چرا تفاهم لوزان پاسخگو نیست؟

حسن بهشتی‌پور

کارشناس مسائل هسته‌ای

آخرین دور از مذاکرات هسته‌ای در وین با حضور وزرای خارجه ایران و ایالات‌متحده آمریکا در حال انجام است. واپسین روزهای مذاکرات در شرایطی پیگیری می‌شود که عباس عراقچی، مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای در سخنانی گفته است برخی راه‌حل‌های لوزان پاسخگو نیست. این سخنان معاون وزیر خارجه احتمالا به دلیل تغییر برخی مواضع تعیین شده از سوی آمریکا بیان شده است. لوزان یک راهکار و نقشه راه بود تا دو طرف بتوانند براساس آن به توافق جامع دست یابند. در این میان اگر یکی از طرفین کلیات این تفاهم را کنار بگذارد و مساله جدیدی را مطرح کند، دور از انتظار نیست که مذاکرات با مشکل و مانع مواجه شود. تا به امروز آمریکا در سه مورد، مواضع و نظر اولیه خود را تغییر داده است؛ 1- تعداد سانتریفیوژهای فردو، 2- درصد غنی سازی در ایران 3- مخارج و هزینه‌های بازسازی رآکتور اراک.

بنابراین شاید این بدقولی‌های آمریکا باعث شده است که آقای عراقچی در این مرحله چنین سخنانی را مطرح کند.


از سوی دیگر درباره پایان ضرب‌الاجل نیز این روزها خبرهای ضدونقیضی شنیده می‌شود. همچنان‌که رویترز نوشته است دیپلمات‌ها ضرب‌الاجل اصلی مذاکرات را ۹ ژوئیه (۱۸ تیر) می‌دانند؛ یعنی روزی که فرصت دولت آمریکا برای ارائه متن توافق هسته‌ای به کنگره این کشور به پایان می‌رسد. در واقع این گونه اظهارنظرها از زاویه آمریکا مطرح می‌شود و آنها براساس شرایط خاص خودشان این مسائل را مطرح می‌کنند. این در شرایطی است که برای تعیین ادامه مذاکرات علاوه‌بر آمریکا، پنج کشور دیگر مذاکره‌کننده و ایران نیز باید نظرات خود را اعلام کنند و با تفاهم طرفین تصمیم گرفته شود که آیا مذاکرات ادامه پیدا می‌کند یا خیر، اما با بررسی اظهارنظرها و شرایط حاکم به نظر می‌رسد که گفت‌وگوهای هسته‌ای چند روز بیشتر ادامه پیدا کند. اگر آمریکا دست از زیاده‌خواهی بردارد امکان رسیدن به توافق در موعد مقرر وجود دارد. البته در برهه فعلی تاحدودی شرایط پیچیده شده است و همانطور که یاد‌آوری کردم، طرف غربی به خصوص آمریکا تا به امروز بارها در روند مذاکرات کارشکنی کرده و مواضع خود را تغییر داده است، البته من معتقدم باوجود این مشکلات باز هم رفع آنها و رسیدن به توافق امکان پذیر است.


زیرا طی دو سال اخیر ایران و گروه 1+5 شرایط و موقعیت‌های بسیار دشوارتری را پشت سر گذاشته‌اند و امید می‌رود که این چند روز باقی مانده نیز با رسیدن به نتیجه مطلوب به پایان برسد؛ زیرا در حال حاضر راه‌حل دیگری جز مذاکره و گفت‌وگو برای حل موضوع هسته‌ای ایران وجود ندارد؛ بنابراین دو طرف همزمان با انجام چانه‌زنی‌ها در تلاش هستند که از مسیر مذاکره به توافق دست یابند.در نهایت اخیرا اخباری نیز منتشر می‌شود مبنی بر اینکه توافق بدون امضا منتشر شود؛ خب بدون شک اگر توافق امضا شود برای طرف ایرانی خیلی بهتر و مطلوب تر است، اما باید توجه داشت که بیانیه‌های لوزان و ژنو نیز امضا نشدند، ولی طرفین متعهد شدند که اقدامات ذکر شده در تفاهم‌نامه را انجام دهند. اکنون همه چیز به 48 ساعت آینده بستگی دارد و باید ببینیم که طی دیدار وزرای خارجه ایران و آمریکا و دیگر وزرای خارجه 1+5 چه تصمیماتی گرفته می‌شود.