تغییر ساختار بازار خودروی آمریکا به نفع تویوتا

مونا مشهدی رجبی

ورشکستگی جنرال موتورز و کرایسلر ساختار صنعت خودروسازی ایالات متحده آمریکا را تغییر داد، حتی بازگشت زود هنگام آنها نیز نتوانست تحول مثبتی در این عرصه ایجاد کند.

با ورشکستگی این دو شرکت بزرگ خودروسازی که بسیاری آن را غول‌های خودروسازی دنیا می‌دانند، شمار زیادی از کارخانه‌های خودروسازی در این کشور تعطیل شد و‌هزاران نفر شغل خود را از دست دادند. از طرف دیگر تعطیل شدن واحدهای فروش خودرو در سراسر آمریکا و حذف کردن برخی از خطوط تولیدی سبب شد تا ساختار صنعت خودروسازی آمریکا کاملا تغییر کند. هم اکنون تنها خودروساز آمریکایی باقی مانده در این صنعت شرکت فورد است که با مشکلات اقتصادی و سطح تولید پایین، خود را در بازار حفظ کرده است و از وام‌های دولتی برای تولید خودروهای سبز و کم‌مصرف استفاده کرده است.

در جریان اصلاحات ساختاری جنرال موتورز بحث‌هایی در مورد تعطیلی کارخانه مشترک این شرکت با تویوتا عنوان شد. جنرال موتورز اعلام کرد تمایلی به تولید مشترک با تویوتا در این کارخانه ندارد و این قرارداد بیست و شش ساله را متوقف می‌کند. اعلام شدن این مطلب در واقع مخابره خبر بدی به دست‌اندرکاران صنعت خودروسازی بود؛ چرا که ضمن تعطیل شدن یک کارخانه دیگر و حذف یک برند و خط تولید دیگر‌، هزاران نفر از کارگران خودروساز آمریکا بیکار خواهند شد.

البته اوباما نیز در سخنرانی اخیر خود بر ادامه روند بیکار شدن کارگران خودروساز اشاره کرده بود. باراک اوباما رییس‌جمهوری آمریکا گفت:« کارخانه‌های شرکت جنرال موتورز در ایالت میشیگان در سال ۱۹۷۸ میلادی ۴۸۲‌هزار کارگر و کارمند داشته است؛ ولی هم اکنون شمار کارگران و کارمندان آن برابر با۴۷‌هزار و ۳۳۰ نفر است.

آمارها نشان می‌دهد شمار کارگران خودروسازی در آمریکا طی ۲۰ سال گذشته یک پنجم شده است و این روند کاهشی ادامه دارد. شرکت‌های کرایسلر و جنرال موتورز اعلام کردند تا انتهای سال جاری ۱۷۹‌هزار و ۴۰۰نفر از نیروهای خود را اخراج می‌کنند که البته ۳۵‌هزار و ۵۰۰ نفر آنها از ایالت میشیگان خواهند بود؛ البته این روند تعدیلی موقتی خواهد بود و بسیاری از کارخانه‌های خودروسازی دوباره کار خود را از سر خواهند گرفت؛ ولی بدون شک شمار کارخانه‌هایی که به بازار باز می‌گردند، کمتر از یک سوم کارخانه‌های تعطیل شده خواهد بود. بنابراین خیل عظیمی از نیروهای بیکار شده نمی‌توانند دوباره شغلی مرتبط با مهارت خود پیدا کنند.»

وی به کارگران خودروسازی اعلام کرد به جای صرف وقت برای پیدا کردن شغلی در این صنعت به فکر کسب آموزش و مهارت‌های لازم برای شغل‌های دیگر باشند. شغل‌هایی که در سال‌های آینده در آمریکا ایجاد می‌شود.

به هر حال تعطیل شدن کارخانه مشترک جنرال موتورز و تویوتا نیز یکی از مهم‌ترین مسائلی است که در این عرصه مطرح است. این تعطیلی می‌تواند فشار زیادی به کارگران خودروساز وارد کند و زندگی‌هزاران نفر را با مشکلات مالی روبه‌رو کند. سخنگوی جنرال موتورز تاکید کرد از آنجا که هزینه باز نگه داشتن این شرکت بسیار زیاد است نه تنها تولید را در آن متوقف می‌کند، بلکه آن را تعطیل خواهد کرد.

حال سوال این بود که شرکت تویوتا که سال‌ها در این کارخانه به تولید خودرو مشغول بوده است، چه عکس‌العملی نشان داد. طبق گزارش‌های موجود تویوتا موتور اعلام کرده است بعد از ارزیابی هزینه تولید و سود حاصله در این کارخانه و مقایسه آن با هزینه تعطیل کردن آن تصمیم‌گیری می‌کند.

مایک مایکلز سخنگوی تویوتا در آمریکای شمالی ضمن حساس خواندن این تصمیم‌گیری برای صنعت خودروسازی و اقتصاد آمریکا اعلام کرد نتیجه نهایی تا انتهای هفته آینده اعلام می‌شود.

آمارها نشان می‌دهد در نیمه اول سال جاری میلادی فروش تولیدات تویوتا در بازار آمریکا ۳۸‌درصد تقلیل پیدا کرد؛ در حالی‌که در سال ۲۰۰۸ میلادی مجموع کاهش فروش خودروهای تولیدی این کشور نسبت به سال قبل از آن برابر با ۱۵‌درصد بوده است؛ اما این یک روی سکه است و نمی‌توان تاثیر مثبت ورشکستگی جنرال موتورز بر اقتصاد تویوتا را نادیده گرفت.

در نتیجه این تغییر و تحولات در صنعت خودروسازی آمریکا، شرکت خودروسازی تویوتا موتور ژاپن به بزرگ‌ترین خودروساز دنیا و بزرگ‌ترین فروشنده خودروهای سواری شخصی در ایالات متحده آمریکا تبدیل شد.

بسیاری از کارشناسان صنعت خودرو بر این باورند که تویوتا بزرگ‌ترین برند در جریان ورشکستگی غول‌های خودروسازی آمریکا بود. بعد از این ورشکستگی سهم تویوتا در بازار خودروهای سواری در آمریکا از ۴/۱۸‌درصد به ۹/۲۰درصد افزایش پیدا کرد.

سهم جنرال‌موتورز در این بازار کمتر از ۱۳‌درصد و سهم شرکت خودروسازی فورد ۱۰‌درصد است.

در این میان دولت اوباما دستور بر کناری استیون راتنر رییس کمیته مطالعات بازسازی صنعت خودروسازی آمریکا را داد. تیم گیتنر که ابلاغ این دستور را بر عهده داشت، دلیل آن را ناکارآمد بودن تلاش‌های راتنر برای حفظ خودروسازی‌های بزرگ در عرصه اقتصادی کشور ذکر کرد.

وی که تنها پنج ماه از تصدی این پستش می‌گذرد، یکی از ثروتمندترین افراد آمریکا است. قرار بر این است معاون راتنر به ریاست این کمیته انتخاب شود و برای مقابله با افزایش مشکلات خودروسازان کار کند.