بررسی چالش‌های پیش روی آزادسازی قیمت خودرو در گفت‌وگو با کارشناسان:
آزادسازی قیمت خودرو تنها راه نجات است؟
گروه خودرو- با ورود به آخرین فصل سال، مشکلات خودروسازان نیز وارد فصلی جدید شده است، این در حالی است که طی ماه‌های گذشته با وجود گلایه فراوان خودروسازان از کمبود نقدینگی و افزایش هزینه‌های تولید، دولت نیز آنها را در باد و باران پاییزی و سرمای زمستان رها کرده است. به اعتقاد برخی از کارشناسان خودرو، تنها کاری که در‌واقع می‌توانست بهترین کمک از جانب دولت برای خودروسازان باشد، تصویب تسهیلات دو هزار میلیارد تومانی برای دو خودروساز بزرگ کشور بود که البته بعد از گذشت ۸ ماه هنوز عملی نشده است و به نظر هم نمی‌رسد که هیچ‌گاه عملیاتی شود.
اما مشکلاتی که از ابتدای سال تاکنون خودروسازان را محاصره کرده است، آنها را برای به دست گرفتن قیمت‌گذاری محصولاتشان مصمم تر کرده است. در‌واقع می‌توان گفت این توقع را خود دولتی‌ها برای خودروسازان ایجاد کرده‌اند و حالا هم با وجود مخالفت‌هایی که با آزادسازی قیمت خودرو می‌شود خودروسازان تمام تلاش خود را برای گرفتن «بله» از دولت بکار می‌گیرند. به نظر می‌رسد خودروسازان در حال حاضر تنها راه نجات صنعت خودرو را در آزادسازی قیمت یا تعیین قیمت بر اساس حاشیه بازار می‌دانند و تاکنون تلاش آنها تنها برای تعیین قیمت مگان بر اساس حاشیه بازار تاثیرگذار بوده است.
بر همین اساس ساسان قربانی، دبیر انجمن قطعه‌سازان به خبرنگار دنیای اقتصاد می‌گوید: در شرایطی که ارز دولتی وجود ندارد، هیچ تسهیلات ویژه‌ای هم شامل حال صنعت خودروسازی نمی‌شود، کمک بلاعوض هیچ معنایی ندارد، برای خرید مواد اولیه هیچ سوبسیدی وجود ندارد و … دولت حقی برای کنترل قیمت‌ها ندارد. قربانی کنترل قیمت‌ها از جانب دولت را زمانی مجاز و منطقی می‌داند که از طرف دولت به صنعتگر امتیازی داده شود، در غیر این صورت او آزادسازی قیمت‌ها و خروج قیمت‌گذاری از دست دولت را اتفاقی می‌داند که باید به صورت ساری و جاری انجام شود.
حال خودروسازان به دنبال این هستند تا مجوز قیمت‌گذاری را برای تمام محصولات خود به دست بیاورند، اما آزادسازی قیمت خودرو نیز به‌طور حتم با چالش‌هایی همراه است، چالش‌هایی که این روزها و با توجه به افت تولید خودروسازان و ممنوع بودن ثبت سفارش خودروهای وارداتی جدی‌تر به نظر می‌رسند. با توجه به شواهدی که آزاد شدن قیمت‌گذاری را قریب‌الوقوع نشان می‌دهند و با توجه به چالش‌هایی نظیر افت تولید و ممنوع بودن واردات خودرو، این سوال پیش می‌آید که با آزادسازی قیمت خودرو آیا خودروسازها قادر به تنظیم بازار و تامین نیازهای مشتریان خواهند بود؟ آیا مشتریان بازار خودرو حاضر خواهند بود پول بیشتری بابت خودروهایی بپردازند که سال‌ها است شاهد تولید آن هستند و کمترین تغییر کیفی در آنها رخ داده است؟
در رابطه با آزادسازی قیمت خودرو، چیزی که کارشناسان بر آن تاکید دارند و تنها در مقابل آن است که با آزادسازی قیمت خودرو موافق هستند، آزادسازی واردات خودرو و حذف تعرفه‌های واردات است. اتفاقی که تا به حال رخ نداده است و همواره به عنوان یک امتیاز در اختیار خودروسازان بوده است. هر چند اخیرا تعرفه واردات خودرو تا ۵۰ درصد کاهش یافته است، اما در مقابل، بعد از این کاهش تعرفه قرار بر این شد که پرداخت عوارض گمرکی با توجه به نرخ ارز مبادله‌ای انجام شود.
بنابراین نه تنها واردات خودرو راحت‌تر از قبل نشد، بلکه روند آن با توجه به این موضوع و همچنین با توجه به ممنوعیت واردات خودروهای بالای ۲۵۰۰ سی‌سی با محدودیت بیشتری مواجه شد. هر چند به گفته واردکنندگان در حال حاضر امکان ثبت سفارش برای واردات خودروهای ۲۵۰۰ سی‌سی هم وجود ندارد و سایت ثبت سفارش حتی برای این خودروها هم غیر فعال است؛ بنابراین یکی از مهم‌ترین زیرساخت‌ها برای آزادسازی خودرو، یعنی آزادسازی واردات خودرو در حال حاضر فراهم نیست و از طرفی اگر آزادسازی قیمت خودرو در چنین شرایطی انجام شود، به هر حال به معنای انحصار بیشتر خودروسازان و محدودیت مصرف‌کنندگان در انتخاب خودرو خواهد بود.
علی خاکساری، استاد دانشگاه علامه طباطبایی در این رابطه به خبرنگار دنیای اقتصاد می‌گوید: برای آزادسازی قیمت خودرو باید واردات خودرو برای تمام مصرف‌کنندگان و نه فقط چند شرکت خاص واردکننده، آزاد باشد تا به این ترتیب هم انحصار بازار از دست خودروسازان خارج شود و هم تنوع محصولات موجود در بازار بالا برود. اما احمد نعمت بخش، دبیر انجمن خودروسازان ممنوعیت واردات خودرو را از کمبود ارز ناشی می‌داند و می‌گوید: مگر خودروسازان گفته‌اند که واردات آزاد نباشد؟ از طرفی اگر واردات خودرو آزاد باشد، میزان آن آنقدر نیست که خودروسازها را نگران کند.
یکی دیگر از چالش‌هایی که در رابطه با آزادسازی قیمت خودرو و تعیین قیمت خودرو بر اساس حاشیه بازار پیش می‌آید این است که اگر قیمت‌گذاری خودرو به دست خودروسازان سپرده شود و دولت خود را از دخالت در قیمت‌گذاری محصولات خودروسازان کنار بکشد چه اتفاقی رخ خواهد داد؟ آیا با توجه به افت شدید تیراژی که خودروسازان با آن مواجه هستند، قادر به تنظیم بازار خواهند بود؟ از طرفی از آنجایی که عرضه به میزان کافی انجام نمی‌شود، آیا بعد از آزادسازی قیمت خودرو و با توجه به افزایش تقاضا، باز هم شاهد افزایش قیمت خواهیم بود؟
یکی دیگر از زیرساخت‌هایی که کارشناسان اعتقاد دارند بدون فراهم بودن آن، آزادسازی قیمت خودرو نه تنها مشکلی را حل نخواهد کرد، بلکه به انحصار بیشتر در صنعت خودروسازی منجر خواهد شد، همین پایین بودن تیراژ تولید است.
ساسان قربانی در این رابطه می‌گوید: افزایش تیراژ زمانی امکان‌پذیر خواهد بود که خودروسازان از شرایط زیان‌دهی خارج شوند و تولیدات آنها با ضرر همراه نباشد. او عقیده دارد که اگر قیمت‌ها آزاد شود، فاصله قیمتی بین کارخانه و بازار کم خواهد شد و حتی ممکن است بعد از متعادل شدن عرضه و تقاضا، خودرو ارزان‌تر از قیمت حاشیه بازار هم به دست مصرف‌کننده برسد، اما کارشناسان در این رابطه نظر دیگری دارند، آنها معتقدند با توجه به اینکه انحصار بازار در دست خودروسازان است، آنها با در دست گرفتن انحصار عرضه و دامن زدن به آشفتگی‌های بازار به راحتی قادر به بالا و پایین کردن قیمت‌ها به نفع خود خواهند بود.
حال با توجه به اینکه تولید خودرو در کشور به شدت کاهش یافته است و نظام عرضه و تقاضا به واسطه این کاهش تولید به هم ریخته است و منجر به افزایش بی سابقه قیمت در بازار شده است، قیمت‌هایی که قرار است به عنوان قیمت‌های رسمی و با توجه حاشیه بازار تعیین شوند در نهایت قیمت‌هایی خواهند بود که مشتریان را در تنگنا قرار خواهد داد.
اما نعمت بخش در این رابطه معتقد است که بعضی وقت‌ها انسان مجبور است بین بد و بدتر، بد را انتخاب کند. او می‌گوید: درست است که بعد از آزادسازی فاصله‌ای که میان قیمت کارخانه و بازار است به عنوان قیمت نهایی رسمی خواهد شد و قیمت‌ها افزایش خواهند یافت، اما حسنش این است که این اختلاف قیمت به جای اینکه به جیب دلال برود به تولید تزریق می‌شود و باعث رونق تولید می‌شود. او می‌گوید این اتفاق، یعنی افزایش تولید بهتر از این است که قیمت‌ها ثابت بماند، اما صنعت خودرو از بین برود؛ بنابراین به نظر می‌رسد این مردم هستند که باید بار سنگین مشکلات خودروسازان را به دوش بکشند، مشکلاتی که بسیاری از کارشناسان ریشه آنها را سوء مدیریت و نبود برنامه‌های کلان اقتصادی عنوان می‌کنند.
به هر صورت کمبود یکی از این زیرساخت‌ها؛ یعنی نبود تیراژ مناسب تولید موضوع بسیار مهمی است، زیرا بالا بودن تقاضا و کمبود عرضه در نهایت منجر به افزایش قیمت در بازار می‌شود، اتفاقی که در این حالت رخ می‌دهد این است با توجه به قیمت بازار، قیمت‌ها روندی افزایشی خواهند داشت. خودروسازان در این رابطه عقیده دارند با آزادسازی قیمت‌ها نظام عرضه و تقاضا تنظیم خواهد شد و مصرف‌کنندگان غیرواقعی بازار خودرو غربال خواهند شد، فعالیت‌های خودروسازان هم شفاف خواهد شد و انبوه اتهامات نیز از آنها رفع خواهد شد. اما علی خاکساری، استاد دانشگاه علامه طباطبایی در این رابطه می‌گوید: با توجه به اینکه انحصار تولید، توزیع و قیمت‌گذاری در دست خودروسازان است، با آزادسازی قیمت خودرو همه چیز به ضرر مصرف‌کننده خواهد بود. خاکساری آزادسازی قیمت خودرو را زمانی مجاز و عادلانه می‌داند که واردات خودرو برای تمام مصرف‌کنندگان کاملا آزاد باشد و هر شخصی بتواند خودروی مورد نظر خود را وارد کند.
اما در حال حاضر چالش‌ها سر جای خود هستند، زیرساخت‌ها برای آزادسازی واقعی که شاید رمز نجات صنعت خودرو باشد فراهم نیست، مشکلات صنعت خودرو همواره باقی هستند، دولتی‌ها نسبت به خودروسازان سرد هستند و خودورسازان همچنان به در دست گرفتن قیمت‌گذاری با هدف تنظیم بازار و پشت سر گذاشتن مشکلات اصرار دارند. اما آیا تکه‌های این پازل به صنعت خودرو شکلی کامل خواهد داد؟
ارسال نظر