تولید ۳هزار و ۳۲۱دستگاه اتوبوس، مینی‌بوس و ون در ۹ماه سال‌جاری
کارنامه ۹ ماهه تولید خودروهای عمومی
وسایل حملونقل عمومی در کشور ما، شامل انواع اتوبوس، مینی‌بوس، تاکسی و مترو بوده که البته چندی است خودروی نسبتا عمومی دیگری به نام ون نیز به جرگه این وسایل نقلیه، اضافه شده است.
حمیدرضا بهداد
وسایل حملونقل عمومی در کشور ما، شامل انواع اتوبوس، مینی‌بوس، تاکسی و مترو بوده که البته چندی است خودروی نسبتا عمومی دیگری به نام ون نیز به جرگه این وسایل نقلیه، اضافه شده است. استفاده از ناوگان حملونقل عمومی طی سال‌جاری و پس از سهمیه‌بندی بنزین هم برای مسوولان و هم برای مسافران، اهمیت بیشتری نسبت به گذشته پیدا کرده و به تبع آن، خودروسازان داخلی نیز برای تامین و تجهیز خودروهای موردنیاز ناوگان حملونقل عمومی، زیربار تعهداتی تقریبا ناخواسته و خارج از توان کمی و کیفی خود رفته‌اند. این در حالی است که آمار تولید انواع خودروهای عمومی طی ۹ماهه ابتدایی امسال، چندان گویای پیشرفت و توسعه خودروسازان در این زمینه نیست.
البته از آنجا که خودروهای تشکیل‌دهنده ناوگان تاکسیرانی کشور را، پژو، پراید، سمند و پیکان تشکیل داده و تمامی این خودروها، تولید داخل به حساب می‌آیند، وضعیت تاکسی در شرایط تقریبا بهتری نسبت به اتوبوس و مینی‌بوس قرار داشته و تا حدودی آمار تولید بیشتری را به خود اختصاص داده است.
در حالی که وضعیت تولید اتوبوس و مینی‌بوس، چندان امیدوارکننده نیست و نمی‌تواند ضمانت خوبی برای بی‌نیازی از واردات تلقی شود. البته در زمینه تولید اتوبوس اگر در مقام مقایسه با سالیان گذشته برآییم، شاهد رشد تولید و توجه بیشتر خودروسازان به تولید این وسیله نقلیه عمومی حداقل از لحاظ برنامه تولید خواهیم بود. اتوبوس در کل، تیراژ تولید چندان بالایی در داخل ندارد. کارشناسان، علت این موضوع را عام نبودن مشتریان اتوبوس می‌دانند. بدین‌معنی که طرف خرید این وسیله نقلیه، وزارت کشور و شهرداری‌ها بوده و مشتریان عمومی نقشی در خرید اتوبوس به طور مستقیم ندارند. داوود میرخانی رشتی، دبیر پیشین انجمن خودروسازان در این زمینه می‌گوید: وضعیت تولید اتوبوس در کشور طی امسال بهتر از سالیان گذشته شده است که البته دلیل این موضوع، مصوبات و الزامات ستاد تبصره (۱۳) و توجه ویژه به توسعه ناوگان حملونقل عمومی بوده که تعهداتی را برای خودروسازان در این مورد سبب شده است.
وی نیز اعتقاد دارد: نداشتن مشتری عام، دلیل تولید نه چندان مطلوب اتوبوس در کشور است؛ چرا که خودروسازان داخلی بنا به سفارش وزارت کشور و شهرداری‌ها، برای بازار داخل، اتوبوس تولید می‌کنند. سخنان میرخانی در حالی است که کل برنامه در نظر گرفته شده برای تولید اتوبوس در داخل، حدود ۶هزار و ۴۰۰دستگاه است که ۵هزار و ۹۰۰دستگاه به ایران‌خودرو دیزل و ۵۰۰دستگاه نیز به شرکت زامیاد، زیرمجموعه سایپا تعلق دارد. ایران‌خودرو دیزل تا پایان ۹ماه ابتدایی سال‌جاری، با تولید یک‌هزار و ۶۲۷دستگاه اتوبوس، فقط ۷/۲۷درصد از برنامه خود را محقق کرده است.
زامیاد نیز، با تولید ۱۲۹دستگاه اتوبوس، ۳/۲۶درصد از برنامه تولید خود را تحقق بخشیده‌اند. البته یکی دو شرکت خصوصی نیز در تولید اتوبوس نقش دارند که میزان تولید آنها در این گزارش لحاظ نشده است.
مینی‌بوس
نگاهی به آمار تولید مینی‌بوس در کشور طی سال‌های ۶۱ تا ۷۳، نشان دهنده توانایی بالای خودروسازان داخلی در تولید این وسیله نقلیه عمومی طی این بازه زمانی بوده که البته این توانایی از سال ۷۳ تا به امروز با سیر نزولی عجیبی روبه‌رو شده است. خودروسازان داخلی، طی سال‌های ۶۱ تا ۶۴، در کشور ۶ الی ۸هزار دستگاه مینی‌بوس در سال تولید می‌کردند. طی سال‌های ۶۴ تا ۷۳ نیز به طور متوسط، سالانه حدود ۴هزار دستگاه از این وسیله نقلیه نیز تولید می‌شد. این در حالی است که سال گذشته فقط ۷۶۴ دستگاه مینی‌بوس در ایران‌خودرو دیزل که ظاهرا تنها تولیدکننده در این زمینه به حساب می‌آید، به تولید رسید. امسال نیز این شرکت طی نه ماه ابتدایی سال، با تولید یک‌هزار و ۵۷۳ دستگاه مینی‌بوس فقط ۳۷درصد از برنامه تولید ۴هزار و ۴۰۰ دستگاه مینی‌بوس خود را جامه عمل پوشانده است که البته رشد ۱۰۰درصدی نسبت به سال گذشته دارد. هر چند که با توجه به مدت زمان اندکی که تا پایان سال مانده بعید نیست ایران‌خودرودیزل بتواند تمامی برنامه تولید خود را در مورد مینی‌بوس عملی کند. چراکه طبق آمار این شرکت می‌بایست تا پایان آذرماه امسال، ۳هزار و ۲۸۰ دستگاه از این وسیله نقلیه را به تولید برساند، اما در عمل موفق به تحقق ۵۰درصد این برنامه شد. اما اینکه چرا خودروسازان داخلی از آمار تولید ۸هزار دستگاه مینی‌بوس طی ۲ دهه گذشته بر این میزان تولید نسبتا اندک نزول کرده‌اند، سوالی است که میرخانی این چنین به آن پاسخ می‌دهد. مینی‌بوس که یکی دو دهه پیش در کارخانه‌های داخلی به تولید می‌رسید، تیراژ بالایی داشت؛ اما از لحاظ میزان مصرف سوخت و همچنین درصد آلایندگی، قابلیت استفاده در مقطع کنونی را به هیچ وجه نداشت. وی ادامه می‌دهد: به همین دلیل خودروسازان نیز به جای ارتقای موتور این محصول و کاهش مصرف و میزان آلایندگی‌اش، تولید آن را کمتر و کمتر کردند.
امسال نیز که آنها تیراژ را نسبت به دو سه سال گذشته افزایش داده‌اند، به دلیل فشار وارده از سوی ستاد تبصره «۱۳» است. دبیر پیشین انجمن خودروسازان با اشاره به ارزش اقتصادی بالای تولید مینی‌بوس تصریح می‌کند: اگر خریدار مشخصی برای مینی‌بوس‌های تولید داخل در نظر گرفته شود، تیراژ تولید نیز بالاتر می‌رود البته انعقاد قراردادی مثلا ۵ ساله میان خودروساز، خریدار و ایجاد سرمایه‌گذاری لازم، از دیگر زیرساخت‌ها و الزامات برای بالا بردن تیراژ تولید مینی‌بوس است. البته برای تولید مینی‌بوس‌ها از موتورهای دیزلی کم مصرف با استاندارد یورو ۲ استفاده می‌شود. این اظهارنظر میرخانی، در شرایطی که هم اکنون خودروسازان داخلی که در گذشته تیراژ مناسبی در زمینه تولید مینی‌بوس داشته‌اند، هم اکنون چندان توجهی به تولید این وسیله نقلیه عمومی ندارند. به تازگی نیز قرار است ۵هزار و ۷۰۰ دستگاه مینی‌بوس چینی، وارد کشور شده و کمبودهای موجود را جبران کند.
ون
چند صباحی است که ون‌های چینی مهمان خیابان‌های کشور شده‌اند تا بخشی از برنامه‌ریزی صورت گرفته برای توسعه ناوگان حملونقل عمومی را بر عهده گیرند. این خودروهای نسبتا عمومی در حالی اواخر سال گذشته همزمان با جدی شدن موضوع توسعه ناوگان حملونقل عمومی در ستاد تبصره (۱۳) وارد ناوگان مذکور شده که معمولا از این خودرو در ناوگان حملونقل عمومی استفاده نمی‌کنند.
در تهران طی روزهای ابتدایی ورود ون به خیابان‌ها، به لحاظ آنکه مسافران آشنایی چندانی با ظاهر نسبتا عجیب و غریب این خودرو نداشته و از طرفی، تعداد محدودی از آن به ناوگان عرضه شده بود، استقبال زیادی از این چشم‌بادامی تازه‌وارد، به عمل نیامد.
اما با آغاز سال ۸۶ که دولت به صرافت زمینه‌سازی و ایجاد زیرساخت‌های لازم برای اعمال سهمیه‌بندی بنزین افتاد، حضور ون‌های سبز و نقره‌ای، در خیابان‌ها، پررنگ‌تر شد و با اقبال و استقبال بیشتری از جانب مسافران مواجه شد.
در نهایت نیز، پس از اجرای قانون سهمیه‌بندی در تیرماه سال‌جاری، ون از طرف مسافران، به عنوان یکی از خودروهای عمومی جهت رفت و آمد پذیرفته شد.
این در حالی است که از خودروی ون، بیشتر برای سرویس‌های اداری و جابه‌جایی در مکان‌هایی مشخص استفاده می‌شود.
البته این پذیرش ون که بیشتر از طرف مسافران پایتخت بود، به معنی رضایت کامل آنها، از چنین محصولی نیست؛ زیرا برای آنها که قصد فرار از گرمای تابستان و برف زمستان را دارند، ون، اتوبوس، مینی‌بوس، پیکان مدل ۶۰ و پروتون (که قرار است تاکسی شود) چندان فرقی نمی‌کند.
اما اگر بخواهیم نگاهی به آمار تولید ون در داخل بیندازیم، با تولید اندک این خودرو روبه‌رو هستیم.
ایران‌خودرو دیزل، تولید ۴هزار و ۳۰۰ دستگاه ون را در برنامه تولید سال‌جاری خود گنجانده که تا پایان آذرماه، با تولید ۳۷۷ دستگاه، ۷/۸درصد از برنامه مذکور را تحقق بخشیده‌اند.
به گفته کارشناسان ون‌های تولیدی این شرکت، تحت مشاوره خودروسازان روسی تولید می‌شود. اما سایپا نیز، که حدود ۳سال پیش تولید ون کاروان را در برنامه تولید خود پیش‌بینی و اجرا کرد، در طول این سه سال، به لحاظ آنکه استقبال چندانی از این محصول نشد، به تدریج، تولید ون کاروان خود را کمتر کرد. به نحوی که طی ۹ماهه ابتدایی سال‌جاری با تولید تنها ۴۶ دستگاه از این خودرو، ۲/۹درصد از برنامه تولید ۵۰۰ دستگاهی ون کاروان را تحقق بخشید که با این وضعیت بعید نیست این شرکت به طور کلی، تولید ون را فراموش کند. کارشناسان دلیل استقبال اندک از این محصول سایپا و عدم اصرار این شرکت نسبت به تولید هرچه بیشتر آن را مسائل کیفی و فنی، ون کاروان می‌دانند.
میرخانی در این زمینه می‌گوید: اگر سایپا در تولید ون کاروان، از شرکت‌های معتبر اروپایی، مشاوره می‌گرفت، می‌توانست محصولی مناسب و به روز را تولید کند، در حال حاضر نیز در تولید ون با مشکلات فنی مواجه است. وی ادامه می‌دهد: حتی موتوری که سایپا آن را روی ون تولید خود سوار کرده پرمصرف بود.البته ون‌های تولیدی در ایران‌خودرو به‌لحاظ آنکه برای تولید آن از مشاوران روسی بهره گرفته شد، بهتر از ون‌های سایپا است.
ارسال نظر