازارهای جهانی کاهش یابد که این امر کاهش ۷۴‌درصدی صادرات قطعه را طی سه ماه ابتدای سال جاری در پی داشت.

کاهش چشمگیر صادرات قطعات منفصله در سال‌جاری و نارضایتی مردم از خدمات پس از فروش که از سوی خودروسازان به پایین بودن کیفیت قطعات داخلی نسبت داده می‌شود فرصتی دست داد تا گفت‌وگویی داشته باشیم با محمدباقر رجال، رییس انجمن قطعه‌سازان که در ادامه می‌آید.

***

بر اساس آمار رسمی گمرک در سه ماه ابتدایی سال جاری قطعه سازان داخلی با کاهش ۷۴ درصدی صادرات قطعات منفصله از لحاظ وزن مواجه بودند، دلیل کاهش به وجود آمده در بخش صادرات چیست؟

قبول دارم در سه ماه ابتدایی سال جاری با کاهش چشمگیر صادرات مواجه بودیم، اما این به دلیل کاهش کیفیت قطعات داخلی نبود بلکه این اتفاق به دلیل عدم حمایت دولت صورت گرفته است.

یعنی عدم حمایت دولت کاهش صادرات را در پی داشته؟

دقیقا، رشد صادرات در تمام کشورها در سایه حمایت دولت به وجود می‌آید اما در کشور ما این حمایت صورت نمی‌گیرد به همین دلیل به جای رشد با کاهش صادرات مواجه هستیم از سوی دیگر با وجود آنکه در حال حاضر قطعه سازان داخلی توانسته اند در بازارهای اروپا جایگاه مناسبی برای خود پیدا کنند اما عده‌ای برای آماده کردن بازار برای واردات، قطعات داخلی را بی کیفیت خوانده و به این طریق سعی دارند تا بازار داخلی را برای ورود قطعات وارداتی آماده کنند.

حمایت دولت باید به چه صورت باشد؟

یکی از مشکلات تولیدکنندگان در بخش صادرات هزینه بالای حمل و نقل است که ما از مسوولین خواستیم تا در این بخش تولید کنندگان را حمایت کنند اما پاسخ مثبتی دریافت نکردیم به طور مثال وقتی کشتی باری وارد کشور می‌شود موقع برگشت برای جبران سبکی کشتی آب را جایگزین کالاهای صادراتی می‌کنند ما پیشنهاد دادیم به جای آب از کالای صادراتی با تخفیف استفاده کنند تا به این طریق به بخش صادرات کمک شود اما مسوولین این پیشنهاد را نپذیرفتند که این امر در سال جاری و با توجه به رکود جهانی که کاهش قیمت قطعات از سوی قطعه سازان بزرگ دنیا را در پی داشت موجب شد تا قطعه سازان داخلی برخی از بازارهای صادراتی را از دست بدهند و با کاهش صادرات مواجه شوند.

جدا از بحث صادرات طی سال‌های گذشته نحوه خدمات‌رسانی به خودرو نیز یکی از مباحث بحث برانگیز بوده، به طوری‌که طی این مدت خودروسازان مشکلات در این بخش را به پایین بودن کیفیت قطعات داخلی نسبت می‌دهند، نظر شما در این خصوص چیست؟

وقتی دیوار ما کوتاه باشد هر مشکلی که به وجود بیاید به گردن قطعه ساز می‌اندازند در حال حاضر به قطعه‌سازان اجازه بررسی قطعه‌های معیوب را نمی‌دهند و تا زمانی‌که قطعه سازان نتوانند عیوب قطعات را بررسی کنند نمی‌توانند از خودشان دفاع کنند.

یعنی قطعات معیوب جهت بررسی عیوب به قطعه سازان تحویل نمی شود؟

متاسفانه قطعات معیوب را به قطعه سازان تحویل نمی‌دهند، انجمن نیز بارها از مراکز خدمات پس ازفروش درخواست کرده که قطعات معیوب و تعویضی را برای انجمن ارسال کنند تا بتوانیم قطعات معیوب را بررسی کرده و به این طریق عیوب را بر طرف کنیم اما تاکنون هیچ قطعه معیوبی جهت بررسی به قطعه سازان مرجوع نشده است که این اقدام یک حرکت ضد ملی و تولیدی است و به منظور صاف کردن اتوبان واردات به کشوراست.

یعنی در صورت ارائه قطعات معیوب مشکلات برطرف خواهد شد؟

اگر قطعه معیوب را به ما تحویل بدهند می‌توان پس از بررسی قطعه معیوب در خصوص ادعای خودروسازان صحبت کرد در غیر این صورت ما فقط باید پاسخ گوی ادعایی باشیم که ثابت نشده است. از سوی دیگر برخی نمایندگی‌ها نیز سعی در معیوب نشان دادن قطعه‌های داخلی دارند به گونه ای که با مراجعه به این نمایندگی‌ها و به بهانه معیوب بودن قطعات اقدام به تعویض برخی قطعات کرده که این امر علاوه بر آنکه هزینه زیادی را برای مراجعه‌کنندگان در بر دارد موجب بدبینی متقاضیان به قطعات داخلی نیز می‌شود.

از گفته شما اینگونه برداشت می‌شود که عده‌ای سعی دارند تا با بی‌کیفیت جلوه دادن قطعات داخلی سودی به دست آورند.

دقیقا، کسانی هستند که منافع آنها در واردات است و با توجه به آنکه از سوی برخی مسوولین نیز حمایت می‌شوند سعی دارند کشور را به سمت واردات سوق بدهند به همین دلیل تولید داخل را بی‌کیفیت نشان می‌دهند تا منافع‌شان به خطر نیفتد.

چند درصد مشکلات خدمات پس از فروش به قطعه سازان بر می‌گردد؟

قطعه سازان در تحویل قطعه به مراکز خدمات پس از فروش هیچ دخالتی ندارند، بلکه قطعات از سوی قطعه سازان به خودروسازان تحویل می‌شود. قطعات تحویلی نیز به وسیله مسوولین کنترل کیفی خودروسازن ارزیابی و پس از آن به مراکز خدمات پس از فروش تحویل می‌شود به همین دلیل به هیچ وجه قطعه سازان

نمی‌توانند بپذیرند که خودروسازان قطعه معیوب را به خدمات پس از فروش اختصاص بدهند و بی‌کیفیت بودن قطعات داخلی تنها بهانه ای است برای باز کردن پای قطعات خارجی به کشور.

درصد رضایت شما از خدمات پس از فروش چه میزان است؟

من تاکنون به نمایندگی‌ها مراجعه نکرده‌ام اما با توجه به خبرها و آمارهای موجود می‌توان گفت که مردم اصلا از نحوه خدمت‌رسانی رضایت ندارند و این هم به دلیل آن است که نمی‌دانند تا چه حد تعویض قطعات به درستی صورت می‌گیرد.

در سال ۸۱ شما اعلام کردید در صورتیکه یک فرجه پنج ساله به قطعه سازان داده شود قطعه سازان می‌توانند به قطعه ساز

اول در منطقه و صادرکننده قطعه به تمام دنیا تبدیل شوند، آیا این وعده محقق شده است؟

رشد قطعه‌سازان به حمایت دولت بستگی دارد طی این مدت نیز قطعه‌سازان در حد حمایت‌های مسوولین رشد کرده‌اند، صنعت قطعه‌سازی ما در حدی است که اگر مشکلات صادرات، گشایش اعتبار و مشکلات بانکی برطرف شود،

قطعه سازان داخلی می‌توانند به راحتی بازار داخلی را فراموش کرده و به بازارهای خارجی بپردازند. البته قبول دارم که در این صنعت هم مانند سایر صنایع کیفیت قطعات بالا و پایین دارد که این امر نیز طبیعی است.

با توجه به گفته شما می‌توان گفت که عدم حمایت دولت موجب شده تا این صنعت به خوبی رشد نکند؟

دقیقا،متاسفانه باید بگویم که ما در کشور حامی برای تولید نداریم که این امر موجب شد تا نه تنها صنعت قطعه‌سازی بلکه سایر صنایع نیز رشد نکنند به طور مثال در حال حاضر و با توجه به بحران جهانی که به وجود آمده تمام کشورها به حمایت از بخش تولید خود پرداختند تا بتوانند بحران را پشت سر گذارند اما در کشور ما هیچ حمایتی صورت نگرفت.