روابط ایران و آمریکا در حال دگرگونی است

گروه دیپلماسی: دانشیار دانشکده روابط بین‌الملل وزارت امور خارجه و مشاور وزیر خارجه ایران، گفت که اعتماد به نفس دیپلماتیک ایران ضربه به گروه‌هایی بود که در تلاش برای تغییر فضای عمومی مناسبات ایران و آمریکا بودند. به گزارش «ایسنا»، سیدمحمدکاظم سجادپور در نخستین همایش سال تحصیلی ۹۴-۹۳ دانشگاه تهران با عنوان «رابطه ایران و آمریکا، چالش‌ها و دورنما» با بیان اینکه عنوان رابطه ایران و آمریکا از نظر تکنیکی و علمی دارای چالش است، افزود: «وقتی از رابطه صحبت می‌کنیم، رابطه سیاسی و دوجانبه به ذهن خطور می‌کند، بنابراین استفاده از واژه‌ مناسبات بهتر است، چرا که بیش از ۳۰ سال است رابطه سیاسی میان دو کشور وجود ندارد.» او ادامه داد: «رابطه ایران و آمریکا از یک طرف مناسبات ساده‌ای است، یعنی رابطه یک قدرت سلطه‌گر جهانی با کشوری که علیه آن قیام کرده است. ایران ضد نظام سلطه بوده در حالی که آمریکا پشتیبان نظام سلطه است و در طول این سال‌ها رفتار آمریکا با ایران رابطه هژمونی و کشوری که زیر بار سلطه هژمونی نمی‌رود، بوده است.»

سید محمدکاظم سجادپور با بیان اینکه آمریکا کشوری استعمارگر و ابرقدرت جهانی است، افزود: «ایران هم در مجموع کشورهای جهان متعلق به جهان اسلام است که با ترکیب و تفکرات آن هژمونی هماهنگی ندارد، بنابراین این رابطه ساده است، اما از طرفی روابطی پیچیده به شمار می‌رود، چرا که عوامل متعددی در آن درگیر هستند و ما با یک متغیر مشخص و تک و تنها روبه‌رو نیستیم، بلکه انواع مسائل و چالش‌ها و بحران‌ها وجود دارد و یکی از آنها پرونده‌ هسته‌ای ایران است.»

او تاکید کرد: «اگر بخواهیم این مسائل را بررسی کنیم یک‌سری مسائل ساختاری وجود دارد که از پایداری خاصی برخوردارند، مانند مسائل ژئوپلیتیکی و معنایی که از عوامل ساختاری هستند همچنین قدرت ایران به عنوان قدرت منطقه‌ای و آمریکا به عنوان یک قدرت جهانی مطرح است. مساله‌ دوم حضور کنشگران و عوامل انسانی است که در این میان نقش نخبگان و روشنفکران در روابط ایران و آمریکا حائز اهمیت است. مساله سوم پویایی و تحولات است. روابط ایران و آمریکا یک روابط ایستا نیست و دارای پویایی مثبت و منفی و در حال شدن و دگرگونی است.»

این استاد دانشگاه با اشاره به مفهوم فضا در روابط ایران و آمریکا گفت: «فضا در سیاست یعنی شرایط و ویژگی ترکیب ساختارها و عوامل انسانی موقعیتی ایجاد می‌کند که به اقدامات و عدم انجام اقدامات دامن می‌زند. فضا به مفهوم جغرافیایی آن نیست. در مناسبات ایران و آمریکا آنچه مهم است فضا است، فضای عمومی وجود دارد‌که در حال فراز و نشیب است و در این میان کنشگران زیادی هستند که هر یک از آنها می‌خواهند این فضا را تغییر دهند.»

مشاور ظریف در ادامه با بیان اینکه چگونه ماهیت این فضای عمومی در مناسبات ایران و آمریکا قابل تجزیه و تحلیل است، گفت: «در این مساله باید به نکاتی از جمله وجود کنشگران توجه داشت. کنشگران در این فضا بسیار زیاد هستند و تنها به دولت‌های ایران و آمریکا منحصر نمی‌شوند. همچنین تعدادی از کنشگران درصدد نظامی کردن این فضا و تولید فضای برخورد نظامی بین ایران و آمریکا هستند، ولی در واکنش به این کنشگران استقامت ایران و ضربات جدی که اقدامات خود آنها به خودشان زده، فضا را دگرگون کرده و ایران را در موقعیت برتر نسبت به این کنشگران

قرار داده است.»

سجاد‌پور ادامه داد: «مناسبات ایران و آمریکا رابطه کنشگری است از این کنشگران، کنشگرانی در عرصه‌ سیاست داخلی آمریکا هستند که از جمله آنها می‌توان به کنگره، قوه مجریه و قوه قضائیه آمریکا و همچنین انواع موسسات جریان‌های سیاسی و حقوق بشری، انواع لابی‌های فکری و غیرفکری در این عرصه و همچنین جریان راست افراطی که در مقابل آنها گروه‌های ضدجنگ و خواهان تعادل در روابط هستند نام برد.» دانشیار دانشکده وزارت خارجه افزود: «علاوه بر این بازیگران، بازیگران منطقه‌ای هم وجود دارند، رژیم صهیونیستی در این رده تمام تلاشش را به خرج می‌دهد که البته در خود این رژیم نیز تنوع و دگرگونی‌های بسیاری وجود دارد، اما اینکه فکر کنیم در این سطح از بازیگران تنها رژیم صهیونیستی وجود دارد اشتباه است. برخی اعضای شورای همکاری خلیج فارس نیز بیش از آنچه تصور می‌شود نقش مخرب در این بازیگری دارند. آنها بازیگرانی هستند که پول دارند و فکر می‌کنند هر کاری بخواهند می‌توانند انجام دهند. دسته سوم هم بازیگران بین‌المللی هستند که نسبت به مناسبات ایران و آمریکا حساس هستند. این بازیگران دستور کار خودشان را دارند و برخی هم به دلایل استراتژیک به دنبال کار خود هستند و می‌دانند که نمی‌توانند در زمینه‌ تضعیف ایران کاری بکنند، ولی به دنبال برخورد نظامی و ایجاد تنش هستند.»

این استاد دانشگاه در ادامه با اشاره به مناظره‌ رامنی و اوباما در انتخابات و بحث بر سر حمله به ایران گفت: «این ماهیت کنشگری و تحرکات آنها را نشان می‌دهد که استقامت ایران واستحکام منطقه‌ آن همراه با ضربات جدی که این تفکرات رادیکال متحمل شدند، جریان را به نفع ایران تغییر داد. آنها تلاش کردند تا برنامه‌ هسته‌ای ایران را نظامی جلوه دهند، اما نتوانستند همچنین شاید مهمترین مساله تحولات داخلی در خود ایران باشد که ایران در دریای بی‌ثباتی خاورمیانه به واسطه جابه‌جایی مدنی قوه مجریه، مکانیزم‌های قانونی و ایجاد هیجان اجتماعی توانست فضای جدیدی را تولید کند که این فضای جدید فضای خاورمیانه را به نفع ایران و علیه کسانی که به دنبال رادیکالی کردن شرایط از سوی آمریکا بودند تغییر داد.»

او در پایان با اشاره به اعتماد به نفس ایران در جریان تحولات گفت: «اعتماد به نفس ایران بسیار مهم و قابل توجه است. اینکه این کشور می‌تواند با ۶ کشور مذاکره کند و تصمیم‌گیری داشته باشد، این اعتمادبه نفس دیپلماتیک به ضرر گروه‌هایی بود که می‌خواستند آن فضا را دگرگون کنند.»