دوئل هسته‌ای اوباما ـ نتانیاهو

دنیای اقتصاد: رقابت باراک اوباما، رئیس‌جمهوری آمریکا و بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل بر سر توافق هسته‌ای وارد مرحله‌ای سرنوشت‌ساز شده‌است. این دو که به شدت بر سر این توافق اختلاف‌نظر دارند، این روزها به‌طور همزمان برای جلب نظر جامعه یهودیان آمریکا و کنگره با هدف به کرسی نشاندن نظر خود می‌کوشند. اوباما بامداد دیروز با بیش از ۲۰ رهبر سازمان‌های برجسته یهودی در کاخ سفید دیدار کرد و خواهان حمایت آنها از توافق شد. از سوی دیگر، نتانیاهو در یک گفت‌وگوی اینترنتی با هزاران شهروند یهودی آمریکا، از آنها خواست تلاش کنند تا مانع تصویب نهایی توافق شوند.


نبرد دموکرات‌ها و جمهوری‌خواهان نفسگیر شد

گروه دیپلماسی: شاید طی چند دهه اخیر به ذهن هیچ‌کس خطور نمی‌کرد روز‌ی برسد که رهبران آمریکا و رژیم صهیونیستی در دو جبهه کاملا مخالف با یکدیگر قرار بگیرند؛ آن هم بر سر مساله‌ای چون ایران که زمانی هر دو طرف نسبت به آن اشتراک نظر داشتند و آن را تهدیدی جدی و بزرگ تلقی می‌کردند.


این روزها باراک اوباما رئیس‌جمهوری آمریکا و بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی که درباره توافق هسته‌ای با ایران شدیدا اختلاف‌نظر دارند، به‌طور همزمان برای جلب‌نظر جامعه یهودیان آمریکا و فشار بر کنگره در جهت به کرسی نشاندن نظر خود می‌کوشند.

در این رابطه قرار بود روز گذشته رئیس‌جمهوری آمریکا به دانشگاه معتبر «آمریکن» در واشنگتن برود تا در حالی‌که نبرد سیاسی برای رد یا تصویب توافق اتمی با ایران در آمریکا شدت بیشتری گرفته، در مورد آن سخنرانی کند.

سخنرانی روز چهارشنبه یک روز پس از آن انجام می‌شود که اد رویس، رئیس کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان ایالات متحده، طرحی را برای رد توافق اتمی ارائه کرد و رهبر اکثریت سنا در آمریکا نیز پیش‌بینی کرده است که کنگره به توافق رای مخالف خواهد داد.

اد رویس، رئیس کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان، روز سه‌شنبه در بیانیه‌ای گفته است: «من امیدوار بودم که مذاکرات دولت اوباما، توافقی قابل راستی‌آزمایی، اجرا شونده و پاسخگو را به همراه می‌آورد. در حالی که تلاش‌های زیادی صرف این گفت‌وگوها شد، ولی نتیجه آن پایین‌تر از این استاندارد بود.

به گفته رئیس‌ کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان آمریکا، توافق یاد شده موجب «لغو دائمی تحریم‌های ایران خواهد شد و در مقابل، تنها محدودیت‌های موقتی بر برنامه هسته‌ای تهران اعمال می‌کند.» رویس تاکید کرده است: «اگر این توافق به مرحله اجرا در‌آید، ایران به پول بادآورده دست خواهد یافت، جایگاه بین‌المللی‌اش تقویت می‌شود، و راه آن برای دستیابی به سلاح هسته‌ای هموار خواهد شد. هر چقدر ایران قوی‌تر می‌شود، ما در واکنش به آن ضعیف‌تر خواهیم شد». او افزود: «من رغبتی به ارائه این طرح نداشتم، ولی پیامدهای این توافق برای امنیت جهانی بسیار گسترده است. این توافق، جهان را نا‌امن‌تر، نامطمئن‌تر و بی‌ثبات‌تر خواهد کرد.»

بر اساس قانون، بررسی توافق اتمی ایران که باراک اوباما رئیس‌جمهوری آمریکا آن را در ماه مه امضا کرد، کنگره آمریکا تا روز ۱۷ سپتامبر فرصت دارد تا این توافق را رد یا تصویب کند. توافق اتمی ایران روز ۲۳ تیرماه امسال در وین به دست آمد و بر‌اساس آن، تهران پذیرفت تا در ازای لغو تحریم‌های سازمان ملل، آمریکا و اتحادیه اروپا بخش‌هایی از فعالیت هسته‌ای خود را به حال تعلیق در آورد.

با این حال، جمهوری‌خواهان آمریکا که اکثریت کنگره را در اختیار دارند مدعی هستند که این توافق نمی‌تواند مانع دستیابی جمهوری اسلامی به سلاح هسته‌ای شده و امنیت اسرائیل را تضمین کند. آنها در عین حال ادعا می‌کنند که این توافق، میلیاردها دلار پول بلوکه شده ایران را آزاد خواهد کرد که صرف پرداخت به گروه‌هایی نظیر حزب‌الله لبنان و حماس و دولت بشار اسد در سوریه خواهد شد.

همچنین دولت اوباما تاکید دارد توافق یاد شده تمام راه‌های رسیدن ایران به سلاح اتمی را مسدود کرده و تهدید آن برای همسایگان منطقه‌ای‌اش را کاهش خواهد داد. این در شرایطی است که مقامات جمهوری اسلامی بارها تاکید کرده‌اند که ایران به دنبال ساخت و استفاده از سلاح هسته‌ای نیست.

به نوشته خبرگزاری رویترز، طرح اد رویس به این معنی است که قانونگذاران آمریکایی تلاش می‌کنند تا قطعنامه رد توافق را به رای بگذارند و نه تایید آن. میچ مک کانل، رهبر اکثریت سنای آمریکا، نیز روز سه‌شنبه گفت که احتمالا سنا نیز قطعنامه رد توافق را به رای خواهد گذاشت.


حمایت دموکرات‌ها از اوباما

رویترز می‌افزاید که این مخالفت‌ها در حالی است که ابتکار دیپلماتیک باراک اوباما حمایت مهم دموکرات‌ها در کنگره را به خود جلب کرده است. این حمایت بیانگر آن است که اگر کنگره توافق ایران را رد کند، جمهوری‌خواهان احتمالا قادر نخواهند بود که رای لازم را برای بی‌اثر کردن وتوی رئیس‌جمهوری آمریکا جمع آوری کنند. اوباما هشدار داده است که رای مخالف کنگره به این توافق را وتو می‌کند. سناتورهای دموکرات شامل تام کین که در نوشتن طرح مربوط به حق کنگره برای بررسی توافق اتمی ایران مشارکت داشت، باربارا باکسر، یکی از اعضای ارشد یهودی سنا و بیل نلسون، همگی گفته‌اند که از این توافق حمایت می‌کنند. نلسون گفته است: «تهدید ایران برای اسرائیل و متحدان ما زمانی خود را به آنها و ما نشان می‌دهد که این کشور به سلاح اتمی دست پیدا کند».

اما بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل، به شدت مخالف توافق هسته‌ای ایران است و گفته که ایران هسته‌ای موجودیت آنها را تهدید می‌کند.

روزنامه نیویورک‌تایمز می‌گوید در حالی‌که رایزنی‌های شدید و تبلیغات گسترده تلویزیونی علیه توافق با ایران از سوی مخالفان که از رهبری «آیپک» لابی هوادار اسرائیل، برخوردارند ادامه دارد، رئیس‌جمهوری و مقام‌های ارشد دولت آمریکا بر نمایندگان دموکرات‌ فشار می‌آورند تا حمایت علنی خود را قبل از ترک واشنگتن و دیدار با رای‌دهندگان ابراز کنند.


تلاش همزمان نتانیاهو-اوباما

رئیس‌جمهوری آمریکا روز سه‌شنبه در بخشی دیگر از تلاش‌های دولت آن کشور در دفاع از توافق با ایران، با نمایندگان سازمان‌های یهودی در آن کشور دیدار کرد و از آنها خواست که از توافق حمایت کنند. این دیدار که بیش از دو ساعت به طول انجامید در حالی انجام شد که بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی و مخالفان در آمریکا، فشارهای خود برای رد این توافق در کنگره را شدت بخشیده‌اند. همزمان با این اقدام اوباما، نخست‌وزیر اسرائیل، در یک گفت‌وگوی اینترنتی با هزاران شهروند یهودی آمریکا، از آنها خواست تا تلاش کنند مانع تصویب نهایی توافق شوند، البته در خود اسرائیل تلاش‌های بنیامین نتانیاهو با حمایت همه روبه‌رو نیست. به تازگی گروهی از مقام‌ها و مدیران پیشین امور امنیتی در آن کشور از نتانیاهو خواسته‌اند تا «واقعیت را قبول کند» و دست از مخالفت با توافق بردارد. به گزارش خبرگزاری آسوشیتدپرس، سازمان‌دهندگان یک تجمع یهودیان در آمریکا گفتند که بنیامین نتانیاهو درخواستش را در یک تماس زنده اینترنتی با شرکت بیش از ۱۰ هزار نفر مطرح کرد.


نتانیاهو: اسرائیل خواهان صلح است!

نخست‌وزیر اسرائیل در ادامه سخنانش از توافق وین انتقاد کرد و آن را یک «توافق بد» که ایران را در آستانه دستیابی به یک بمب هسته‌ای قرار می‌دهد، خواند. او گفت:‌ «این ادعا که ما با این توافق مخالفیم چون جنگ‌طلب هستیم نه تنها غلط است، بلکه مایه‌ عصبانیت است. اسرائیل می‌خواهد برنامه اتمی ایران متوقف شود و اسرائیل خواهان صلح است اما این توافق هیچ یک از این دو هدف را محقق نمی‌سازد. من با این توافق مخالفم نه به این سبب که جنگ طلبم، بلکه با این توافق مخالفم چون می‌خواهم از وقوع جنگ پیشگیری کنم.» نتانیاهو که تاکنون این صحبت‌ها را بارها و در محافل گوناگون تکرار کرده است، مدعی شد: «‌این توافق باعث جنگ می‌شود و مسابقه تسلیحات اتمی در منطقه به وجود می‌آورد. اینها به وجود آورنده وحشتناک‌ترین جنگ خواهد بود. اجازه ندهید طرفداران توافق، نظرات شما را منکوب کنند. نگذارید صدای شما را در این لحظه مهم تاریخ قطع کنند.»


رد توافق منجر به جنگ می‌شود

همچنین باراک اوباما در نشست محرمانه روز سه‌شنبه با رهبران یهودی آمریکا در کاخ سفید تاکید کرد که اگر توافق هسته‌ای نابود شود واشنگتن باید یک اقدام نظامی سریع علیه تاسیسات هسته‌ای ایران انجام دهد. مطابق برخی گزارش‌ها او ادامه داد: «اگر توافق هسته‌ای رد شود و ما به ایران حمله کنیم، حزب‌الله به سمت تل‌آویو موشک پرتاب می‌کند و اسرائیل متحمل فشار می‌شود.»

به گزارش خبرگزاری فارس، به نقل از سایت «تایمز اسرائیل»، اوباما به رهبران یهودی گفت: «من از همان ابتدا از پنتاگون خواستم تا طرحی را برای حمله نظامی در صورت لزوم آماده کنند.» رئیس‌جمهوری آمریکا تاکید کرد که جنگ با ایران برای آمریکا و حتی بیشتر از آن برای اسرائیل می‌تواند یک فاجعه باشد و ادامه داد: «اقدام نظامی آمریکا به جنگ علیه آمریکا منجر نمی‌شود زیرا چنین اقدامی برای نظام ایران یک خودکشی است. پاسخ ایران (به اقدام نظامی) به شکل حملات پراکنده علیه اسرائیل و آمریکا خواهد بود و شما شاهد حمایت بیشتر از تروریسم خواهید بود و موشک‌های حزب‌الله به سمت تل‌آویو پرتاب خواهند شد.»


گزینه‌های دیگری غیر از توافق و جنگ

برخی از یهودیانی که با اوباما دیدار داشتند از برخی اظهارات اوباما مبنی بر اینکه مخالفان توافق هسته‌ای خواهان «جنگ» با ایران هستند، انتقاد کردند. یکی از یهودیان شرکت‌کننده در این نشست که به دلیل محرمانه بودن محتویات دیدار با اوباما خواست نامش فاش نشود، گفت: «یک نگرانی درباره‌ این استدلال وجود دارد که رئیس‌جمهور اوباما می‌گوید آنهایی که حامی توافق نیستند، خواهان جنگند. مردم اسرائیل احساس می‌کنند که این اتهامی فتنه‌انگیز است.» همزمان سناتور جان مک کین رئیس کمیته نیروهای مسلح سنا نیز ضمن انتقاد از اوباما که می‌گوید دو راه‌حل توافق یا جنگ درباره ایران وجود دارد، گفت: «تمامی شاهدانی که از آنها چیزهایی شنیده‌ام گفته‌اند که گزینه‌های دیگری وجود دارد ما باید این ایده را کنار بگذاریم که تنها دو گزینه وجود دارد.»

مک کین ضمن انتقاد از توافق هسته‌ای ایران و 1+5 مدعی شد این توافق به ایران اعتماد به نفس می‌دهد تا به تل‌آویو حمله کند.

به گزارش خبرگزاری فارس، جان مک‌کین سناتور جمهوری‌خواه ایالت «آریزونا» و رئیس کمیته نیروهای مسلح سنا در دیداری که با هیاتی از خبرنگاران دیپلماتیک اسرائیل که به واشنگتن سفر کرده بودند، داشت، تاکید کرد: «نگرانی درباره نزدیکی آمریکا به اسرائیل ندارم، بلکه درباره تقویت حس ایران از اینکه توانمندی حمله به اسرائیل را دارد، نگرانم.»


طیف گسترده همکاری‌ها

از سوی دیگر، جان کری وزیر خارجه آمریکا در مصاحبه با نشریه آتلانتیک به مذاکرات هسته‌ای با ایران پرداخت و گفت: «‌ظریف در دو هفته پایانی مذاکرات(در وین) صریحا به من گفت اگر این موضوع را تمام کنیم، امکان کارکردن و گفت‌وگو درباره مسائل منطقه‌ای را با شما دارم.»

به گزارش خبرگزاری تسنیم، او همچنین درباره حاضر نشدن در سرزمین‌های اشغالی در برنامه سفر اخیر خود گفت: نسبت به اسرائیل بسیار حساس هستم. [این سرزمین] به‌صورت قانونی تحت محاصره قرار دارد و این اتفاق سال‌هاست که روی داده است.» کری سپس به وجود اختلاف‌نظرهایی با سران صهیونیست در مورد دلایل محاصره اشاره کرد. او در ادامه گفت: «به نظرم کارهایی می‌توانستند انجام دهند تا مانع از محاصره شود اما آن را انجام ندادند؛ اما اسرائیل دوست و متحد ما است. ما با اسرائیل ارتباطاتی داریم که این حساسیت را به مراتب بیشتر می‌کند.» در این گفت‌وگو، کری انتقاداتی را مبنی بر اینکه ایران پس از پایان محدودیت‌ها به «گریز هسته‌ای» چند ماهه می‌رسد، رد کرد و به نظارت‌های ۲۰ ساله و ۲۵ ساله در دیگر حوزه‌ها اشاره کرد و گفت: «تفاوت ما با نتانیاهو این نیست که ایران خوب است یا بد، کارهای بدی انجام می‌دهد یا اسرائیل را تهدید می‌کند، بلکه درباره این است که آیا این اقدام به نفع اسرائیل است و اسرائیل را درموقعیت بهتر دفاعی قرار می‌دهد یا خیر.»