خط و نشان برای تولید خودروهای گازوئیلی

مژگان میرزایی- رفع ممنوعیت شماره‌گذاری خودروهای سواری دیزلی در حالی ابتدای سال جاری از سوی کارگروه ستاد مدیریت حمل‌و‌نقل و مصرف سوخت به خودروسازها ابلاغ شد که به... گفته دبیرکل اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفتی به دلیل آماده نبودن زیرساخت‌های لازم حداقل تا دو سال آینده امکان عرضه گازوئیل استاندارد وارداتی از طریق جایگاه‌های فعلی در کشور وجود ندارد، از سوی دیگر به دلیل کمبود جایگاه‌های سوخت‌گیری امکان تفکیک جایگاه‌ها برای عرضه گازوئیل استاندارد از غیراستاندارد نیز در کشور فراهم نیست.

هرچند نعمت‌زاده مدیرعامل سابق شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی چندی پیش وعده داده بود که گازوئیل موردنیاز در داخل کشور تولید می‌شود و در صورتی که نیاز خودروسازان با تولیدات داخلی برطرف نشود واردات گازوئیل در دستور کار قرار می‌گیرد اما ظاهرا وعده داده شده از سوی مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی به دلیل فراهم نبودن زیرساخت‌ها محقق نخواهد شد.

آماده نبودن زیرساخت‌ها برای عرضه گازوئیل استاندارد در حالی است که شرکت پخش و پالایش فرآورده‌های نفتی چندی پیش نیز اعلام کرده بود که این شرکت هزینه‌های تولید خودروهای گازوئیل‌سوز را به شرکت‌های خودروساز پرداخت کرده و خودروسازان نیز ملزم شدند ۳۰ تا ۴۰درصد از محصولات خود را به صورت گازوئیل‌سوز تولیدکنند اما با توجه به شرایط و مشکلات به وجود آمده برای عرضه گازوئیل استاندارد ظاهرا خودروسازانی که سال‌ها در انتظار لغو ممنوعیت شماره‌گذاری خودروهای سواری گازوئیل‌سوز بودند حال باید حداقل دو سال دیگر نیز در انتظار فراهم شدن زیرساخت‌ها برای عرضه گازوئیل استاندارد باشند تا بتوانند وارد بازار خودروهای گازوئیل‌سوز شوند.

از سوی دیگر شائبه‌های به وجود آمده برای تامین گازوئیل استاندارد موجب شد که مسوولان سازمان محیط‌زیست تولید این خودروها را منوط به عرضه گازوئیل استاندارد اعلام کنند به طوری که اصیلیان، معاون محیط‌زیست انسانی سازمان محیط‌زیست چندی پیش اعلام کرد که تا پایان سال ۱۳۹۰ این سازمان مجوز شماره‌گذاری خودروهای گازوئیل‌سوز را صادر نخواهد کرد.

عدم‌صدور مجوز برای تولید خودروهای گازوئیل‌سوز در حالی است که شرکت‌های خودروساز در حال حاضر برای تولید این نوع خودروها اقدام به سرمایه‌گذاری کلان کرده‌اند که بخش قابل‌توجهی از این سرمایه‌گذاری توسط شرکت پخش و پالایش تامین شده و با توجه به تمدید ممنوعیت تا دو سال آینده پیش‌بینی می‌شود که هم خودروسازان و هم شرکت پخش و پالایش هر دو متضرر شوند.تاخیر در تولید و عرضه خودروهای گازوئیل‌سوز در حالی در کشور صورت گرفته که در حال حاضر و به دلیل افزایش نرخ جهانی بنزین شرکت‌های بزرگ خودروساز تولید خودروهای گازوئیل‌سوز را به‌طور جدی در دستور کار خود قرار داده‌اند به‌طوری‌که هم‌اکنون نیمی از خودروهای فروخته شده در اروپا دیزلی بوده و این رقم در کشور فرانسه به ۷۰درصد می‌رسد. از سوی دیگر یکی از دلایل استقبال از خودروهای دیزلی در دنیا اقتصادی بودن این سوخت است به‌طوری‌که یک گالن (حدود ۵/۳لیتر) دیزل حدود ۱۰درصد بیشتر از یک گالن بنزین انرژی تولید می‌کنند از سویی دیگر در موتورهای دیزلی ۳۰درصد مصرف سوخت کمتر و آلایندگی نیز ۵۰درصد کاهش می‌یابد. اما اینکه مسوولان چرا با تاخیر به فکر استفاده از چنین سوختی افتاده‌اند جای سوال است.

مجوز شماره‌گذاری منوط به گازوئیل استاندارد

حسن اصیلیان، معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست در گفت‌و‌گو با خبرنگار ما با بیان اینکه گازوئیل عرضه شده در کشور از استاندارد جهانی بسیار فاصله دارد می‌گوید: گازوئیل عرضه شده در کشور فاصله بسیاری با استاندارد جهانی دارد به ‌طوری که در برخی شهرستان‌ها گازوئیل با گوگرد ۱۰هزار PPM نیز عرضه می‌شود که این امر موجب شد سازمان محیط زیست شماره‌گذا ری خودروهای گازوئیل‌سوز را تا زمان عرضه گازوئیل با استاندارد جهانی متوقف کند.به گفته اصیلیان گازوئیل استاندارد در صورتی‌که درحد استاندارد باشد از لحاظ آلایندگی وضعیت بهتری نسبت به بنزین خواهد داشت اما PPM گازوئیل عرضه شده در کشور ما چندین برابر PPM گازوئیل جهانی است که این امر موجب می‌شود استفاده از آن در کشور امکان‌پذیر نباشد.

از سوی دیگر و براساس مصوبه هیات‌وزیران که در سال ۱۳۸۰ به تصویب رسید مقرر شد که کلیه خودروهای سبک و سنگین از سال ۸۴ تا پایان سال ۱۳۸۸ استاندارد یورو ۲ از سال ۱۳۸۹ تا پایان سال ۱۳۹۱ استاندارد یورو ۳ و از سال ۱۳۹۱ تا پایان سال ۱۳۹۳ استاندارد یورو ۴ را اخذ کنند که به گفته کارشناسان رسیدن به استانداردهای اعلام شده در گرو استانداردسازی سوخت است که به همین منظور هیات‌وزیران وزارت نفت را موظف به استانداردسازی سوخت در پالایشگاه‌های کشور کرد. و براساس این تبصره نیز وزارت نفت موظف شد بنزین مطابق با استانداردهای مذکور را حداقل ۶ماه پیش از جدول زمان‌بندی در جایگاه‌های کشور توزیع کنند. در خصوص گازوئیل نیز وزارت نفت ملزم شد تا سال ۱۳۹۰ گازوئیل با استاندارد جهانی را در پالایشگاه‌های کشور به تولید رساند.اصیلیان در خصوص اینکه سازمان محیط زیست تا چه میزان جدول تدوین شده را پیگیری می‌کند نیز می‌گوید: سازمان محیط زیست براساس جدول اعلام شده مجوز شماره‌گذاری خودروها را صادر می‌کند و در خصوص تولید گازوئیل استاندارد نیز شرکت پخش و پالایش وعده داده که براساس جدول زمانبندی معین تا سال ۱۳۹۰ گازوئیل استاندارد را توزیع کند که امیدواریم این وعده محقق شود به همین دلیل نیز سازمان محیط زیست صدور مجوز شماره‌گذاری را به سال ۱۳۹۰ موکول کرده است.

وی در پاسخ به این پرسش که ممنوعیت شماره‌گذاری به ضرر خودروسازان است زیرا در حال حاضر خودروسازان تولید خودروهای گازوئیل سوز را آغاز کرده‌اند و در این خصوص نیز سرمایه‌گذاری کلانی صورت داده‌اند می‌گوید: تا زمانی که سوخت استاندارد نداشته باشیم مجوز شماره‌گذاری صادر نخواهد شد و در صورتی هم که شرکت‌های خودروساز در خصوص تولید خودروهای گازوئیل‌سوز تحقیقاتی صورت داده باشند مجوز را باید سازمان محیط‌زیست صادر کند که این سازمان نیز در صورت عرضه گازوئیل استاندارد از سوی شرکت پخش و پالایش و پاس کردن استاندارد یورو‌۳ از سوی خودروسازان مجوز شماره‌گذاری را صادر خواهد کرد.

ممنوعیت شماره‌گذاری خودرو از سوی سازمان محیط‌زیست در حالی صورت گرفت که شرکت سایپا چندی پیش اولین وانت گازوئیل‌سوز این شرکت را رونمایی و زمان عرضه آن را نیمه دوم سال جاری اعلام کرد که با توجه به گفته‌های اصیلیان معلوم نیست که آیا این خودرو می‌تواند مجوز شماره‌گذاری را دریافت کند یا خیر؟ اصیلیان در این خصوص می‌گوید: ممنوعیت شماره‌گذاری شامل خودروهای سواری و وانت می‌شود و شماره‌گذاری خودرو نیز منوط به عرضه گازوئیل استاندارد است از سوی دیگر در صورتی که این شرکت بخواهد وانت خود را عرضه کند این خودرو تنها برای مصارف بین شهری می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد و اجازه تردد در داخل شهر را نخواهد داشت.

پالایشگاه های کشور قدیمی است

جلیل نیک‌نژاد دبیر کل اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفتی نیز در خصوص تولید گازوئیل استاندارد می‌گوید: گازوئیل تولیدی در کشور در برخی موارد به ۵۰هزار PPM می‌رسد که این امر به دلیل قدیمی بودن پالایشگاه‌های کشور است و در صورتی که بخواهیم گازوئیل تولیدی در کشور را به ۵۰ PPM یعنی استاندارد یورو ۵ برسانیم باید پالایشگاه‌های کشور را بازسازی کنیم.

به گفته نیک‌نژاد در حال حاضر پالایشگاه‌های اصفهان، تبریز و بندرعباس در حال ترمیم و افزایش ظرفیت پالایشگاه‌های خود هستند که امیدواریم تا یک یا یک سال و نیم دیگر این پالایشگاه‌ها برای تولید آماده شوند.

وی در پاسخ به این پرسش که بازسازی پالایشگاه‌ها چرا با تاخیر در دستور کار وزارت نفت قرار گرفته نیز می‌گوید: به دلیل تحریم‌های که علیه کشور اعمال می‌شود امکان تامین قطعات و ابزار مورد نیاز وجود ندارد و این هم به دلیل آن است که بخش اعظمی از قطعات از سوی کشورهای آمریکایی و اروپایی تامین می‌شود.

وی در ادامه می‌گوید: اگر اعمال برخی تحریم‌ها نبود، طرح بازسازی پالایشگاه‌ها خیلی سریع‌تر انجام می‌شد و ما به استاندارد جهانی در زمینه سوخت دست پیدا کرده بودیم.وی در پاسخ به این پرسش نیز که آیا امکان تامین گازوئیل مورد نیاز از طریق واردات وجود دارد یا خیر می‌گوید: در حال حاضر گازوئیل با PPM ۵۰۰ برای شرکت واحد اتوبوسرانی کشور تامین می‌شود اما این درصد PPM نیز برای خودروهای سواری مناسب نیست برای همین واردات گازوئیل تنها به اتوبوسرانی اختصاص یافته است.

وی در ادامه می‌گوید: بعید است که طی مدت زمان کوتاه گازوئیل مورد نظر به شرکت‌های خودروساز واگذار شود که به همین دلیل تولید خودروهای گازوئیل‌سوز حداقل تا دو سال آینده غیرممکن می‌شود.

به گفته دبیرکل اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفتی علاوه بر مشکل تولید برای توزیع گازوئیل وارداتی نیز مشکل وجود دارد به دلیل آنکه در حال حاضر با کمبود جایگاه‌های سوخت‌گیری مواجه هستیم که این امر تخصیص جایگاه‌ برای گازوئیل استاندارد و غیراستاندارد را غیرممکن می‌کند. از سوی دیگر امکان عرضه این دو گازوئیل در یک جایگاه نیز وجود ندارد.