ضمانت اجرایی توافق هستهای چیست؟
لغو تحریمها در شورای امنیت لازمالاجرا میشود
سیدداوود آقایی، استاد حقوق بینالملل دانشگاه تهران در گفتوگو با «دیپلماسی ایرانی» بر این عقیده است که وقتی توافقی میان ایران و ۱+۵ حاصل شد، با توجه به اینکه این کشورها به نمایندگی از سوی شورای امنیت مذاکره میکنند، بهتر است که لغو تحریمها با پشتوانه و ضمانت اجرایی قطعنامه شورای امنیت باشد. آقایی با اشاره به نامه سناتورها و تهدید به لغو هر گونه توافق بدون تایید کنگره معتقد است: «از منظر حقوقی دولتهای بعدی میتوانند موافقتنامههای گذشته را لغو و بیاعتبار کنند، اما توافقات بینالمللی به راحتی از سوی دولتها لغو نمیشود، حتی دولتهای جانشین هم برخی از توافقات و معاهدات دولت پیشین را الزاما میپذیرند مانند مسائل مرزی و معاهدات قانونی.
سیدداوود آقایی، استاد حقوق بینالملل دانشگاه تهران در گفتوگو با «دیپلماسی ایرانی» بر این عقیده است که وقتی توافقی میان ایران و ۱+۵ حاصل شد، با توجه به اینکه این کشورها به نمایندگی از سوی شورای امنیت مذاکره میکنند، بهتر است که لغو تحریمها با پشتوانه و ضمانت اجرایی قطعنامه شورای امنیت باشد. آقایی با اشاره به نامه سناتورها و تهدید به لغو هر گونه توافق بدون تایید کنگره معتقد است: «از منظر حقوقی دولتهای بعدی میتوانند موافقتنامههای گذشته را لغو و بیاعتبار کنند، اما توافقات بینالمللی به راحتی از سوی دولتها لغو نمیشود، حتی دولتهای جانشین هم برخی از توافقات و معاهدات دولت پیشین را الزاما میپذیرند مانند مسائل مرزی و معاهدات قانونی. گرچه مجازند بخشی از توافقات را نادیده بگیرند. بنابراین از منظر حقوقی توافقات سیاسی یا نظامی که در فضای خاص به امضا رسیده را دولت، حکومت یا رئیسجمهور بعدی میتواند لغو کند. مگر اینکه ماهیت بینالمللی داشته و اعتبارات حقوقی یا ضمانتهای حقوقی قوی در حمایت از آن وجود داشته باشد.» استاد دانشگاه تهران در پاسخ به این سوال که آیا شورای امنیت سازوکاری برای تضمین لازمالاجرا بودن توافق هستهای دارد؟ گفت: «به دلیل اینکه تحریمها در قالب قطعنامه شورای امنیت تصویب و ضمانت اجرایی پیدا کرده، به طور حتم لغو آن نیز میتواند در چارچوب قطعنامه شورای امنیت صورت گیرد. براساس بند ۲۵ منشور ملل متحد، اعضای شورای امنیت، نمایندگان جامعه بینالمللی هستند و دولتها ملزم به اجرای قطعنامههای این شورا هستند. اگر آمریکا چنین قطعنامهای را نپذیرد و کنگره نیز آن را لغو کند، نمیتواند از همپیمانان خود بخواهد که آنها نیز ملزم به رعایت قطعنامه نباشند. در این صورت عدم رعایت آن، به منزله قرار گرفتن در برابر خواست جامعه بینالمللی است.» سید داوود آقایی در بخش دیگری از این گفتوگو در پاسخ به این سوال که توافقنامه لغو تحریم، متضمن اهداف شورای امنیت در راستای حفظ امنیت و صلح است؟ افزود: «اگر شورای امنیت قطعنامهای را مبنی بر اعمال تحریم تصویب کند، دیگر کشورها ملزم به اجرای آن هستند. در عین حال اگر تشخیص داد که تحریمی را علیه دولت یا دولتهایی لغو کند، دیگران نیز ملزم به رعایت تصمیمات شورای امنیت هستند. اگر دولتی خلاف نظر شورای امنیت عمل کند، مسوول است. بنابراین دولت آمریکا در صورت امتناع از پذیرش نظر و عمل به خواست شورای امنیت، منزوی میشود.» این استاد حقوق بینالملل همچنین در پاسخ به ظرفیتهای فصل هفتم منشور ملل متحد معتقد است: «چنانچه شورای امنیت هریک از وضعیتهای تهدید صلح، نقض صلح یا عمل تجاوزکارانه را احراز کرد، میتواند تصمیم مقتضی را اتخاذ کند. اگر چنانچه مثلا در مورد ایران شورای امنیت تصمیم بر عدم تداوم تحریمها بگیرد، تصمیمی از جانب جامعه بینالملل تلقی شده و هیچ دولتی نباید تخطی کند. اگر تخطی کرد نمیتوان در قالب فصل هفتم اقدامی انجام داد. فقط دولت آمریکا قاعدهای را زیر پا گذشته و طرف ایرانی است که باید تصمیمگیری کند در نحوه روابطش چگونه عمل کند.»
ارسال نظر