مژگان میرزایی

شرکت‌های خودروساز در حالی از ابتدای سال ۸۶، طبق برنامه‌ریزی دولت موظف به تولید ۴۰درصد از محصولات خود به صورت دو گانه سوز شدند که هنوز مرکزی برای تست این نوع خودروها در نظر گرفته نشده و تغییر سالانه متولیان راه‌اندازی این مراکز نیز موجب شده که طرح راه‌اندازی مراکز تست ادواری به طور جدی از سوی وزارتخانه موظف پیگیری نشود. طرح راه‌اندازی مراکز تست ادواری خودروهای CNG سوز اواخر سال گذشته از سوی ستاد مدیریت حمل‌و‌نقل و مصرف سوخت به عهده دو وزارتخانه نفت و کشور سپرده شد که وزارتخانه نفت پیگیری این موضوع را به یکی از شرکت‌های تابعه خود به نام گاز خودرو سپرد اما عملکرد نامطلوب این شرکت برای انجام تست ادواری موجب شد ستاد مدیریت حمل‌و‌نقل باز هم متولی راه‌اندازی مراکز تست ادواری را تغییر دهد و این‌بار وزارت راه و شهرداری‌ها عهده‌دار رسیدگی به مشکل خودروهای گاز سوز شدند.

به گفته یکی از مسوولان طی چند سال گذشته برای تست خودروهای گاز سوز از روش کف و گاز استفاده می‌شد که این روش در دنیا منسوخ شده و با استفاده از آن نمی‌توان مشکلات خودروهای گاز سوز را بر طرف کرد. همچنین به کارگیری این روش طی این مدت وعدم راه‌اندازی مراکز مکانیزه موجب شده که ستاد مدیریت حمل ونقل و مصرف سوخت تاکنون در چندین نوبت متولیان راه‌اندازی مراکز تست ادواری را تغییر دهد به امید آنکه متولیان جدید مراکز تست ادواری مکانیزه را راه‌اندازی کنند، از سوی دیگر در روش‌های متداول در تست ادواری خودروهای CNG سوز علاوه بر تست‌های دوره‌ای، هر سه تا پنج سال یکبار باید کیت و کپسول‌های خودروهای CNG سوز از خودرو جدا و پس از انجام تمام معاینات مجددا بر روی خودرو نصب شود، اما در‌حال‌حاضر علاوه بر آنکه عمر خودروهای سواری به سه سال نزدیک شده و خودروهای عمومی مانند تاکسی و اتوبوس نیز در حال گذر از عمر هفت سال هستند، هنوز تست مکانیزه بر روی آنها انجام نشده است.

از سوی دیگر طی چند ماه گذشته و با توجه به عدم تست ادواری خودروهای CNG سوز مشکلات این خودروها در حال نمایان شدن است به طوری که طی این مدت شاهد انفجار برخی از این خودروها در شهرهای مختلف کشور بودیم، هر چند مسوولین انفجارهای صورت گرفته را به مشکلات فنی خودروها نسبت داده و امکان انفجار این خودرو را مردود دانسته‌اند اما بسیاری از کارشناسان صنعت خودرو معتقدند که سوخت CNG رطوبت بسیاری دارد که رطوبت موجب خوردگی مخزن شده و در صورت عدم انجام تست ادواری انفجار این مخازن امکان‌پذیر خواهد بود و برای برطرف این مشکل تست ادواری باید هر شش ماه و در برخی موارد هر سال صورت گیرد تا از بروز هرگونه مشکل برای کیت و کپسول جلوگیری شود.

به گفته کارشناسان عمر تقریبی کیت و کپسول در حدود ۲۰ سال است که این امر در صورت انجام منظم مراحل تست ادواری محقق خواهد شد و در غیر این صورت طول عمر کیت و کپسول کاهش خواهد یافت که این امر نیز مشکلات دیگری را برای دارندگان این خودروها به وجود خواهد آورد.

مسوولیت با وزارت نفت است

رحیم نوروزی، مدیرعامل ستاد مرکزی معاینه فنی خودروهای تهران در گفت‌وگو با خبرنگار ما با اشاره به حوادثی که برای خودروهای گازسوز به وجود آمده می‌گوید: طی چند ماه گذشته سوانح مختلفی در کشور گزارش شده که دو وزارتخانه نفت و کشور به طور مشخص وظیفه تامین ایمنی آنها را به عهده دارند.

نوروزی در پاسخ به این پرسش که مسوولیت تست خودروهای گازسوز در حال حاضر به عهده چه وزارتخانه‌ای است، می‌گوید: براساس مصوبه ستاد مدیریت حمل‌ونقل و مصرف سوخت مسوول معاینه فنی و تست ادواری خودروهای گازسوز برعهده وزارت نفت است که ما منتظر اقدامات عملی این وزارتخانه هستیم اما تاکنون هیچ اقدامی از سوی این وزارتخانه صورت نگرفته است.

نوروزی معتقد است در حال حاضر خودروهای گازسوز در وضعیت مناسبی از لحاظ ایمنی قرار ندارد و باید تست ادواری بر روی آنها انجام شود تا از ایمنی این خودروها برای سوخت‌گیری مطمئن شویم، اما متاسفانه تاکنون در این خصوص اقدامی صورت نگرفته است. بر اساس آمار اعلام شده از سوی مدیرعامل شرکت واحد اتوبوسرانی تهران و حومه در حال حاضر در حدود ۸۷۰ دستگاه اتوبوس CNG‌سوز در کشور وجود دارد که این تعداد اتوبوس از مرز تست ادواری مخزن آنها گذشته و ۳۵۰ دستگاه اتوبوس‌ گازسوز نیز در این مرز قرار دارند و با توجه به ورود اتوبوس‌های جدید به این ناوگان هر روز بر تعداد این اتوبوس‌ها افزوده می‌شود. همچنین به گفته مدیرعامل سازمان تاکسرانی تهران در حال حاضر حدود ۱۴هزار و ۵۰۰ دستگاه تاکسی CNG‌سوز در تهران تردد می‌کنند که مخازن آنها تاکنون مورد تست قرار نگرفته‌اند. از سوی دیگر زمان تست ادواری ۲۰۰هزار خودروی CNG‌سوز سواری نیز در کشور فرا رسیده اما تاکنون هیچ اقدامی از سوی مسوولین برای تست این خودروها صورت نگرفته است که عدم اجرای تست ادواری روی خودروهای مذکور در آینده نزدیک فاجعه‌آمیز خواهد شد.

به گفته نوروزی، زمان تست ادواری بر اساس اینکه خودرو پایه گازسوز بوده و یا به صورت کارگاهی گازسوز شده متفاوت است اما به دلیل اینکه اکثر خودروهای گازسوز موجود در کشور به صورت کارگاهی دوگانه‌سوز شده‌اند و هنوز خودروی پایه‌ گازسوز در کشور نداریم، پس این خودروها باید حداکثر هر شش ماه و حداقل هر سه ماه تست ادواری شوند. اما در حال حاضر خودروهای گازسوزی که ۱۰ سال از عمر آنها گذشته نیز در کشور وجود دارد، که هنوز تست ادواری روی آنها صورت نگرفته است. نوروزی در پاسخ به این پرسش که انفجار خودروهای گازسوز که طی چند ماه گذشته صورت گرفته آیا به دلیل عدم تست ادواری خودروها بوده یا خیر نیز می‌گوید: در این خصوص کارشناسان رسمی باید اظهارنظر کنند اما عدم تست این خودروها خطرساز خواهد بود و امکان انفجار آنها را فراهم خواهد کرد که باید با انجام تست‌های ادواری از خطرات احتمالی جلوگیری کنیم.

به گفته کارشناسان صنعت خودرو تست ادواری خودروهای دوگانه‌سوز دو مرحله مختلف دارد که در مرحله اول تست ادواری روتین خودرو انجام می‌شود اما مرحله دوم تست کلی کیت و کپسول است که این امر باید در مراکز مجزا و مخصوص صورت پذیرد همچنین هر سه و یا پنج سال یک بار باید کیت و کپسول به طور کامل از خودرو جدا شده و تمام مراحل استانداردسازی مجددا روی آنها انجام شود اما در حال حاضر خلاء نبود چنین مرکزی در کشور احساس می‌شود و باید پیش از بروز هر مشکلی در این خصوص اقدام کرد.

نوروزی در پاسخ به این پرسش که آیا خودروهای گازسوز نیز پس از معاینه همانند خودروهای بنزین سوز برچسب معاینه فنی دریافت می‌کنند یا خیر، می‌گوید: در صورتی که معاینه فنی شوند حتما برچسب معاینه دریافت خواهند کرد، اما معاینه خودروهای گازسوز و بنزین‌سوز کاملا متفاوت است به طوری که خودروهای گازسوز علاوه بر انجام تمام تست‌های خودروهای بنزین‌سوز تست‌های کیت و کپسول نیز باید روی آنها صورت گیرد به همین دلیل تست خودروهای گازسوز سخت‌تر و تخصصی‌تر است.

از وجود مرکز تست بی‌خبرم

برخلاف گفته مدیرعامل ستاد مرکز معاینه فنی خودروهای تهران که معتقد است هنوز مرکزی برای تست خودروهای گازسوز در نظر گرفته نشده، برزگری، رییس موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی معتقد است که این موسسه اقدامات لازم را برای تاسیس جایگاه‌های تست ادواری صورت داده و در حال حاضر چنین مراکزی در کشور موجود است.

به طوری که برزگری چندی پیش و در گفت‌وگو با خبرنگار ما عنوان کرد که در حال حاضر روزانه ۳۰ تا ۴۰ دستگاه اتوبوس CNGسوز در مراکز تست ادواری تست می‌شوند و با ادامه این روند تست تمام اتوبوس‌ها تا پایان سال به اتمام خواهد رسید.

وی همچنین از راه‌اندازی جایگاه تست ادواری برای خودروهای سواری CNGسوز از سال آینده خبر داده بود در حالی که عمر این دسته از خودروها نیز هم‌اکنون به سه سال رسیده و از زمان تست ادواری این دسته از خودروها نیز گذشته است.

اما نوروزی در واکنش به اظهارات برزگری در خصوص وجود جایگاه تست ادواری در کشور می‌گوید: از وجود چنین جایگاهی بی‌اطلاع هستم و در صورتی که جایگاه تست ادواری در کشور موجود بود، باید تا کنون مشکل خودروهای گازسوز برطرف می‌شد اما شواهد نشان دهنده آن است که مشکل این خودروها برطرف نشده و جایگاهی برای تست آنها در کشور وجود ندارد.