گروه دیپلماسی: یوکیا آمانو، مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای تا چند روز دیگر گزارش نهایی خود در مورد «PMD» یا همان ابعاد احتمالی نظامی را منتشر می‌کند و این گزارش مبنای تصمیم‌گیری شورای حکام در مورد فعالیت‌های گذشته ایران خواهد بود؛ گزارشی که براساس آن، این شورا درباره بسته شدن پرونده «PMD» ایران اعلام نظر می‌کند و آینده برجام را رقم خواهد زد.

این در شرایطی است که یوکیا آمانو، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز پنج شنبه گذشته در نشست شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گفت که نمی‌تواند تضمین کند همه آنچه ایران انجام می‌دهد، صلح‌آمیز باشد و گزارش آژانس درباره ابعاد نظامی برنامه هسته‌ای ایران نه سیاه است و نه سفید. پس از این سخنان آمانو، شاهد اظهارنظرهای یکدستی از سوی مقامات ایران بودیم مبنی بر اینکه تصمیم‌گیری در مورد PMD بر عهده شورای حکام است و نه شخص آمانو. روز گذشته نیز رضا نجفی،‌ نماینده ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بر این موضوع تاکید کرد که بستن پرونده PMD در اختیار شورای حکام است نه مدیرکل آژانس، همان‌طور که موضوع ایران را شورای حکام به نیویورک فرستاد نه مدیرکل. به گزارش خبرگزاری فارس، سفیر و نماینده ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پس از پایان نشست فصلی شورای حکام درباره اظهارنظر یوکیا آمانو مبنی بر اینکه ارزیابی نهایی آژانس نه سیاه و نه سفید خواهد بود، گفت: «تفسیر گفته مدیرکل مبنی بر اینکه ارزیابی نهایی سیاه یا سفید نخواهد بود، البته برعهده خود وی است و باید توضیح دهد.» نماینده ایران افزود: «اما در مجموع می‌توان گفت که چون موضوع به اصطلاح PMD یا مسائل گذشته و حال بسیار پیچیده بوده و برخی از آنها مربوط به سال‌ها پیش هستند، روشن کردن کامل آنها تقریبا غیرممکن است؛ به ویژه که بسیاری از آنها در حد ادعاست. به همین دلیل مدیرکل گفته که نمی‌تواند بله یا خیر بگوید.» طرف ایرانی اصرار دارد از عبارت «موضوعات گذشته و حال» به جای عبارت «ابعاد نظامی احتمالی» استفاده کند.


پرونده ایران سفید است

همزمان نجفی تاکید کرد که از دید ایران پرونده‌اش سفید است و برای تمام ادعاها پاسخ دارد. نجفی در مورد اینکه آیا پرونده مسائل گذشته این‌گونه بسته می‌شود یا نه، گفت: «باید بگوییم که اصولا مدیرکل فقط گزارش می‌دهد و بستن پرونده در اختیار او نیست.» به گزارش خبرگزاری صداوسیما، نجفی اضافه کرد که بستن پرونده به تصمیم توسط شورای حکام نیاز دارد، همان‌طور که در فوریه سال ۲۰۰۶ وقتی موضوع ایران به شورای امنیت گزارش شد مدیرکل نقشی نداشت و شورای حکام به او دستور داد به شورای امنیت گزارش دهد. نماینده ایران در آژانس تاکید کرد که اگرچه گزارش مدیرکل مهم است، اما بستن پرونده از اختیارات اعضاست و نه مدیرکل. از طرفی کشورهای ۱+۵ طبق برجام متعهد هستند که قطعنامه‌ای به شورای حکام با هدف بستن موضوع بدهند. همچنین به گفته نجفی پس از انتشار گزارش مدیرکل باید همچنان تا ۲۴ آذرماه صبر کرد. نجفی اضافه کرد «انتظار این است که این کشورها به تعهدشان عمل کنند. اگر عمل نکنند یعنی اراده لازم برای اجرای برجام را ندارند که در آن صورت ایران نیز تعهدی برای اجرا نخواهد داشت.» از سوی دیگر مجید تخت‌روانچی، معاون اروپا و آمریکای وزارت امور خارجه نیز اخیرا در گفت‌وگو با شبکه خبری «پرس‌تی‌وی» ابراز امیدواری کرد که همه مسائل مربوط به مساله PMD به خوبی پیش برود تا وقتی که به پانزدهم دسامبر رسیدیم، این موضوع به خوبی و خوشی بسته شود. او به همکاری بسیار نزدیک ایران با آژانس و بازدیدها و تماس با افراد مختلف در تهران اشاره کرد و گفت: «زمانی که این پرونده در شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای بسته شود، کارهای کمی است که ایران آنها را شروع خواهد کرد.» تخت‌روانچی با اشاره به توافق امضا شده میان صالحی و آمانو مبنی بر اینکه همه مسائل با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در زمینه ابعاد نظامی احتمالی تا اول دسامبر - که چند روز دیگر است - خاتمه یابد و سپس همه مسائل با شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی خاتمه خواهد یافت، ابراز امیدواری کرد که همه پرونده مربوط به ابعاد نظامی احتمالی بسته خواهد شد. موضوعی که پیش‌تر علی‌اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی هم بر آن تاکید داشت و ابراز امیدواری کرده‌بود که پرونده PMD در شورای حکام بسته شود.


صحبت‌های آمانو قابل انتظار بود

از سوی دیگر حمید بعیدی‌نژاد، مدیرکل سیاسی و امنیت بین‌المللی وزرات امور خارجه ایران نیز در آستانه اعلام گزارش آمانو به شورای حکام گفت: «انتظار داریم بحث«PMD» براساس ارزیابی نهایی آژانس بسته شود.» بعیدی‌نژاد در گفت‌وگو با خبرگزاری صداوسیما در وین درباره گزارش و بیانیه روز پنج‌شنبه مدیرکل آژانس درباره ایران گفت: «در گزارشی که آژانس به شورای حکام در اجلاس اخیر ارائه کرد و بیانیه آمانو، مباحثی مطرح شد که انتظارش می‌رفت و در چارچوب مواضع سنتی آژانس و دیدگاه‌های مدیرکل آژانس بود و مساله غیرعادی نیست.»


شرایط متفاوت

همچنین بعیدی‌نژاد با اشاره به روندی که در بحث‌ها وجود دارد و قرار است آژانس گزارش کامل خود را در مورد فعالیت‌های گذشته و حال برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران ارائه کند، گفت که به زودی در یک شرایط متفاوتی قرار خواهیم گرفت. او در پاسخ به این سوال که اظهارات روز پنج‌شنبه آمانو مبنی بر اینکه گزارش ارزیابی آژانس درباره ایران سیاه و سفید نخواهد بود به چه معنا است، گفت: «این گزارش سیاه نخواهد بود؛ به این علت که ایران با آژانس همکاری کاملا مثبتی داشته است و کاملا هم سفید نخواهد بود؛ زیرا همان‌طور که آمانو گفت PMD پرونده بسیار پیچیده‌ای است که قریب به ۱۲ سال است که این موضوع در آژانس درحال بررسی است. در واقع در سال ۲۰۱۱ یک نقطه محوری در پرداختن به موضوع PMD در آژانس شروع شد که البته از نظر ما تحول بسیار منفی تلقی می‌شود و آن گزارش نوامبر ۲۰۱۱ مدیرکل آژانس بود که در واقع بحث PMD را در قالب گزارشی که متشکل از ۱۲ بخش متفاوت بود، طبقه‌بندی کرد و در آن گزارش ادعاها و اتهامات بسیار زیادی علیه برنامه هسته‌ای ایران مطرح شد.»


بعیدی‌نژاد در این باره که آیا آژانس قادر است تصویر کاملی از موضوع پی‌ام‌دی ارائه کند یا این پرونده باز خواهد ماند، گفت: «قطعا این موضوع نمی‌تواند باز بماند؛ زیرا براساس توافقی که با آژانس در چارچوب نقشه راه کردیم قرار این شد که با ارائه اطلاعات و دسترسی‌هایی که به آژانس ارائه خواهیم کرد، آژانس به یک تصویر کامل از برنامه هسته‌ای ایران برسد و آن ارزیابی نهایی که آژانس انجام خواهد داد بتواند تمام ابهامات و مسائل گذشته و حال را حل کند و فکر می‌کنیم قطعا این ارزیابی نهایی که آژانس ارائه خواهد کرد، منتج به حل مسائل گذشته و حال خواهد بود.» او نیز تاکید کرد که در این روند،‌ آمانو فقط گزارش خود را به شورای حکام می‌دهد؛ اما در نهایت این شورای حکام است که باید تصمیم نهایی را درباره خاتمه این موضوع اتخاذ کند. بعیدی‌نژاد ابراز خوش‌بینی کرد با تحولاتی که در جریان است و با گفت‌وگوهایی که در سطح سیاسی با کشورهای مختلف انجام شده است کل موضوع PMD خاتمه پیدا کند. پیش‌تر نیز عباس عراقچی مذاکره‌کننده ارشد ایران درباره مساله PMD گفته بود: «آمانو در موضعی نیست که شخصا PMD را ببندد؛ زیرا تصمیم‌گیری برعهده شورای حکام است و او تنها باید یافته‌ها و ارزیابی خود را ارائه کند.» عراقچی همچنین در واکنش به بسته نشدن احتمالی موضوع PMD هم گفته بود که اگر PMD بسته نشود، برجام متوقف می‌شود.