LPG پاک است  اما در سبد سوخت جایگاهی ندارد
مژگان میرزایی
سال گذشته و با تصویب کمیسیون موضوع اصل ۱۳۸ قانون اساسی که برخی اختیارات اجرایی را به دولت محول می‌کند، طرح ایجاد سبد سوختی به وزارت نفت محول و براساس آن وزارت نفت مکلف شد که در راستای توسعه استفاده از سوخت‌های جایگزین و کاهش بار مالی واردات بنزین نسبت به توسعه و استفاده از گاز مایع در خودروهای پرمصرف موجود به نحوی اقدام کند که LPG به عنوان مکمل CNG قرار گیرد.

این قانون به دولت این اختیار را نیز داده بود که توسعه استفاده از LPG را در برنامه کاری خود قرارداده و از بودجه درنظر گرفته شده برای توسعه سوخت LPG برخوردار شود.
با تصویب این قانون مسوولیت پیگیری آن به عهده وزارت نفت گذاشته شد که این وزارتخانه در همان ابتدا با استناد به اینکه استخراج تولید و انتقال LPG گران‌تر از CNG بوده و استفاده از آن صرفه اقتصادی ندارد طرح مذکور را مسکوت گذاشت و نه تنها در راستای توسعه این سوخت اقدامی صورت نداد بلکه با گذشت کمتر از یک سال از زمان تصویب طرح مذکور ایجاد سبد سوختی LPG را از سبد سوختی خودروهای سواری شخصی حذف کرد.
غیراقتصادی بودن LPG درحالی از سوی وزارت نفت مطرح و بهانه‌ای برای حذف آن شد که به گفته برخی کارشناسان عدم قیمت‌گذاری صحیح و ارائه رایگان آن طی سال‌های گذشته موجب شده که LPG به عنوان سوخت غیراقتصادی شناخته شود.
این کارشناسان معتقدند در کشورهای که نظام اقتصادی آنها مبتنی بر بازار است استقبال از LPG هر روز گسترش می‌یابد به طوری‌که در‌حال‌حاضر اکثر کشورهای دنیا، LPG به‌عنوان سوخت جایگزین بنزین شناخته شده است.
گذشته از نظرات موافقان و مخالفان استفاده از گاز LPG می‌توان به ذکر این نکته پرداخت که فواید استفاده از سوخت LPG موجب شده که امروز عالی‌ترین استانداردهای محیط‌زیست (استاندارد یورو چهار) برای خودروهای سوخت LPG درنظر گرفته شود که این امر موجب شده در‌حال‌حاضر کلیه کشورهای اروپایی به سمت استفاده از سوخت LPG حرکت کنند.
ضرر میلیاردی قطعه‌سازان
طرح LPG سوز کردن خودروها که در اوایل دهه 70 اجرای آن در کشور آغاز شد به دلیل غیراقتصادی بودن در سال 78 متوقف و موجب شد که باز هم بنزین در سبد سوختی کشوریکه تازی کند.
اما سال گذشته و با تشکیل ستاد تبصره ۱۳ طرح تعیین سبد سوختی در دستور کار دولت قرار گرفت و مقرر شد که این طرح با ۲۰ درصد CNG،
30 درصد گازوئیل و 50 درصد بنزین و LPG به مرحله اجرا درآید که این امر تاکنون محقق نشده است.
عدم تحقق وعده دولت مبنی بر تشکیل سبد وسختی و تکرار مشکلات تامین بنزین و افزایش آلودگی هوا موجب شد این بار مسوولان طرح CNG سوز کردن خودروها را به صورت گسترده در برنامه‌ کاری خود قرار دهد.
اما ضرر میلیاردی قطعه‌سازان در تامین قطعات خودروهای LPG سوز ظاهرا این بار نیز قطعه‌سازانی را که به تامین قطعات خودروهای CNG سوز- متعهد شده‌اند بی‌اطمینان کرده است.
تغییر یکباره سیاست دولت و جایگزین CNG به جای LPG موجب شد که برخی از قطعه‌‌سازان مخازن LPG، ا۴۰ تا ۵۰ میلیارد تومان متضرر شوند.
اما در طرح CNG به دلیل اینکه کشور ما دارای ذخایر غنی گاز طبیعی بوده و نیازی به وارد کردن گاز طبیعی به کشور نیست این امید وجود دارد که این طرح پس از مدتی به سرنوشت سوخت LPG دچار نشود.
آیت‌ا... احمدی یکی از تولید‌کنندگان مخازن LPG در گفت‌و‌گو با خبرنگار ما درخصوص مشکلات به وجود آمده برای تولیدکنندگان مخازن LPG می‌گوید: دولت دو بار تاکنون برای تولیدکنندگان مخازن LPG مشکل به وجود آورده یک‌بار در سال ۷۸ و با توقف طرح LPG سوز کردن خودروها و بار دوم سال گذشته و پس از تصویب طرح ایجاد سبد سوختی و عدم اجرای آن که این امر ضرر میلیاردی را برای قطعه‌سازان درپی داشته است.
وی در ادامه می‌گوید: سال 78 با شروع سرمایه‌گذاری از سوی سازندگان کیت و کپسول LPG دولت اعلام کرد که عرضه LPG (گاز مایع نفتی) به صرفه نبوده و به همین دلیل از گازسوز کردن خودروها جلوگیری کرد پس از آن نیز سال گذشته کمیسیون موضوع اصل 138 قانون اساسی طرح ایجاد سبد سوختی را مطرح کرد که با تصویب این قانون باز هم سازندگان LPG اقدام به سرمایه‌گذاری کردند اما دولت این طرح را به مرحله اجرا در نیاورد و موجب ورشکستگی مجدد سرمایه‌گذاران شد.
توقف LPG موقتی است
از سوی دیگر هفته گذشته ستاد تبصره 13 اعلام کرد که سوخت LPG از این پس به خودروهای عمومی تعلق می‌گیرد و خودروهای سواری مجهز به این سیستم باید تا اطلاع ثانوی تنها از بنزین استفاده کنند.
این خبر درحالی اعلام شد که در‌حال‌حاضر بیش از یکصد هزار خودروی LPG سوز در کشور در حال تردد هستند که برخی از آنها برای LPG سوز کردن خودروهای خود حداقل ۴۰۰ هزار تومان هزینه پرداخته‌اند که با توقف این طرح این دسته از افراد متضرر شدند.
سید مجد‌الدین دشتی دبیر کمیته تولید‌کنندگان کیت و کپسول گاز‌سوز و تجهیزات جانبی انجمن قطعه‌سازان درخصوص خروج LPG از سبد سوختی خودروهای سواری شخصی اظهار داشت: این طرح موقتی است و پس از تعیین قیمت جدید LPG مجددا به مرحله اجرا درخواهد آمد.
وی در ادامه می‌گوید: از همان ابتدا باید برای LPG نیز مانند سایر سوخت‌ها نرخ تعیین می‌شد اما دولت این سوخت را به‌صورت رایگان در اختیار متقاضیان قرار داد که این امر موجب غیراقتصادی شدن این سوخت شد.
به گفته دشتی در حال حاضر LPG در تمام دنیا 60 تا 70درصد کمتر از قیمت بنزین عرضه می‌شود اما در ایران متقاضیان با حداقل قیمت از این سوخت استفاده می‌کنند که این امر موجب شده که این سوخت تنها به خودروهای عمومی تعلق گیرد.
دشتی در ادامه می‌گوید: امکان دارد توقف LPG به دلیل تعیین نرخ جدید باشد و مجددا آغاز شود.
وی معتقد است: به طور کلی خودروهای پرمصرف باید به سمت سوخت LPG بروند تا به این طریق از افت راندمان آنها جلوگیری شود و هم مصرف بنزین آنها کاهش یابد.
دشتی با بیان اینکه CNG و LPG مقابل یکدیگر نبوده و مکمل یکدیگر هستند اضافه می‌کند: این دو سوخت تکمیل‌کننده یکدیگر هستند و دولت باید سبد سوختی را طراحی کرده و به این طریق حق انتخاب را از مصرف‌کنندگان سلب نکند تا متقاضی بتواند به راحتی سوخت مورد نظر را انتخاب کند.
به گفته دشتی طرح سبد سوختی قرار بود در خردادماه به مرحله اجرا درآید که هنوز این طرح به مرحله اجرا درنیامده است و در حال حاضر نیز LPG از سبد سوخت خودروهای شخصی خارج شده است. دبیر کمیته تولیدکنندگان کیت و کپسول گازسوز با بیان اینکه متاسفانه هم‌اکنون تنها چهار تولیدکننده تجهیزات LPG در کشور فعالیت می‌کنند نیز اظهار داشت: هزینه نصب و تجهیز یک خودرو به سوخت LPG حدود چهار میلیون ریال بوده و قیمت این سوخت نیز در بازار جهانی بین هشت تا 10درصد کمتر از هر لیتر بنزین است. اما هزینه CNG‌سوز کردن خودروها در حدود 850 تا 900هزار تومان است و در هنگام نصب باید کیت و مخزنی را مورد استفاده قرار داد که از استاندارد یورو 2 برخوردار باشد.
LPG در انتظار قیمت جدید
کمال دانشیار عضو کمیسیون انرژی مجلس نیز در خصوص طرح توقف LPG برای خودروهای شخصی می‌گوید: نباید LPG را به دلیل غیر اقتصادی بودن از گردونه مصرف خارج کنند بلکه باید نرخ جدیدی برای این سوخت اعلام کنند تا عرضه آن برای دولت نیز به صرفه باشد.
وی معتقد است قیمت LPG باید هم‌سطح بنزین درنظر گرفته شود تا استفاده از آن مقرون به صرفه باشد و احتمالا دولت همین قیمت را نیز برای LPG اعلام خواهد کرد. به گفته دانشیار LPG با قیمت حدود یک دلار در بازار جهانی به فروش می‌رود اما همین سوخت با قیمت حدود یک سنت به جایگاه‌دارها جهت توزیع عرضه می‌شود که همین اختلاف قیمت موجب مخالفت دولت برای عرضه در کشور شده به طوری که دولت طرح صادرات LPG را به دلیل قابل حمل بودن و قیمت آن در دستور کار قرار داده است.
دانشیار در خصوص تعیین سبد سوختی نیز اظهار داشت: دولت طرح سبد سوختی را قرار بود با 20درصد CNG، ا30‌ درصد گازوییل و 50درصد بنزین و LPG اجرا کند که این طرح در حال حاضر به مرحله اجرا درنیامده است.
LPG غیر اقتصادی نیست
حسن مرادی عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی نیز در خصوص سوخت LPG می‌گوید: در حال حاضر سه‌چهارم کشورهای دنیا از LPG و تنها یک‌چهارم از CNG برای سوخت خودروها استفاده می‌کنند که این امر نشان می‌دهد که LPG نسبت به CNG دارای مزایای بسیاری است.
به گفته مرادی در حال حاضر کشورهایی مانند انگلستان، آلمان، ژاپن و بسیاری از کشورها که به سمت استفاده از گاز در حرکت هستند به صورت گسترده از LPG برای سوخت خودروهای خود استفاده می‌کنند.
وی در خصوص اینکه برخی کارشناسان LPG را سوختی غیراقتصادی عنوان می‌کنند نیز اظهار داشت: بخشی از LPG مصرفی در داخل کشور تولید و بخش دیگر وارد می‌شود اما به دلیل اینکه قیمت LPG از بنزین کمتر است نمی‌توان گفت که استفاده از LPG صرفه اقتصادی ندارد.
وی در ادامه می‌گوید: با توجه به کمبود بنزین در کشور باید مصرف LPG را گسترش دهیم اما نکته‌ای که موجب شد دولت استفاده از این سوخت را متوقف کند LPGسوز کردن خودروها به صورت غیر استاندارد بود که این امر موجب شد دولت از LPGسوز کردن خودروها جلوگیری کند. همچنین قاچاق این سوخت به صورت کپسول به خارج از کشور نیز یکی دیگر از دلایل توقف این سوخت بوده است.
به گفته مرادی در حال حاضر بیش از یکصد هزار خودرو LPGسوز در کشور در حال تردد هستند که توقف این طرح مشکلات بسیاری را برای دارندگان آنها به وجود خواهد آورد. وی در ادامه می‌گوید ما از مسوولان می‌خواهیم که سوخت‌رسانی، خودروهایی را که در گذشته LPGسوز شده‌اند را ادامه دهد اما از ورود خودروی جدید به این چرخه جلوگیری کند تا به مرور زمان جایگاه‌های توزیع CNG در کشور گسترش یابد و خودروهای LPGسوز بتوانند سوخت خودروهای خود را تغییر دهند.
LPG پاک است
فولادگر عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس نیز با تاکید بر نظر سایر کارشناسان، LPG را سوختی پاک دانسته و می‌گوید: اینکه گفته می‌شود قیمت تمام شده LPG از CNG بیشتر است نکته صحیحی است اما این سوخت مزایایی دارد که موجب می‌شود استفاده از این سوخت را مقرون به صرفه کند.
به گفته فولادگر با توسعه میدان‌های گازی میزان LPG استخراج شده در کشور افزایش می‌یابد که این امر موجب می‌شود که استفاده از LPG در کشور مقرون به صرفه شود.