منفعت‌طلبی الیزه

سعید خالوزاده استاد دانشگاه و پژوهشگر ارشد مطالعات اروپا فرانسوا اولاند، رئیس‌جمهوری سوسیالیست فرانسه در سفر به منطقه با بازدید از قطر و عربستان و همچنین شرکت در نشست شورای همکاری خلیج‌فارس، تحرکی را در سیاست خارجی فرانسه ایجاد کرده است. به‌طور کلی فرانسه یک سیاست خاورمیانه و عربی دارد که به موجب آن از دیرباز تنظیم مناسبات با کشورهای این منطقه مورد توجه روسای‌جمهور فرانسه اعم از سوسیالیست و گلیست بوده است. امروزه به نظر می‌رسد با توجه به تحولات جدید منطقه و این مساله که هنوز نظم نوین منطقه‌ای تصویر خود را با وضوح نشان نداده، پاریس به دنبال گسترش حضور و نفوذ خود در این منطقه است.

از طرف دیگر از آنجا توافق احتمالی هسته‌ای میان ایران و گروه ۱+۵ که از دید برخی، توافق میان ایران و آمریکاست، چشم‌انداز جدیدی را در منطقه ایجاد می‌کند، در این چشم‌انداز کشورهای عربی و همچنین رژیم صهیونیستی که از مخالفان سرسخت این توافق هسته‌ای‌ هستند، درصدد نزدیکی به فرانسه برآمده‌اند. پرواضح است که تقریبا اکثر کشورهای منطقه و در راس آن اسرائیل با هرگونه توافق هسته‌ای با ایران مخالف هستند و تلاش‌های کارشکنانه زیادی هم در این راستا انجام می‌دهند. اعراب نیز به هیچ‌وجه مایل به حل و فصل قضیه هسته‌ای ایران نبودند و طی این سال‌ها به اشکال مختلف دست به تلاش‌های مذبوحانه‌ای زدند تا از حل قضیه هسته‌ای ایران جلوگیری کنند. گفته می‌شود فرانسه در میان کشورهای عضو گروه ۱+۵ سرسخت‌ترین موضع را در مذاکرات هسته‌ای دارد و از این نظر، زمینه برای نزدیکی فرانسه با کشورهای مخالف توافق در منطقه‌ به‌وجود آمده است. تا به امروز چندین‌بار شاهد سنگ‌اندازی‌ها و کارشکنی‌های پاریس در روند گفت‌وگوهای هسته‌ای ایران بوده‌ایم اما با توجه به گفت‌وگوهای گسترده پیشین و نظر به اهتمام آمریکا برای رسیدن به راه‌حل نهایی در بحث هسته‌ای بعید به نظر می‌رسد که فرانسه بخواهد در مقطع فعلی در نقش منفی ظاهر شود بلکه این گونه تصور می‌شود که این کشور به دنبال ارتقای جایگاه خود و کسب حداکثر منافع از این شرایط است. ضمن اینکه قطعا فرانسه کسب منافع عظیم اقتصادی و تجاری را در همکاری‌های گسترده با کشورهای عربی منطقه نیز مدنظر دارد و چون عنوان می‌شود آمریکا درصدد کم‌کردن مداخله خود در منطقه خاورمیانه و گرایش به سمت آسیا-پاسیفیک است، بنابراین زمینه برای حضور هرچه بیشتر فرانسه فراهم شده است.این در شرایطی است که ایران به‌عنوان بزرگ‌ترین کشور منطقه، نقش و جایگاه برجسته خود را در هرگونه تغییر ژئوپلیتیک جدید منطقه‌ای دارد و هم کشورهای منطقه و هم کشورهای اروپایی باید این نقش و جایگاه را مورد توجه قرار دهند. همچنین در پرتو به‌دست آمدن تفاهم در مساله هسته‌ای ایران به‌عنوان یک کشور قدرتمند در منطقه می‌تواند مورد گفت‌وگو و رایزنی قدرت‌های بزرگ در مسائل و مشکلات منطقه‌ای قرار گیرد. به نظر می‌رسد ایران با توجه به موقعیت منطقه‌ای خاص خود ضمن توجه به این تعاملات منطقه‌ای باید با همه بازیگران مهم از جمله عربستان سعودی رایزنی و گفت‌وگو داشته باشد و نقش استراتژیک منطقه‌ای خود را افزایش دهد.