گروه ترجمه- شادی آذری: در هفته‌ای که گذشت، افت شاخص‌ها در بورس چین، افزایش ارزش دلار و کاهش قیمت کالاها، سر خط خبرهای مهم اقتصاد جهان بودند. ترکیب این شرایط موجب شکل‌گیری جو روانی منفی در بازارهای نوظهور شد تا جایی که سرمایه‌های زیادی از این بازارها خارج شدند.

نشریه فایننشال‌تایمز در تحلیل خود با اشاره به این موج جدید فرار سرمایه، آماری را به نقل از مرکز تحقیقات بودجه پرتفولیوی کشورهای نوظهور منتشر کرد. براساس این آمار، طی هفته منتهی به ۳۰ ژوئیه (۸ مرداد)، سرمایه‌گذاران ۵/ ۴ میلیارد دلار سرمایه را از مراکز مالی اقتصادهای نوظهور خارج کرده‌اند. این رقم در یک هفته پیش از آن ۳/ ۳ میلیارد دلار بود.

این آمار نشان می‌دهد که طی تنها سه هفته اخیر در مجموع سرمایه‌ای بالغ بر ۵/ ۱۴ میلیارد دلار از مراکز مالی اقتصادهای نوظهور خارج شده است. آمار‌های رسمی نشان می‌دهد که قاره آسیا بخش اعظم این فرار سرمایه را شاهد بوده‌ است و طی سه هفته اخیر در مجموع ۱/ ۱۲ میلیارد دلار از بورس‌های آسیا خارج شده است. این سریع‌ترین فرار سرمایه از بورس‌های منطقه از زمان ثبت این آمار از سال ۲۰۰۴ تاکنون بوده است.

رئیس بخش استراتژی سرمایه بازارهای نوظهور از موسسه جی‌پی‌مورگان می‌گوید: «دقیقا مثل این است که در بازارهای نوظهور یک توفان آمده است.» بر اثر افت اخیر قیمت کالاهایی همچون نفت و مس که صادرات کلیدی بسیاری از کشورهای نوظهور از جمله برزیل و روسیه هستند، بخش دارایی‌ها در بازارهای نوظهور دچار شوک شدند. قیمت نفت به پایین‌ترین حد در ۶ ماه اخیر رسیده است که تا حدودی علت آن تقویت ارزش دلار بوده است.

تحلیلگران حوزه اعتبارات موسسه بارکلیز در مقاله‌ای تحلیلی نوشته‌اند: «جو اقتصاد کلان برای بخش دارایی‌های اقتصادهای نوظهور چالش‌برانگیز شده است. در هفته‌ای که گذشت قیمت بسیاری از کالاها به پایین‌ترین حد خود در چند سال اخیر افت کرد و نگرانی‌ها در زمینه وضعیت اقتصاد چین و کمرنگ شدن سیاست‌های انقباضی فدرال رزرو در حال افزایش است.»

از سوی دیگر نرخ برخی ارزهای کشورهای نوظهور به‌ویژه رینگیت مالزی و لیر ترکیه به‌خاطر نگرانی‌های سیاسی دچار افت شد. بسیاری از این ارزها در پایین‌ترین نرخ خود طی ۱۵ سال اخیر در برابر دلار معامله می‌شوند. نوسانات اخیر در بازارهای دارایی‌های چین موجب شده است که اطمینان نسبت به این دومین اقتصاد بزرگ جهان رنگ ببازد. در روز دوشنبه شاخص کامپوزیت بورس شانگهای دو بار در یک روز بیشترین افت تاریخی خود را تجربه کرد و بالغ بر ۶۰۰ میلیارد دلار از ارزش شرکت‌هایی که سهام آنها در این بورس عرضه می‌شود، کاسته شد.

از فرار سرمایه ۷/ ۲ میلیارد دلاری مراکز مالی آسیا که طی هفته گذشته رقم خورد، یک میلیارد دلار به سرمایه‌گذاران داخلی کشور چین مربوط است که در واکنش به جو ایجاد شده در سطح جهان شکل گرفت.

از سوی دیگر کاهش رشد اقتصادی چین همچنان به سایر کشورها در حال تسری است و رشد اقتصادی بسیاری از شرکاری تجاری کلیدی چین را در پی دارد. این روند موجب شده است که سود بسیاری از شرکت‌های بزرگ چند ملیتی نیز کاهش یابد. به‌عنوان مثال دیروز، جمعه، تایوان رشد اقتصادی بسیار ضعیف‌تر از انتظاری را گزارش کرد که علت آن افت شدید فعالیت‌های صادراتی اعلام شد.

علاوه بر همه اینها تحلیلگران بر این باورند که افزایش نرخ بهره توسط فدرال رزرو بسیار محتمل است چون داده‌های جدید از اقتصاد آمریکا مثبت هستند و از قدرت گرفتن این اقتصاد حکایت دارند.

چنین اقدامی می‌تواند موجب فروش بیش از پیش دارایی‌ها در اقتصادهای نوظهور شود. جیسون داو، از مرکز سوسیته‌جنرال در یادداشتی نوشته است: «احتمال افزایش نرخ بهره آمریکا در ماه سپتامبر وجود دارد و اگر سطح دستمزدها در آمریکا هم در وضعیت مناسبی باشد، باید به‌زودی شاهد فرار سرمایه‌های بیشتری از بازارهای نوظهور باشیم.» قرار است نشست بعدی فدرال رزرو در زمینه سیاست‌گذاری‌های مالی در ماه سپتامبر انجام شود. سرمایه‌گذاران از هم‌اکنون خود را برای تبعات نتایج آن نشست آماده می‌کنند. اختلاف نظرهای زیادی در مورد نتایج این نشست وجود دارد.

برخی پیش‌بینی می‌کنند که فدرال رزرو سرانجام در این نشست نرخ بهره را افزایش خواهد داد، اقدامی که بی‌تردید برای ارزهای بازارهای نوظهور به شدت دردسرساز خواهد شد. روز پنج‌شنبه آمار رسمی آمریکا نشان داد که طی فصل دوم سال میلادی جاری این بزرگ‌ترین اقتصاد جهان ۳/ ۲ درصد رشد کرده است. گرچه این رقم کمی کمتر از پیش‌بینی‌ها بود، اما با توجه به آمار اصلاح شده فصل نخست نشانه مثبتی است. در گزارش جدید، ارقام فصل نخست اصلاح شده و از رشد ۲/ ۰ درصد به رشد ۶/ ۰ درصد رسیده است که این خبر خوبی برای اقتصاد آمریکا است.