فشار ریاض به کشورهای عربی برای اقدام علیه تهران
گروه دیپلماسی- کامران کرمی: پس از دو نشست شورای همکاری خلیج‌فارس و اتحادیه عرب که در آن عربستان تلاش کرد تا جبهه عربی و ضدایرانی را تقویت کند، در سومین گام از تکمیل این پازل، وزیر خارجه سعودی با اعلام دعوت سازمان همکاری اسلامی از ایران برای شرکت در نشستی که به درخواست ریاض برگزار می‌شود، بر تلاش آل‌سعود برای تکمیل اقداماتش در هدایت دولت‌های اسلامی به سمت قطع روابط یا کاهش روابط سیاسی و اقتصادی مهر تایید زد. همزمان وزیر امور خارجه ایران در دیدار با نماینده سازمان ملل در سوریه گفت اجازه نخواهیم داد تنش‌آفرینی‌های عربستان تاثیر منفی بر حل بحران سوریه بگذارد.

به گزارش خبرگزاری «تسنیم» به نقل از خبرگزاری رسمی عربستان(واس)، عادل الجبیر، وزیر خارجه سعودی شنبه نوزدهم دی ماه پس از نشست ضدایرانی شورای همکاری خلیج‌فارس در ریاض گفت: «سازمان همکاری اسلامی، ایران را هم شامل می‌شود و ایران هم یکی از اعضای آن است، وقتی پادشاهی سعودی درخواست برگزاری نشست فوق‌العاده سازمان همکاری اسلامی را برای بررسی حملات به سفارت و کنسولگری سعودی در تهران و مشهد داده است، این سازمان هم طبعا دعوت‌نامه‌های مشارکت را برای تمام اعضا می‌فرستد.»

حسین جابری‌انصاری، سخنگوی وزارت خارجه ایران در واکنش به این خبر گفت: «عربستان درخواست برگزاری اجلاس فوق‌العاده را به دبیرخانه داده و این دبیرخانه است که در صورتی که ساز و کارهای سازمان اجازه برگزاری این اجلاس را بدهد دعوت را انجام خواهد داد. بنابراین اساسا موضوعی به‌نام دعوت ریاض از تهران و چرایی آن و نوع پاسخ ایران مطرح نیست.» مطابق میثاق سازمان، موافقت ۲۹ کشور از ۵۷ کشور عضو سازمان برای برگزاری اجلاس فوق‌العاده لازم است.

الجبیر افزود: «هدف از برگزاری نشست سازمان همکاری اسلامی، مشخص کردن موضع کشورهای اسلامی است، زیرا چنین اقداماتی بر خلاق قوانین بین‌المللی و توافق‌نامه‌های وین و منشور سازمان همکاری اسلامی است.» وزیر خارجه سعودی پیش‌بینی کرد که سازمان همکاری اسلامی به زعم وی موضع قاطعی همانند کشورهای عضو شورای همکاری خلیج‌فارس اتخاذ خواهد کرد.

پیش‌بینی وزیر خارجه سعودی با توجه به سیطره عربستان بر سازمان همکاری اسلامی و همچنین سعودی ‌بودن دبیرکل آن و قرار داشتن مقر آن در خاک عربستان و خریدن بیشتر اعضا با دلارهای نفتی و سیاست تطمیع و فشار دور از ذهن به نظر نمی‌رسد. همین موضوع را با شدت و حدت کمتری می‌توان در شورای همکاری خلیج‌فارس و اتحادیه عرب هم مورد نظر قرار داد. کاملا روشن است که عربستان در برهه‌ای که روابط ایران با اتحادیه اروپا به سمت گرم شدن می‌رود و از مجرای توافق هسته‌ای با آمریکایی‌ها نیز به توافق رسیده است، در تلاش است تا جبهه عربی-اسلامی را برای تضعیف این وضعیت و همچنین درگیر کردن ایران در بحران‌های منطقه به کار ببندد.

عربستان در ادامه تلاش‌ها برای وادار کردن کشورهای عضو شورای همکاری خلیج‌فارس به همراهی با سیاست‌های تنش‌آمیز و خصمانه علیه ایران، روز شنبه نوزدهم دی نشست فوق‌العاده اعضای این شورا را در ریاض برگزار کرد که الجبیر دیپلمات ماجراجوی سعودی در این نشست به جوسازی علیه ایران پرداخت. او در این نشست گفت که کشورش اقداماتی بیشتر علیه ایران اتخاذ خواهد کرد.

این ادعاها درخصوص نقش منفی ایران در سوریه و یمن، در شرایطی است که ریاض از پنج سال پیش در سوریه از طریق حمایت‌های مالی از جبهه تروریست‌ها، سوریه را به سمت آشوب و بحران سوق داده و در یمن هم از ۹ ماه پیش تاکنون جنگ ویرانگری به راه انداخته و هزاران یمنی بیگناه را به کام مرگ کشانده است. تاکنون در شورای همکاری خلیج‌فارس، بحرین به تاسی از عربستان روابط خود را با ایران قطع کرده و امارات نیز سطح روابط خود را به کاردار کاهش داده است. کویت نیز سفیر خود را برای پاره‌ای مشورت‌ها از تهران فراخوانده است.


فشار بر اتحادیه عرب

تلاش‌های عربستان برای تقابل با ایران در عرصه منطقه‌ای و بین‌المللی که در پی واکنش‌های صورت گرفته به اعدام شیخ نمر، رهبر شیعیان عربستان تشدید شد، پس از همراه کردن کشورهای عضو شورای همکاری خلیج‌فارس، دیروز برای کسب حمایت کشورهای عضو اتحادیه عرب ادامه یافت. در نشست فوق‌العاده دیروز اتحادیه عرب، عربستان به دنبال آن بود تا حمایت کشورهای عضو این اتحادیه را در مقابل ایران به دست بیاورد.

به گفته یک مقام این اتحادیه، تنها موضوعی که در دستور کار این نشست قرار داشت، حملات انجام شده به سفارت عربستان سعودی در تهران و کنسولگری این کشور در مشهد بود. نبیل العربی، دبیرکل اتحادیه عرب طی سخنانی در این نشست ایران را به دخالت در امور کشورهای عربی و فتنه‌انگیزی طایفه‌ای متهم کرد. عادل الجبیر، وزیر خارجه عربستان نیز با تکرار ادعاهای قبلی خود گفت تجاوزهای ایران بیانگر رفتاری است که تهران در منطقه در پیش گرفته است.

در این نشست اعضای اتحادیه عرب اقدام به محکوم کردن حملات مذکور کرده و از عربستان سعودی اعلام حمایت کردند. پیش‌تر پیش‌بینی‌ها حاکی از آن بود که سه کشور، در این ماجرا با بقیه همراه نشوند. گمانه‌ها حاکی از آن است که احتمالا این کشورها لبنان، عراق و عمان باشند. احتمال اینکه نام الجزایر نیز در این لیست به چشم بخورد، وجود دارد. گفتنی است بر اساس مقررات اتحادیه عرب، حمایت یازده کشور برای تصویب یک اقدام کفایت می‌کند؛ اما عربستان سعودی خواستار آن است که حمایت دست‌کم 18 کشور از مجموع 22 عضو این اتحادیه را به دست بیاورد. در اتحادیه عرب تاکنون سه کشور سودان، سومالی و جیبوتی روابط خود را با ایران قطع کرده‌اند.


به عربستان اجازه تنش‌آفرینی نخواهیم داد

همزمان با این تحولات، وزیر امور خارجه ایران گفت اجازه نخواهیم داد رویکردهای تنش‌آفرین سعودی، تاثیر منفی برای حل بحران سوریه بگذارد و مشکلات مردم سوریه و یمن و اروپا که از طریق مهاجرت مردم مظلوم سوریه درآنجا فزونی یافته تشدید شود. به گزارش اداره کل دیپلماسی رسانه‌ای وزارت امور خارجه، محمدجواد ظریف در دیدار با استفان دی‌میستورا، نماینده ویژه دبیر کل سازمان ملل متحد در امور سوریه با تشریح آخرین تحولات روابط ایران و عربستان گفت: آنچه در صحنه تحولات منطقه‌ای می‌بینیم رویکرد تشنج‌آفرین عربستان است و عربستان سعودی با اقدامات تشتت‌آمیز خود درصدد تاثیرگذاری منفی بر بحران سوریه است. او افزود: آنها با حمله به سفارت جمهوری اسلامی ایران در صنعا و مجروح کردن کارمند سفارت رویکردهای منفی خود را پنهان می‌سازند در حالی که ایران در قبال ضرورت حفاظت از سفارتخانه‌ها مسوولانه عمل می‌کند.


قصد عراق برای میانجیگری

در ادامه تلاش بازیگران منطقه‌ای و بین‌المللی برای میانجیگری میان ایران و عربستان، وزیر امور خارجه عراق گفت که بغداد قصد میانجیگری میان تهران و ریاض برای کاهش تنش ایجاد شده میان دو کشور را دارد. به گزارش «ایسنا»، ابراهیم جعفری، در نشست خبری مشترک با نبیل العربی، دبیرکل اتحادیه عرب در قاهره از طرح بغداد برای میانجیگری میان تهران و ریاض خبر داد. به نوشته روزنامه الشرق‌الاوسط، وزیر امور خارجه عراق با بیان اینکه بغداد روابط ویژه‌ای با ایران دارد و خواهان حفظ آن و به دنبال حفظ روابط با تمامی کشورهای منطقه است، ابراز امیدواری کرد که دبیرکل اتحادیه عرب بتواند اوضاع را به سمت حفظ آرامش با ایران سوق دهد. علاوه بر عراق، تاکنون روسیه، آلمان، ترکیه، پاکستان، عمان و اندونزی نیز پیشنهاد میانجیگری میان تهران و ریاض را داده‌اند.