ایران؛ اولویت سیاست خارجی کابل

پیرمحمد ملازهی کارشناس مسائل افغانستان سفر محمد اشرف غنی احمدزی، رئیس‌جمهور افغانستان به تهران با توجه به سیاست خارجی‌ای که او برای دولت وحدت ملی این کشور تدوین و اعلام کرده است، باید مورد ارزیابی قرار گیرد. این سیاست خارجی دو محور دارد؛ ۱- کشورهای همسایه در اولویت سیاست خارجی افغانستان قرار دارند.۲-کشورهای اسلامی در اولویت بعدی هستند و باقی کشورهای دنیا نیز در مرحله سوم مورد توجه این کشور هستند. جمهوری اسلامی ایران در این سیاست طراحی شده هم همسایه افغانستان است و هم یک کشور اسلامی. بنابراین انتظار می‌رود توسعه مناسبات ایران و افغانستان در این برهه نسبت به گذشته با دید مثبت‌تری همراه باشد. در طرف مقابل، سیاست خارجی ایران نیز با توجه به مسائل مشترک میان دو کشور، بر مبنای تقویت دولت مرکزی افغانستان و حل سیاسی بحران جاری در این کشور است. بنابراین اراده سیاسی کافی هم در تهران و هم در کابل برای توسعه مناسبات وجود دارد و این یک فرصت بسیار خوب و تاریخی در مناسبات دو کشور است. حداقل از این زاویه یک فرصت است که بتوانند به دو مشکل مشترک پاسخ دهند؛۱- قاچاق مواد مخدر و مسائل امنیتی ناشی از آن، ۲- مساله تروریسم و افراط‌گرایی و حفظ امنیت مرزها. در حال حاضر با توجه به حمله اخیر داعش به افغانستان، مبارزه با این گروه تروریستی نیز بسیار اهمیت دارد و از آنجا که داعش ادعای احیای خلافت اسلامی را دارد و ایران نیز شامل این طرح ادعایی گروه داعش می‌شود، در صورت نفوذ داعش در افغانستان خطر آن ایران را نیز تهدید خواهد کرد. در سفر رئیس‌جمهوری افغانستان به تهران و دیدار او با مقامات تهران تمام این مسائل مورد توجه قرار گرفت. درخصوص مبارزه با قاچاق مواد مخدر، راهکاری که به نظر می‌رسد از طرف ایران و افغانستان عملیاتی شود در مرحله نخست این است که دو کشور در مرزها برای کنترل قاچاق مواد مخدر با همدیگر همکاری کنند و در مرحله نهایی، کشت جایگزین خشخاش را عملیاتی کنند، البته برای تحقق این مساله نیاز به کار فرهنگی است و باید کشاورزان افغان را توجیه کنند که بپذیرند کشت جایگزین انجام دهند. بنابراین کشت جایگزین باید برای آنها همچون کشت خشخاش درآمدزایی داشته باشد. در این صورت است که تهران و کابل می‌توانند در مبارزه با قاچاق مواد مخدر موفق عمل کنند. در کنار این مسائل، مساله آب هیرمند نیز از اهمیت قابل توجهی برخوردار است و باید تعهد نسبت به قراردادهایی که در گذشته امضا شده، وجود داشته باشد و آن قراردادها را عملیاتی کنند. از دیگر موضوعات مهم میان ایران و افغانستان، بحث بندر چابهار و مساله تسهیل واردات و صادرات افغانستان از این منطقه است تا تجار افغان بتوانند از آنجا کالا صادر کنند. اگر توافقات اصولی در این رابطه میان تهران و کابل حاصل شود علاوه بر دستاوردهای اقتصادی تاثیر مثبتی نیز بر حوزه‌های سیاسی و فرهنگی خواهد گذاشت. همچنین انتظار می‌رود معاهده راهبردی میان ایران و افغانستان به همان شکلی که با دیگر کشورها امضا شده، با تهران نیز امضا شود. در نهایت اگر سفر اشرف غنی احمدزی را در این چارچوب‌ها مورد بررسی قرار دهیم، سفر مهمی خواهد بود.