احتمال ورشکستگی خودروسازان آمریکا

مونا مشهدی رجبی

باراک اوباما رییس جمهوری منتخب مردم آمریکا در اولین کنفرانس خبری خود تاکید کرد که خودروسازی آمریکا سنگ زیر بنای تولید در آمریکا است و حمایت دولت این کشور از این بخش به معنای حمایت دولت از اقتصاد و عملکرد دستگاه‌های اقتصادی است. به همین دلیل وی به خودروسازان اطمینان داد که علاوه بر مبلغ مصوب توسط دولت بوش ۲۵‌میلیارد دلار دیگر نیز به خودروسازان اختصاص می‌دهد تا آنها بتوانند در شرایط کنونی به تولید خود ادامه دهند. اما آیا حمایت از خودروسازان به عنوان یک قشر خاص از جامعه آمریکا ضرورت دارد یا اینکه باید حمایت‌های دولت آمریکا به گونه‌ای باشد که خیل وسیع‌تری از مردم را در بر بگیرد؟

طبق مطالعات انجام شده توسط یکی از اتاق‌های فکر آمریکایی، در صورتی که صنعت خودروسازی آمریکا ورشکسته شود یا اینکه تولید در این شرکت‌ها بیشتر از ۷۰‌درصد تنزل یابد، اقتصاد آمریکا فرو می‌پاشد و در اولین سال از آغاز این بحران ۹۵/۲‌میلیون فرصت شغلی در این کشور از بین می‌رود و درآمد مالیاتی دولت طی سه سال ۴/۱۵۶‌میلیارد دلار تنزل می یابد.

هم اکنون شرکت‌های جنرال موتورز و فورد بیشترین شمار شاغلان را دارند و کرایسلر که کوچک‌ترین خودروساز آمریکایی است کمتر ین شمار نیروهای کار را دارد.این زیان تنها در عرض یک سال به اقتصاد تحمیل می‌شود و اگر بحران صنعت خودرو ادامه پیدا کند صنایع دیگر که به نوعی مرتبط با خودروسازی هستند نیز آسیب می‌بینند. از جمله این صنایع می‌توان از تایر سازان، رنگ‌کاران خودرو، تولید‌کنندگان فلزات مورد نیاز برای تولید خودرو و دیگر افراد شاغل در حرفه‌های مرتبط با خودرو نام برد.

آن اربر، پژوهشگر مرکز مطالعات خودرو در آمریکا در گزارشی مفصل به بررسی تاثیر تعطیلی برخی از کارخانه‌های سه شرکت خودروسازی آمریکایی یا حتی کاهش تولید آنها می‌پردازد.

از نظر وی دو سناریوی مختلف برای این شرایط می‌توان فرض کرد. اول اینکه هر سه شرکت خودروسازی مجبور به کاهش بیشتر از ۷۰‌درصدی تولیدو به دنبال آن اشتغال شوند در آن صورت آمریکا ۲.۹۵میلیون فرصت شغلی مستقیم و

غیر مستیقم را از دست می‌دهد و در عرض سه سال ۱۵۶.۴‌میلیارد دلار از درآمد مالیاتی دولت کاسته می‌شود.

اما سناریوی دوم این است که خودروسازان آمریکایی برای کاهش هزینه‌ها طرح تعدیل نیرو و تعطیلی نیمی از کارخانه‌ها را اجرا کنند. فرض کنید شرکت‌های خودروسازی آمریکا برای هماهنگ شدن با کاهش تقاضای خودرو در آمریکا اقدام به کاهش ۵۰درصدی نیروهای شاغل خود کنند. در این صورت ۲.۴۶‌میلیون نفر بیکار ‌شده و دولت طی سه سال آینده ۱۰۸‌میلیارد دلار از درآمد مالیاتی خود را از دست خواهد داد. نکته مهم ولی بسیار ناراحت‌کننده این است که احتمال اجرای هر کدام از سناریوها بسیار زیاد است و پژوهشگران معتقدند در عرض کمتر از دوازده ماه آینده یکی از این دو اتفاق توصیف شده خواهد افتاد مگر اینکه حمایت‌های دولت مانع از آن شود. ان اربر در این مورد می‌نویسد: «دولت آمریکا باید با سرعت وارد میدان شود زیرا اتلاف وقت به معنای از بین رفتن فرصت‌های موجود است .از طرف دیگر نه تنها در ایالات متحده آمریکا بلکه در کانادا و دیگر کشورهای آمریکای شمالی هم مداخله دولت در صنعت خودروسازی ضرورت دارد.»

دیوید کول رییس مرکز مطالعات خودرو در مصاحبه‌ای در مورد مضرات شکست صنعت خودروسازی آمریکا در اقتصاد این کشور گفت: هزینه شکست این شرکت‌های خودروسازی بسیار بیشتر از هزینه‌ای است که باید برای باقی ماندن آنها در اقتصاد آمریکا پرداخته شود و اگر دولتمردان نیز با محاسبات اقتصادی ساده به این حقیقت دست یابند هر چه سریع‌تر و با مبالغی بیشتر از ۵۰ و ۱۰۰‌میلیارد دلار به کمک این صنعت کلیدی در آمریکا خواهند آمد. هم اکنون شرایط اضطراری برای بازار خودرو ایجاد شده است و قانون‌گذاران باید اطمینان پیدا کنند که شکست خودروسازان از هیچ جهتی برای اقتصاد خوب نیست.

بر طبق گزارش‌های موجود فروش خودرو در آمریکا به پایین‌ترین سطح طی ۲۵ سال اخیر رسیده است و مجموع زیان مالی سه شرکت فورد، جنرال موتورز و کرایسلر در نیمه اول سال ۲۰۰۸ میلادی بیشتر از ۶/۲۸میلیارد دلار بود.

در ماه‌های گذشته خودروسازان برای باقی ماندن در بازار، مدل‌های کوچک و کامیون‌ها را به خط تولید خود اضافه کردند ولی موسسات مالی به جای حمایت از آنها از وام‌های خودرو کاستند و پرداخت آن را در برخی از ایالت‌ها متوقف کردند. به هر حال در ماه اکتبر سال جاری میلادی فروش خودروهای تولیدی جنرال موتورز در آمریکا ۴۵درصد کاهش یافت و مذاکرات این شرکت با کرایسلر برای خرید این شرکت هم بی نتیجه پایان یافت. گفته می‌شود یکی از دلایل بی‌نتیجه پایان یافتن مذاکرات موافقت نکردن دولت آمریکا برای اعطای وام ۱۰‌میلیارد دلاری به جنرال موتورز برای این ادغام بود.

در ماه اکتبر سال جاری فروش تولیدات کرایسلر در آمریکا نیز ۳۵‌درصد کمتر شد و پیش‌بینی می‌شود در صورتی‌که یک خریدار خوب برای سهام شرکت کرایسلر پیدا نشود، این شرکت آمریکایی به زودی به جرگه شرکت‌ها و موسسات ورشکسته آمریکایی می‌پیوندد.