گروه دیپلماسی: 20 روز مانده به تصویب یا رد برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) در کنگره آمریکا، شماره سناتورهای دموکرات حامی این توافق به مرز 29 نفر رسید تا با این آرایش، رئیس‌جمهوری آمریکا، تنها نیاز به پنج رای موافق دیگر، ۳۴ رای، داشته باشد تا بتواند هر گونه مخالفت از طرف حزب جمهوری‌خواه را وتو کرده و توافق اتمی با ایران را از تصویب کنگره آمریکا بگذراند.


«پتی مورای»، سناتور ایالت واشنگتن و چهارمین دموکرات ارشد سنا، به‌صورت رسمی اعلام کرد که از برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) حمایت می‌کند. پیوستن این سناتور دموکرات به جمع حامیان برجام باعث می‌شود تا کار مخالفان توافق در کنگره برای متوقف کردن توافق سخت‌تر شود. کنگره آمریکا قرار است تا هفدهم سپتامبر (۲۶ شهریور) در مورد توافق هسته‌ای وین رای‌گیری ‌کند. پایگاه خبری تحلیلی پولیتیکو می‌نویسد اگرچه از «مورای» انتظار می‌رفت که در صف حامیان برجام قرار گیرد، اما اعلام رسمی موضع از طرف او، دولت اوباما را به 34 رایی که برای پابرجا ماندن وتوی قطعنامه رد برجام نیاز دارد، نزدیک‌تر کرد. تاکنون تنها دو‌سناتور دموکرات اعلام کرده‌اند که با توافق در کنگره مخالفت خواهند کرد: سناتور چاک شومر از ایالت نیویورک و سناتور رابرت منندز، از ایالت نیوجرسی. مورای در بیانیه‌ای روز سه‌شنبه اعلام کرد که ترجیح می‌دهد برخی عناصر توافق هسته‌ای «قوی‌تر» باشند، اما هشدار داد که اگر قانون‌گذاران توافق را رد کنند، تنها ایران را به ساخت بمب هسته‌ای نزدیک‌تر خواهد کرد.


اوایل همین هفته، برجام از حمایت سناتور هری‌رید، رهبر اقلیت دموکرات،‌ نیز برخوردار شد و او این توافق را بهترین راه برای جلوگیری از دستیابی ایران به بمب عنوان کرد. سناتور رید در مصاحبه‌ای با «واشنگتن پست» به‌طور محتاطانه ابراز امیدواری کرد که رای کافی در سنا، برای جلوگیری از تصویب قطعنامه‌ای با دوسوم آرا به‌طوری که در برابر وتوی رئیس‌جمهوری مصون شود، وجود دارد. آن طور که روزنامه فایننشال تایمز می‌گوید، علاوه بر ۲۹ حامی فعلی توافق اتمی در سنای آمریکا، چهار سناتور دموکرات دیگر به حمایت از توافق «تمایل دارند» و هشت دموکرات دیگر هنوز در این باره تصمیم نگرفته‌اند. روز سه‌شنبه یکی از اعضای ارشد در حزب جمهوری‌خواه اذعان کرد که تلاش‌های کاخ سفید برای جلب حمایت از توافق نتیجه‌بخش بوده و او دیگر مطمئن نیست که مخالفان توافق بتوانند حرف خود را به کرسی بنشانند. اوباما پیش از این تهدید کرده بود که در صورت مخالفت نمایندگان، رای کنگره را وتو خواهد کرد. برای بی‌اثر کردن وتوی رئیس‌جمهوری، باید دوسوم کنگره با توافق مخالفت کند.


اکثر کرسی‌های مجلس نمایندگان در اختیار جمهوری‌خواهان است. مجلس سنای آمریکا۱۰۰کرسی دارد. برای آنکه بلوک ۵۴ نفری جمهوری‌خواهان سنا بتواند توافق وین را با دوسوم آرا تصویب کند به رای ۱۳ دموکرات نیاز دارد. رید ابراز امیدواری کرد که حداقل ۴۱ دموکرات از اوباما حمایت کنند. به نوشته واشنگتن پست در صورتی که دموکرات‌ها ۴۱ رای داشته باشند می‌توانند با استفاده از یک ترفند قانون‌گذاری (موسوم به فیلی باستر) مانع از رای‌گیری در سنا شوند که در آن صورت حتی نیازی به وتوی رئیس‌جمهوری نخواهد بود. فیلی باستر (filibuster) در سنای آمریکا به تاکتیک‌های تاخیری گفته می‌شود که هدف از آنها جلوگیری از رای‌گیری درباره یک موضوع است. شایع‌ترین نوع فیلی باستر زمانی رخ می‌دهد که یک سناتور سعی می‌کند از رای‌گیری درباره یک طرح از طریق ادامه دادن بحث درباره آن جلوگیری یا در آن تاخیر ایجاد کند. قوانین به یک سناتور یا تعدادی از آنها اجازه می‌دهند که تا هر زمان که بخواهند درباره موضوعی که می‌خواهند سخن بگویند مگر اینکه سه‌پنجم از سناتورها (معمولا 60 نفر از 100 سناتور) اعلام کنند که بحث به اندازه کافی انجام شده و خواهان رای‌گیری شوند.


«کالینز» آخرین امید اوباما

در شرایطی که جمهوری‌خواهان سنا در مخالفت با توافق هسته‌ای دولت اوباما و ایران متحد شده‌اند، ولی ظاهرا یک استثنا در این بین وجود دارد و آن سوزان کالینز است. به گزارش «تسنیم» به نقل از هیل وبسایت کنگره آمریکا، سوزان کالینز، سناتور جمهوری‌خواه هنوز موضع نهایی خود درخصوص توافق هسته‌ای را اعلام نکرده است. او آخرین سناتور جمهوری‌خواهی است که می‌تواند در کنار رئیس‌جمهور آمریکا در حمایت از توافق هسته‌ای قرار گیرد. برخی ناظران بر این باورند که کالینز ممکن است ماه آینده تنها سناتور جمهوریخواهی باشد که به قطعنامه پیشنهادی در مخالفت با توافق هسته‌ای ایران، رای منفی خواهد داد. کالینز یکی از هفت سناتور جمهوریخواهی است که نامه جنجالی به دولت ایران در ماه مارس را امضا نکرده است. در این نامه سناتورهای آمریکایی هشدار داده بودند که رئیس‌جمهور بعدی آمریکا ممکن است توافق هسته‌ای را لغو کند.


دفاع آمانو از توافق هسته‌ای

همزمان با تحولات داخلی کنگره و در شرایطی که شمار حامیان توافق در حال افزایش است، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز توافق با ایران را یک فرصت تاریخی خواند و گفت که روش‌های راستی‌آزمایی برنامه هسته‌ای ایران با استانداردهای فنی آژانس سازگار هستند. روز سه‌شنبه (۳ شهریور/ ۲۵ اوت) یوکیا آمانو، انتقادهایی را که اخیرا در رابطه با توافق هسته‌ای ایران مطرح شدند رد کرد و گفت: «روش‌هایی که در توافق هسته‌ای میان ایران و گروه 1+5 تعیین شده‌اند، به هیچ وجه مغایر با استانداردهای امنیتی و فنی آژانس نیستند. از جمله این انتقادها، سپردن بازرسی از منطقه نظامی پارچین در شرق تهران به دست بازرسان ایرانی است.» آمانو که در جلسه شورای حکام آژانس سخن می‌گفت، ابراز کرد که محتوای توافقنامه هسته‌ای محرمانه است و او نمی‌تواند جزئیات آن را فاش کند. او اما اطمینان داد که مقرراتی که با ایران تعیین شده، از نظر فنی مستحکم بوده و با فعالیت‌های پادمانی آژانس هماهنگی دارد.


مذاکرات اتمی صالحی در چین

همچنین ایران و چین روز چهارشنبه خواستار عملیاتی شدن برنامه جامع اقدام مشترک و گسترش همکاری‌ها در زمینه استفاده از انرژی هسته‌ای صلح آمیز شدند. علی‌اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران که با هدف گفت‌وگو با مقامات ارشد چین به این کشور سفر کرده است، در نخستین مرحله از سفر خود با «شو جادا» رئیس سازمان انرژی اتمی چین دیدار کرد. در این دیدار اعلام شد که نیروگاه‌های جدید و کوچک با توان ۱۰۰ مگاوات با هزینه‌های مقرون به صرفه‌تر، از ویژگی‌های قابل قبولی برخوردار است و توانایی تولید برق برای حوزه‌های محدود، تولید بخار صنعتی و همچنین شیرین کردن آب را دارد. دو مقام ارشد ایران و چین تاکید کردند که ساخت این نیروگاه‌ها در کنار نیروگاه‌های بزرگ هزار مگاواتی می‌تواند مجموع کاملی از نیازهای کشور به برق اتمی را تامین کند. صالحی صبح چهارشنبه در بدو ورود به پکن در گفت‌وگو با خبرنگار «ایرنا» گفته بود که در این سفر موضوع رآکتور آب سنگین اراک را با مقامات چینی به‌طور جدی پیگیری می‌کند.