توافق نهایی دوره زمانی مشخصی دارد

گروه دیپلماسی: در آستانه برگزاری دور هفتم مذاکرات هسته‌ای در سطح معاونان وزرای خارجه در وین، آنتونی بلینکن، معاون وزیر خارجه آمریکا، در نشست «کمیته یهودیان آمریکا» به مذاکرات با ایران برای دستیابی به توافق نهایی اشاره و تاکید کرد که اگر دیپلماسی را کنار گذاشته و فشار را افزایش دهند، موفقیت چندانی نخواهند داشت. معاون وزیر امور خارجه آمریکا گفت: «این یک توهم است که فکر کنیم با افزایش فشارها بر ایران این کشور تسلیم خواهد شد.» به گفته او اکثر تحریم‌ها برای مدت زمان زیادی تعلیق می‌شوند اما پایان نمی‌یابند.


همچنین بلینکن بسیاری از نگرانی‌ها درباره توافق احتمالی با ایران را نابجا خواند و گفت این نگرانی‌ها بیش از آنکه حقیقت داشته باشد، افسانه است. معاون جان کری در تلاش برای رفع این نگرانی‌ها گفت توافقی که در حال مذاکره برای دستیابی به آن هستند، «تاریخ انقضا» ندارد. به گزارش «ایسنا»، او تاکید کرد: «غروبی در کار نیست بلکه الزامات مختلف این توافق مدت زمان‌های متفاوتی دارند. اما بعضی از بخش‌های آن شامل پایبندی ایران به تمام تعهداتش تحت معاهده‌ منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای از جمله تعهد برای نساختن سلاح هسته‌ای، به علاوه دسترسی‌ها و نظارت‌های شدید پروتکل الحاقی به‌طور دائم ادامه خواهند داشت.»

اما سیدعباس عراقچی، معاون وزیر امور خارجه ایران در پاسخ به این اظهارات بلینکن تاکید کرد توافق نهایی در صورتی که حاصل شود دارای دوره زمانی مشخصی خواهد بود و هیچ‌یک از تمهیدات پیش‌بینی‌شده در آن «دائمی» نخواهد بود.

به گزارش خبرگزاری فارس، عراقچی افزود: «البته تعهداتی که ایران براساس معاهدات بین‌المللی همچون NPT پذیرفته است تا زمانی که الحاق ایران به این معاهدات ادامه دارد، تداوم خواهد داشت و تمسک طرف آمریکایی به این قبیل تعهدات که برای مصارف داخلی یا راضی کردن متحدین صورت می‌گیرد، صرفا یک مغالطه بی‌ارزش است.» در ادامه بلینکن، این مذاکرات را بهترین راه برای جلوگیری از آنچه دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای خواند، عنوان کرد. معاون وزیر امور خارجه آمریکا ادامه داد: «همان‌گونه که جان کری در ماه آوریل در لوزان اعلام کرد توافقی که ما اکنون روی آن کار می‌کنیم تمام راه‌های ایران برای به دست آوردن مواد شکاف‌پذیر کافی برای تولید سلاح شامل مسیرهای اورانیوم در نطنز و فردو، مسیر پلوتونیوم در رآکتور آب سنگین اراک و هرگونه فعالیت محرمانه‌ای را مسدود می‌کند.» بلینکن همچنین بیان کرد:‌ «برای مسدود کردن تمام این مسیرها هر توافق جامعی باید شامل محدودیت بر برنامه هسته‌ای ایران و اقدامات شفاف‌سازی و نظارت‌های سرزده بیشتر باشد تا توانایی جامعه بین‌الملل برای تشخیص هر تلاشی از سوی ایران برای گریز را چه به‌صورت محرمانه و چه آشکارا افزایش دهد.»


موضع مشترک آمریکا و اسرائیل


او در این نشست که اکثر آن را یهودیان تشکیل می‌دادند، تاکید کرد: «همزمان که ما بر سر میز مذاکره با ایران می‌نشینیم باید بگویم که آمریکا و اسرائیل یک موضع مشترک مبنی بر اینکه ایران تحت هیچ شرایطی نباید اجازه دستیابی به سلاح هسته‌ای را داشته باشد، دارند. زمانی که صحبت از این هدف استراتژیک اصلی به میان می‌آید آمریکا و اسرائیل با هم اتفاق‌نظر دارند.» معاون وزیر امور خارجه آمریکا تاکید کرد که بهترین راه برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای توافقی است که از طریق مذاکره به‌دست می‌آید. این سخنان بلینکن در شرایطی بیان می‌شود که جمهوری اسلامی ایران همواره بر صلح‌آمیز بودن برنامه‌های هسته‌ای‌اش تاکید کرده و استفاده از سلاح‌های کشتار جمعی نیز توسط رهبر انقلاب حرام اعلام شده است.


احتمال حاصل نشدن توافق


این مقام آمریکایی در ادامه به ضرب‌الاجل ۳۰ ژوئن برای حصول یک توافق جامع اشاره کرد و گفت که این تاریخ به سرعت در حال نزدیک شدن است و هنوز به این توافق دست نیافته‌اند. او افزود: «این احتمال هنوز وجود دارد که این توافق حاصل نشود. اگر ما به خواسته‌هایمان درخصوص چند مساله کلیدی دست نیابیم به توافق نمی‌رسیم.» به گفته بلینکن اگر توافقی انجام نشود، تعهدات ایران براساس توافق اولیه ژنو موسوم به برنامه‌ اقدام مشترک به‌طور فوری پایان خواهند یافت و سپس ایران به سرعت به سوی یک برنامه هسته‌ای در سطح صنعتی با ده‌ها هزار سانتریفیوژ خواهد رفت. او افزود: «دومین مساله‌ای که در توافق جامع با ایران مدنظر قرار دارد این است که این توافق سطحی از شفافیت را در اختیار ما قرار می‌دهد که در صورت پایبند نبودن ایران به تعهداتش در قبال جامعه بین‌الملل ما فورا از آن مطلع خواهیم شد و زمان کافی برای پاسخ به آن به‌صورت دیپلماتیک و در صورت نیاز از طرق دیگر خواهیم داشت.» او سومین مورد را نیز اینچنین عنوان کرد که آمریکا بدون امکان دسترسی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به هر سایت مورد درخواست برای راستی‌آزمایی ماهیت صرفا صلح‌آمیز برنامه‌ هسته‌ای ایران، توافقی انجام نخواهد داد.


توافق، بهترین راهکار


بلینکن چهارمین موضوعی که در یک توافق جامع به آن رسیدگی خواهد شد را جلوگیری از دستیابی ایران به مواد هسته‌ای لازم برای تولید سلاح دانست و گفت که هیچ راهکار بهتری غیر‌از یک توافق جامع مبتنی بر مولفه‌های تعیین شده و اعلام شده در تفاهم لوزان وجود ندارد. معاون کری با بیان اینکه این توهم است اگر فکر کنند که ایران تحت فشار بیشتر با افزایش تحریم‌ها تسلیم تمام خواسته‌های آنها خواهد شد، افزود: «ایران در جریان محرومیت‌های ناشی از جنگ با عراق حتی متحمل خساراتی بیشتر از اینها شد و به‌رغم فشارهای تشدید شونده در طول یک دهه گذشته این کشور تعداد سانتریفیوژهایش را از ۱۵۰ دستگاه در سال ۲۰۰۲ به ۱۹ هزار سانتریفیوژ قبل از توافق اولیه رساند.»

بلینکن همچنین گفت: «ما و هم‌پیمانان بین‌المللی‌مان که بدون آنها تحریم‌هایمان کارآمد نبوده‌اند، برای اینکه ایران را پای میز مذاکره بیاوریم این تحریم‌ها را امضا کردیم تا به توافقی برسیم که موجب رفع نگرانی‌های ما شود نه اینکه ایران را مجبور به کناره‌گیری از یک برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز کنیم.» معاون وزیر امور خارجه آمریکا ادامه داد: «ما علاوه بر این دیگر کشورها را پای میز مذاکره نگه داشته‌ایم چون آنها متقاعد شدند که ما درباره‌ دیپلماسی و برای دستیابی به یک راه‌حل دیپلماتیک جدی هستیم. اگر آنها این باور را از دست بدهند این آمریکا است که منزوی خواهد شد نه ایران. به علاوه اینکه رژیم تحریم‌هایی که ما برای ساختن‌شان به سختی تلاش کردیم، نابود خواهد شد.»


انتقاد از گزینه نظامی


او ضمن انتقاد از مطرح کردن گزینه نظامی علیه ایران گفت: «همچنین باید به آنهایی که به راحتی می‌گویند بدون پیمودن کیلومترهای آخر این مسیر دیپلماتیک از گزینه نظامی علیه ایران استفاده کنید، بگویم که چنین پاسخی در ابتدا ائتلاف تحریم‌های بین‌المللی را از بین خواهد برد و سپس تنها موجب می‌شود که برنامه هسته‌ای ایران برای چند سال به عقب برگردد در شرایطی که احتمال دارد این کشور بعد از آن روند فعالیت‌های هسته‌ای‌اش را تسریع بخشد اما با دستیابی به یک توافق جامع که ما روی آن کار می‌کنیم شانس این را داریم که به خواسته‌های‌مان برسیم.»


توافق بد نمی‌خواهیم


بلینکن در سخنانش بار دیگر به موضع آمریکا مبنی بر اینکه دست نیافتن به یک توافق بهتر از یک توافق بد است اشاره کرد و گفت:‌ «ما در طول این مذاکرات فرصت‌هایی داشتیم که یک توافق بد انجام دهیم اما چنین نکردیم و چنین کاری نخواهیم کرد.»


پایبندی ایران به تعهداتش


همچنین بلینکن ضمن تایید پایبندی ایران به تعهداتش گفت: «‌باید به آنهایی که به ما گفتند با امضای برنامه اقدام مشترک یک اشتباه تاریخی مرتکب شده‌ایم و اینکه ایران به تعهداتش عمل نخواهد کرد بگویم که اکنون ایران به این تعهداتش پایبند بوده است.»

او در ادامه مدعی شد: «برنامه اقدام مشترک موجب توقف توسعه برنامه هسته‌ای ایران شده و برخی از جنبه‌های کلیدی آن را برای اولین‌بار در طول دهه گذشته به عقب رانده است. اما ما این را از کجا می‌دانیم چون امروز در نتیجه‌ این توافق اولیه بازرسان بین‌المللی، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به تاسیسات غنی‌سازی ایران دسترسی روزانه دارند و درک عمیق‌تری از برنامه‌ هسته‌ای این کشور پیدا کردند.»


دور هفتم مذاکرات


دور هفتم مذاکرات هسته‌ای در سطح معاونان و با حضور هلگا اشمید، معاون مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا از امروز در وین آغاز خواهد شد و سیدعباس عراقچی و مجید تخت‌روانچی، معاونان وزیر امور خارجه پس از توقف چند‌روزه مذاکرات به وین بازمی‌گردند. سیدعباس عراقچی، عضو ارشد تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای ایران روز شنبه هنگام ترک وین با بیان اینکه مذاکرات سخت و پیچیده‌ است و کار خیلی کُند پیش می‌رود، گفت: «بنای ما در مذاکرات بر بی‌اعتمادی است و این یک واقعیت است.»


کمالوندی: گزارش آژانس مثبت است


در عین حال بهروز کمالوندی، معاون امور حقوقی و بین‌الملل و سخنگوی سازمان انرژی اتمی بر اثبات اراده طرف مذاکرات هسته‌ای برای تعامل با جمهوری اسلامی ایران تاکید کرد. به گزارش «ایسنا»، بهروز کمالوندی با اشاره به گزارش اخیر آمانو در شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره فعالیت‌های هسته‌ای صلح‌آمیز ایران، آن را مثبت خواند و گفت: «صرف‌نظر از بخشی از گزارش که می‌گوید نمی‌توان صلح‌آمیز بودن موارد اعلام نشده فعالیت‌های ایران را اعلام کرد، این گزارش در ابعاد مختلف مثبت است.» معاون سازمان انرژی اتمی افزود: «در این گزارش نخستین بار اعلام شده است که پرداختن به موضوعات گذشته فعالیت‌های ایران بی‌پایان نیست یعنی در نقطه‌ای تمام می‌شود. این مطلبی است که ما در گذشته بارها اعلام کرده‌ایم که نکته بسیار مهمی است.» او تاکید کرد: «دوازده، سیزده سال است که به موضوعات گذشته ایران می‌پردازند؛ دسترسی‌های بسیار و اطلاعات بسیاری داده شده و علی القاعده این برای ختم این موضوعات کافی است.» سخنگوی سازمان انرژی اتمی گفت: «نکته مهم این است که آمانو در گزارش خود در جمعی رسمی اعلام کرد آماده است که این موضوع در فرصتی معقول پایان یابد گرچه ممکن است درباره مدت آن اختلاف‌نظر باشد.»


خوش‌بینی پرز به توافق


از سوی دیگر، پس از ناکامی حزب عدالت و توسعه اردوغان در انتخابات پارلمانی، رئیس سابق رژیم صهیونیستی با استقبال از نتایج این رای‌گیری گفت: «اردوغان می‌خواست ترکیه را به ایران تبدیل کند اما هیچ جایی برای یک ایران دیگر در منطقه نیست!» به گزارش «ایسنا»، شیمون پرز، رئیس سابق رژیم صهیونیستی در پانزدهمین کنفرانس سالانه هرتزلیا با عنوان «اسرائیل در خاورمیانه آشوب‌زده» نسبت به توافق قریب‌الوقوع غرب با ایران، خوش‌بینی محتاطانه‌ای کرد و گفت که این معاهده درباره تعداد سانتریفیوژهای مجاز برای ایران نیست بلکه درباره این است که چند کشور طرف این معاهده هستند و بخشی از آن تلاش برای اطمینان درباره این است که ایران به تعهدات خود عمل می‌کند. شیمون پرز از باراک اوباما، رئیس‌جمهوری آمریکا به دلیل تشکیل چنین ائتلافی که شامل روسیه و چین است، تقدیر کرد اما گفت زمانی می‌شود قضاوت کاملی درباره این توافق داشت که تمام جزئیات آن به‌صورت کامل فاش شود. به گزارش خبرگزاری تسنیم، رئیس سابق رژیم صهیونیستی گفت: «هرگونه توافق هسته‌ای با ایران خوب است و به جنگ ارجحیت دارد.» اما او در عین حال تاکید کرد که گزینه نظامی همواره روی میز است. علاوه بر این، او تعهد اوباما به امنیت اسرائیل را ستود و گفت پیش از این هیچ کدام از روسای جمهوری آمریکا تا این حد به تامین امنیت اسرائیل متعهد نبوده‌اند.


حمایت سران گروه هفت از مذاکرات


همزمان سران گروه هفت در بیانیه پایانی نشست خود در شهر آلمو آلمان از تلاش‌های گروه ۱+۵ و ایران برای دستیابی به توافق جامع حمایت کردند. به گزارش «ایرنا»، سران گروه هفت اعلام کردند: «ما از تداوم تلاش‌های گروه ۱+۵ و ایران درمورد دستیابی به یک راه‌حل جامع تا ۳۰ ژوئن که تضمین‌کننده ماهیت صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای باشد، حمایت می‌کنیم.» در بیانیه نهایی اجلاس سران گروه هفت که روز دوشنبه در شهر المو در جنوب آلمان پایان یافت، گفته شده است: «ما از ایران می‌خواهیم با آژانس در مورد تایید فعالیت‌های هسته‌ای همکاری کامل کرده و به تمام مسائل معوقه بپردازد.» در این بیانیه آمده است که گروه هفت خواستار کمک سازنده ایران در ثبات منطقه‌ای شده است.


انتقاد سارکوزی از شیوه مذاکرات


همچنین نیکلا سارکوزی، رئیس‌جمهور پیشین فرانسه با انتقاد از مذاکرات هسته‌ای ایران و گروه ۱+۵، گفت: «کشورهای اروپایی در این مذاکرات کنار گذاشته شده بودند.» به گزارش «ایسنا»، به نوشته روزنامه اورشلیم پست، رئیس‌جمهور پیشین فرانسه که به منظور دیدار با مقامات صهیونیستی به اراضی اشغالی فلسطین سفر کرده بود روز دوشنبه در کنفرانس امنیتی هرتزلیا به شدت از توافق هسته‌ای که هم‌اکنون ایران و گروه ۱+۵ در حال مذاکره بر سر آن هستند، انتقاد کرد. سارکوزی در این باره گفت: «کشورهای اروپایی از این مذاکرات کنار گذاشته شده بودند و رایزنی‌ها بیشتر دوجانبه بود. من روش این مذاکرات را قبول ندارم.» او در ادامه انتقادات خود گفت: «یک توافق هسته‌ای با ایران به این کشور اجازه می‌دهد به برنامه غنی‌سازی خود ادامه دهد.» رئیس‌جمهور پیشین فرانسه همچنین ابراز نگرانی کرد که حصول یک توافق هسته‌ای منجر به رقابت هسته‌ای در منطقه خاورمیانه خواهد شد.