منطقی در صنعت خودرو هدر می‌رفت

حمیدرضا بهداد- هرچند این روزها دلایل مختلفی، همچون بحران مالی یا سر آمدن دوران مدیریت، برای برکناری منوچهر منطقی از مدیرعاملی ایران‌خودرو مطرح می‌شود و تا به امروز نیز هیچ کدام مورد تایید وزارت صنایع‌و‌معادن قرار نگرفته است، اما آن طور که شنیده می‌شود، سناریوی این برکناری از حدود ۲ سال پیش نگارش و دوهفته گذشته نیز کلید خورده است.

بعد از ظهر سه‌شنبه هفته گذشته، هر چند انتظار خبرنگار دنیای اقتصاد در خانه ملت برای شنیدن دلایل برکناری منطقی از زبان وزیر صنایع‌و‌معادن به جایی نرسید و علی‌اکبر محرابیان امروز را برای گفتن ناگفته‌ها وعده داد، اما از گوشه‌و‌کنار کمیسیون صنایع‌و‌معادن مجلس، این گونه به گوش می‌رسید که محرابیان از آغازین روزهای ورود خود به ساختمان شماره یک، خیابان سمیه سودای قطع پیوند ایران‌خودرو و منطقی را در سر می‌پرورانده است. شنیده‌ها این گونه حکایت می‌کند که وی پس از رسیدن به صندلی وزارت صنایع‌و‌معادن قصد داشته تا منطقی را از بزرگ‌ترین خودروساز خاورمیانه جدا کرده و هم‌نشین خود در خیابان سمیه کند. آن طور که برخی نمایندگان کمیسیون صنایع‌و‌معادن بعد از ظهر سه‌شنبه روایت‌گر آن بودند، محرابیان پاییز ۸۶ جلسه‌ای خصوصی را با منطقی برگزار و از وی خواسته تا عطای ایران‌خودرو را به لقای وزارت بخشیده و با استعفا از مدیرعاملی این شرکت، به عنوان یکی از معاونین ارشد محرابیان مشغول به کار شود،‌ این در حالی است که منطقی این پیشنهاد را نپذیرفته و در پاسخ عنوان کرده که مدیری اجرایی بوده و علاقه‌ای به پست‌های ستادی ندارد و هر گاه که پستی اجرایی را برای وی در نظر بگیرند، با ایران‌خودرو وداع خواهد کرد. این گفته منطقی البته هرچند به مذاق وزیر خوش نیامده. اما اواخر سال گذشته، محرابیان گپ خصوصی دیگری با منطقی برگزار و با ارائه پیشنهاد حضور منطقی در صنعت هواپیماسازی، عملا درخواست یک‌و‌نیم سال پیش وی را که مدیر اجرایی بوده و به پست ستادی علاقه‌ای ندارد را عملی کرده است.

منطقی راضی، منطقی ناراضی

وزیر صنایع با عقد قراردادی میان وزارت و یک شرکت خارجی مبنی بر ساخت هواپیماهای پهن‌پیکر، شغل جدیدی را برای منطقی در نظر گرفت و با این توجیه که با توجه به تخصص وی در صنعت هواپیماسازی، مشغولیتش در خودروسازی نیروی او را هدر می‌دهد، میهمان ۷ ساله ایران‌خودرو را از جاده مخصوص بدرقه کرد. وی همچنین تاکید کرده بود که وداع منطقی از صندلی‌ مدیرعاملی بزرگ‌ترین خودروساز خاورمیانه با رضایت و موافقت خود منطقی بود. حال پرسش اینجا است اگر رضایت منطقی حاصل شده و وی می‌دانست که دیگر مدیرعامل ایران‌خودرو نیست پس چرا منطقی دو روز پیش از برکناری خود، برنامه‌های سال جاری شرکت را اعلام و حتی خبر از ورود ۱۰ محصول جدید ایران‌‌خودرو به بازار داد؟ این موضوع را بعد از ظهر سه‌شنبه از رییس کمیسیون صنایع و معادن مجلس نیز پیگیر شدیم، عزت‌اله اکبری که از طریق sms از برکناری منطقی باخبر شده در این زمینه به خبرنگار ما گفت: صبح روز برکناری منطقی وقتی به مجلس آمدم اوضاع آشفته و نمایندگان از این رویداد، هم شوکه بودند و هم بسیار ناراضی؛ اکبری با بیان اینکه نارضایتی مجلسی‌ها از برکناری منطقی، وزیر صنایع را تا مرز استیضاح برده، افزود: نمایندگان اعتقاد داشتند منطقی جزو نخبگان و مدیران موفق کشور بوده و با برکناری ناگهانی‌اش، مورد بی‌حرمتی قرار گرفته است.

رییس کمیسیون صنایع و معادن ادامه داد: مجلسی‌ها به جد پیگیر استیضاح محرابیان بودند اما دو موضوع، وی را از تیغ پرسش نمایندگان دور نگه داشت اول اینکه وزیر صنایع، مدیری خودرویی (نجم‌الدین) را جایگزین منطقی کرد و دوم آن که به هر حال با توجه به روزهای پایانی عمر دولت نهم و نزدیکی به انتخابات، استیضاح چندان صلاح به نظر نمی‌رسید. اکبری همچنین درباره توضیحات محرابیان درباره دلایل برکناری منطقی، گفت: روزی که وزیر صنایع برای عید دیدنی به کمیسیون صنایع آمد، نمایندگان در این زمینه به وی اعتراض و توضیح خواستند، اما محرابیان، برکناری منطقی را طبیعی عنوان کرد. اکبری افزود: هر چند وزیر صنایع تاکید کرد این برکناری حاصل توافقی دوطرفه میان وی و منطقی بوده، اما کمیسیون آن را نپذیرفت چون اگر این گونه بود، دلیلی نداشت منطقی سرفصل برنامه‌های سال جاری ایران خودرو را دو روز پیش از برکناری خود اعلام کند.

اظهارات اکبری در شرایطی است که منطقی حتی با وجود اصرار رییس سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران، در مراسم نمادین معارفه جواد نجم‌الدین به عنوان مدیرعامل جدید ایران خودرو نیز حضور نیافت.

نرمش نمایندگان

بعدازظهر سه‌شنبه هر چند انتظار می‌رفت جلسه کمیسیون صنایع و معادن با وزیر صنایع به میدان پرسش و پاسخ دو طرف مبنی بر دلایل برکناری منطقی تبدیل شود اما ظاهرا خشم و نارضایتی مجلسی‌ها از این رویداد ناگهانی، فروکش و نه تنها در این جلسه، محرابیان مورد پرسش از باب برکناری منطقی قرار نگرفته بلکه احتمالا در آینده نیز پرسشی در این زمینه از وی نخواهد شد. چرا که به گفته اکبری، از تخصص منطقی باید در صنعت هواپیماسازی استفاده شود.

وی در این زمینه گفت: برخی معتقدند به کارگیری منطقی در صنعت خودرو، به نوعی هدر دادن تخصص وی در صنایع موشکی و هواپیماسازی است و به نظر بنده نیز منطقی بهتر است پس از ۷ سال مدیریت در ایران خودرو به تخصص اصلی خود بپردازد. از سوی دیگر یوسف‌نژاد سخنگوی کمیسیون صنایع نیز با اشاره به اینکه بهتر است دیگر چندان روی موضوع برکناری منطقی زوم نشود گفت: شاید دیگر در این زمینه از محرابیان پرسش نکنیم.

پیشنهادهای غیرجذاب

اما بعدازظهر سه‌شنبه حرف‌های جالب و شنیدنی نیز میان اعضای کمیسیون صنایع مجلس رد و بدل شد که حکایت از مسیر نسبتا طولانی رسیدن نجم‌الدین به صندلی مدیرعاملی ایران خودرو داشت. آن طور که از پچ‌پچ‌های مجلسی‌ها به گوش خبرنگار ما رسید، ظاهرا قبل از نجم‌الدین قرار بوده، سکان هدایت بزرگ‌ترین خودروساز خاورمیانه، قسمت افراد دیگری شود که هر یک بنا به دلایلی از زیر این بار شانه خالی کرده‌اند؛ به نحوی که صندلی مدیرعاملی این شرکت ابتدا به مسیح تفرشی سکاندار پارس خودرو پیشنهاد شده اما وی همان شرکت کوچک و کم دردسر خود را ترجیح داده است. کاندیدای بعدی این صندلی نیز علی ملک مدیرعامل سایپا دیزل بوده و وی نیز که هم اکنون به نوعی درگیر و دار بحران مالی شرکت تحت مدیریت خود به سر می‌برد از پذیرش این مسوولیت سنگین سرباز زده است. آن طور که از میان حرف‌های مجلسی‌ها به گوش می‌رسید، بدهی چندمیلیارد دلاری ایران‌خودرو پای ملک را برای کوچ به کیلومتر ۱۴ جاده مخصوص، قفل کرده و وی اظهار داشته که توانایی جمع‌کردن شرکت را با بدهی‌‌های آن ندارد. هر چند تاکنون ملک و تفرشی به عنوان کسانی که نامزدی پست مدیرعاملی ایران‌خودرو به آنها پیشنهاد شده، مشخص‌ شده‌اند ظاهرا در ابتدا تنها رفتن منطقی مهم بوده نه جایگزین وی در بزرگ‌ترین خودروساز خاورمیانه.

بذر جابه‌جایی در شستا

این روزها جدای از ابهامات موجود در مورد دلایل برکناری منطقی، موضوع دیگری نیز دهان به دهان می‌چرخد و آن کوچ مهرداد بذرپاش از سایپا است. هر چند شایعه خروج بذرپاش از دومین خودروساز بزرگ کشور طی مدیریت ۱۵ ماه وی در سایپا، چند بار دیگر نیز به گوش رسیده، اما ظاهرا این بار موضوع جدی‌تر و فراتر از حد یک شایعه به نظر می‌رسد، آن طور که شنیده می‌شود بذرپاش قصد دارد سکان هدایت سایپا را به میل خود تحویل و به شرکت سرمایه‌گذاری تامین اجتماعی (شستا) کوچ کند. به طوری که محرابیان در جمع اعضای کمیسیون صنایع و معادن نیز گفته است بذرپاش خود خواهان رفتن است بنابراین جابه‌جایی وی نباید از چشم وزارتخانه دیده شود. اما شستا شرکتی است که به گفته کارشناسان، دو صنعت مهم سیمان و داروسازی روی انگشت آن می‌چرخد. شستا البته علاوه بر این دو، سهام صنایع مهم دیگری مانند خودرو، پتروشیمی، حمل‌ونقل، نفت و گاز و کاشی و سرامیک را نیز در اختیار دارد و ارزش روز پرتفوی سهام بورسی آن به چند هزار میلیارد تومان می‌رسد و بخش قابل توجهی از حجم معاملات در بازار سرمایه کشور نیز به این شرکت تعلق دارد. اما از سوی دیگر شستا را باید یکی از طلبکاران بزرگ خودروسازان کشور دانست. به نحوی که با رفتن بذرپاش به شستا ظاهرا قرار است بر سر بدهی خودروسازها به تامین‌اجتماعی بده ‌بستان‌هایی صورت گیرد. کوچ بذرپاش از دومین خودروساز بزرگ کشور در حالی سر زبان‌ها افتاده که علی‌ملک مدیرعامل سایپا دیزل جدی‌ترین گزینه جایگزینی وی به حساب می‌‌آید.