حمیدرضا بهداد
رونمایی از دومین محصول ملی ایران‌خودرو، سرنوشت نهایی قرارداد چری، معرفی خودروهای ناامن داخلی و واگذاری سهام شرکت خصوصی زاگرس خودرو به پارس‌خودرو را باید مهم‌ترین رویدادهای به تعویق‌افتاده و ناتمام صنعت خودرو کشور طی سال گذشته دانست.

رویدادهایی که هر کدام با دلایل توجیه‌پذیر،‌ از سوی خودروسازها،‌ تحقق آنها به امسال وعده داده شده و اتفاقا جزو مهم‌ترین و تاثیرگذارترین‌ها در صنعت خودرو ایران در صورت رخ دادن به حساب می‌آیند. به هر حال ورود دومین محصول ملی ایران‌خودرو به بازار و تقابل احتمالی آن با مینیاتور سایپا، مشخص شدن خودروهایی که از دید پلیس، ایمن نیستند، خرید سهام غالب خودروسازی خصوصی همچون زاگرس خودرو توسط شرکتی نیمه‌دولتی و تعارض آن با سیاست‌های کلی اصل ۴۴ قانون اساسی، اتفاقاتی نیستند که بتوان منکر تاثیر مستقیم و بسزای آنها در صنعت خودرو کشور شد. این در حالی است که جدای از موارد مذکور، وعده‌های محقق نشده و اتفاقات نیفتاده و معوقه دیگری نیز که از سال گذشته به یادگار مانده و قرار است طی سال جاری محقق شوند نیز وجود دارد که از میان آنها باید به تعیین قیمت نهایی تندر-E۲ ۹۰ ،‌ سرنوشت تولید خودرو مردمی و مشخص شدن شباهت یا عدم‌شباهت این محصول با پیکان و همچنین عاقبت‌ کش‌و‌قوس میان ایران‌خودرو و گازخورو بر سر تسویه‌حساب مالی این دو اشاره کرد. هرچند به لحاظ شرایط خاص صنعت خودرو کشور تردیدهایی در زمینه تحقق و مشخص شدن سرنوشت تمامی موارد رخ نداده و مبهم سال گذشته وجود دارد و هیچ بعید نیست برخی از آنها به سال ۸۹ موکول شود،‌ اما به هر حال نگاهی به حواشی این اتفاق‌های محقق نشده می‌اندازیم.
رونمایی از هووی مینیاتور
بیراه نیست اگر بگوییم تعویق رونمایی از دومین محصول ملی ایران‌خودرو، مهم‌ترین اتفاق نیفتاده سال گذشته در صنعت خودرو کشور است. این محصول که فعلا با نام ۱۲ X از آن یاد می‌شود و قطعا نامی ایرانی و اصیل برای آن در نظر گرفته خواهد شد به ادعای ایران خودرویی‌ها، کاملا داخلی و وطنی به حساب آمده و حتی پلت فرم این محصول نیز حاصل توان مهندسی داخل و البته مشاوره‌هایی از خودروسازان معتبر خارجی مانند پورشه آلمان است. X۱۲ قرار بود در ابتدا، بهمن ماه ۸۷ رونمایی شود که به دلیل تراکم زیاد پروژه‌های افتتاحی در این مقطع سال، ایران خودرویی‌ها اعلام کردند X۱۲ اواخر اسفندماه رونمایی خواهد شد اما این بار نیز به دلایلی مبهم که منوچهر منطقی مدیرعامل ایران‌خودرو آن را مخالفت وزارت صنایع و معادن اعلام کرد، رونمایی X۱۲ به تاخیر افتاده و بنابر وعده منطقی این رونمایی هفته‌ آخر فروردین و یا اوایل اردیبهشت ماه صورت می‌گیرد، رونمایی از X۱۲ جدای از تاریخ نهایی آن قطعا حاشیه‌هایی خاص خود را به دنبال خواهد داشت. حواشی که باید از میان آنها به مواردی از قبیل قیمت نهایی آن،‌ رقابت احتمالی X۱۲ با مینیاتور سایپا و همچنین بحث‌ها و اختلاف‌نظرها بر سر ملی بودن و نبودن این محصول اشاره کرد. مدیرعامل ایران‌خودرو در حالی از قیمت ۱۰میلیون تومان X۱۲ سخن می‌گوید که برخی دیگر از مسوولان این شرکت رقم بالاتری در زمینه قیمت نهایی X۱۲ عنوان می‌کنند از سوی دیگر منطقی در جریان رونمایی از مینیاتور سایپا، X۱۲ را ملی‌تر از مینیاتور دانست و این در شرایطی است که وی بارها عنوان کرده X۱۲ رقیب مینیاتور نیست یا به عبارت بهتر مینیاتور رقیب X۱۲ نخواهد بود!
وعده معرفی خودروهای ناامن
هر چند خودروسازان کشور به هیچ وجه پلیس را در تعیین میزان امنیت خودروهای داخلی و توقف تولید آنها مرجع نمی‌دانند، اما به هر حال رییس پلیس راهور ناجا بارها در این زمینه به ایران‌خودرو و سایپا هشدار و هر بار تاریخی جداگانه را برای اعلام رسمی خودروهای ناامن وعده داده است. سردار محمد رویانیان در حالی دو خودروساز بزرگ کشور را به معرفی محصولات ناایمن آنها تهدید می‌کند که مدیران عامل ایران‌خودرو و سایپا و حتی وزیر صنایع و معادن معتقدند وقتی سازمانی با نام استاندارد و تحقیقات صنعتی وجود داشته و استاندارد خودروهای تولیدی را زیر نظر دارد، پلیس نمی‌تواند در این زمینه رای صادر کند و از سوی دیگر به اعتقاد آن‌ها در هیچ جای دنیا تعیین استاندارد خودرو جزو وظایف پلیس محسوب نمی‌شود. این اختلاف‌نظرها در شرایطی است که رویانیان قرار بود در واپسین روزهای سال گذشته خودروهای ناامن داخلی را معرفی کند اما به دلایلی این وعده عملی نشد. البته رویانیان طی یکی از برنامه‌های زنده تلویزیونی سال گذشته تلویحا و به شکلی غیررسمی از پژو ۴۰۵ و پراید به عنوان دو خودرو از ۱۱ خودرو ناامن تولید داخل نام برد.
خصوصی‌ که دولتی می‌شود
ریشه داستان واگذاری سهام شرکت خصوصی زاگرس‌خودرو به پارس‌خودرو به تابستان سال گذشته و حواشی به وجود آمده در زمینه تفاهم‌نامه همکاری مشترک سایپا و پروتون مالزی برمی‌گردد. تفاهم‌نامه‌ای که طی آن زاگرس‌خودرو یار دیرین پروتون و مونتاژکننده محصولات این شرکت مالزیایی باید از میدان حذف و سایپا به عنوان شریکی قدرتمندتر جایگزین این شرکت خصوصی می‌شد. این امر موجبات اعتراض شدید و علنی زاگرس‌خودرو را پدید آورد و حتی با توجه به رخداد مشابه چند سال پیش، همگان گمان بردند که این بار نیز این خودروساز خصوصی کشور تا آخر داستان پیش رفته و باز هم به عنوان تنها شریک پروتون باقی خواهد ماند اما به یک باره اعتراض‌های زاگرس‌خودرو فروکش کرد و جنجال‌ها به شکلی دیگر پایان یافت و چندی بعد با واگذاری سهام این شرکت خصوصی به پارس‌خودرو، علت پایان جنجال‌ها نیز هویدا شد. این در حالی است که مسوولان دو شرکت طی سال گذشته به‌رغم رسانه‌ای شدن این موضوع، هیچ گاه آن را تایید رسمی نکردند، بنابراین باید منتظر نهایی شدن این واگذاری طی سال جاری ماند. از سوی دیگر ابهاماتی نیز در این زمینه که زاگرس‌خودرو چند درصد سهام خود را واگذار و در قبال آن پول دریافت می‌کند یا خودرو و یا ... وجود دارد که به هر حال برای مشخص شدن این موضوع نیز راهی جز گذشت زمان پیش رو نیست.
ایران‌خودرو، وزارت صنایع، چری چین
سال گذشته همین روزها بود که احتمال دادیم سرنوشت قرارداد ایران‌خودرو و چری چین بر سر تولید محصول ارزان‌ قیمت در کشور که استارت آن سال ۸۶ زده شد، نهایی و چینی‌ها پروژه‌ای بزرگ را در ایران آغاز می‌کنند. این در حالی است که تحقق این قرارداد را همچنان باید اتفاقی رخ نداده دانست چرا که هنوز هم موضع مخالف وزیر صنایع و معادن با تولید وسیع خودروهای چینی در ایران ادامه داشته و نهایی شدن همکاری چری با ایران خودرو حداقل تا انتهای کار دولت نهم طی نیمه اول امسال بعید به نظر می‌رسد. این در حالی است که منطقی بارها از عدم فراموشی این قرارداد سخن به میان آورده و همچنان در انتظار فرصتی برای به جریان انداختن دوباره آن به سر می‌برد بنابراین باید منتظر ماند و دید که طی سال جاری بالاخره چری به کیلومتر ۱۴ جاده مخصوص کرج راه می‌یابد یا نه!
تعیین قیمت تندر E2
تندر-۹۰ ، سال گذشته را نیز با حواشی خاص خود به پایان برد. حاشیه‌هایی که بیشتر حول محور قیمت آن و ضررده بودن تولید این محصول در شرکت‌های خودروسازی چرخش داشت. هر چند خودروسازان داخلی بالاخره حرف خود را به کرسی نشانده و قیمت کارخانه‌ای تندر-۹۰ را (به رغم عدم تائید وزارت صنایع) افزایش دادند اما این افزایش قیمت تنها به مدل‌های E۰ و E۱ این خودرو، مربوط و تعیین نرخ کارخانه‌ای تندر E۲ به عنوان پرتقاضاترین مدل این محصول، اتفاقی نیفتاده در سال ۸۷ به شمار رفته و احتمالا امسال شاهد روی دادن آن خواهیم بود. این در حالی است که هیچ بعید نیست داستان E۰ و E۱ برای E۲ نیز تکرار و نرخ کارخانه‌ای این مدل نیز افزایش یابد.
طلب‌های ایران خودرو
کش‌وقوس‌های میان ایران خودرو و گاز خودرو از آن دسته مواردی است که باید آن را طی سال جاری نیز دنبال کرد. کش‌وقوس‌هایی که از عدم تسویه حساب مالی میان ایران خودرو و سازمان بهینه‌سازی مصرف سوخت (مرجع پیشین اعطای یارانه به خودروسازها) بر سر دوگانه‌سوز کردن خودروها، طراحی موتور پایه‌گاز سوز EF۷ و وام حذف پیکان آغاز و با تفویض اختیارات این سازمان به شرکت گاز خودرو، هنوز هم ادامه دارد. به نحوی که ایران خودرو خود را طلبکار دانسته و گاز خودرو یا چندان اعتقادی به این طلب ندارد و یا در پرداخت آن تعلل می‌کند. آن طور که مسوولان ایران خودرو مدعی شده‌اند، گاز خودرو به عنوان نماینده وزارت نفت باید حدود ۲۰۰میلیون دلار بابت حذف پیکان و چند صد میلیون تومان دیگر نیز بابت تولید خودروهای دوگانه‌سوز، طراحی موتور پایه‌گازسوز و مواردی از این دست به این شرکت بپردازد. به هر حال بیش از ۱۱ماه دیگر از سال ۸۸ باقی مانده و شاید تسویه حساب مالی این دو به عنوان اتفاقی نیفتاده طی سال ۸۷، امسال رخ دهد.


اختلاف مالی وزارت نفت و ایران خودرو


سرنوشت مبهم چری چین


رویانیان و وعده معرفی خودروهای ناامن


مراسم عقد تفاهم‌نامه سایپا با پروتون مالزی