انحراف از متن به حاشیه

دکتر علیرضا سلطانی روزنامه نگار اقتصادی بازار بحث و نقد بسته سیاستی دولت برای برون‌رفت از رکود اقتصادی این روزها در فضای رسانه‌ای و کارشناسی حسابی داغ است. جدای از استقبال نسبی که محافل کارشناسی و اقتصادی از این بسته دارند، اما انتقاد از بسته عموما بر ۲ محور شکلی (روند تدوین) و الگوی حاکم بر آن متمرکز است. انتقاد نخست بر این نکته تاکید دارد که این بسته محصول فکر و اراده معدودی از کارشناسان اقتصادی نزدیک به دولت و برخی از مقامات بانفوذ در تیم اقتصادی دولت است و به نظرات و ایده‌های دیگر کارشناسان توجهی نشده است.

دکتر علیرضا سلطانی روزنامه نگار اقتصادی بازار بحث و نقد بسته سیاستی دولت برای برون‌رفت از رکود اقتصادی این روزها در فضای رسانه‌ای و کارشناسی حسابی داغ است. جدای از استقبال نسبی که محافل کارشناسی و اقتصادی از این بسته دارند، اما انتقاد از بسته عموما بر ۲ محور شکلی (روند تدوین) و الگوی حاکم بر آن متمرکز است. انتقاد نخست بر این نکته تاکید دارد که این بسته محصول فکر و اراده معدودی از کارشناسان اقتصادی نزدیک به دولت و برخی از مقامات بانفوذ در تیم اقتصادی دولت است و به نظرات و ایده‌های دیگر کارشناسان توجهی نشده است. این نقد قابل‌توجه است، اما باید اذعان کرد که تجمیع نظرات و دیدگاه‌های مختلف و بعضا متعارض که در سال‌های اخیر صرفا در حد نقد شرایط و بدون ارائه راهکاری مشخص مطرح شده کاری سخت و پرهزینه است. انتقاد دیگر به مدل اقتصادی حاکم بر بسته است، داستانی تکراری و بی‌ثمر در اقتصاد ایران. راندن هر بسته سیاستی با برچسب پیروی از اقتصاد آزاد و تعدیل اقتصادی و تقلید از الگوی صندوق بین‌المللی پول و بانک جهانی بدون ارائه مدل جایگزین نتیجه‌ای جز از دست رفتن زمان و تشدید عقب‌ماندگی اقتصادی و افزایش هزینه‌های توسعه‌ای و رفاهی ندارد.

دولت صراحتا تاکید کرده که اولا این سیاست‌ها قرار نیست در نقش و جایگاه برنامه‌های پنج‌ساله و میان‌مدت قرار گیرد؛ بلکه یک برنامه کوتاه‌مدت حداکثر دوساله برای تغییر شرایط کنونی اقتصاد و بازگرداندن اقتصاد ایران به جاده اصلی است. ثانیا، سیاست‌های مذکور، راهکاری برای خروج از رکود است و نه رونق اقتصادی. رونق اقتصادی مستلزم تثبیت شرایط و فراهم بودن فرصت‌ها و به حداقل رسیدن تهدیدها و مخاطرات است. در شرایطی که تهدیدات و مخاطرات فراوان داخلی و خارجی اقتصاد ایران را دربرگرفته و فرصت‌ها حداقل است، سخن گفتن از رونق اقتصادی عبث و بیهوده است. در این شرایط، آنچه لازم و ضروری است مهار و کنترل و از بین بردن مخاطرات و تهدیدات است. رفع این مخاطرات و تهدیدها معنایی جز خروج از رکود و رساندن اقتصاد به شرایط تثبیت ندارد. با این تفسیر، نقدهای شکلی و محتوایی بر بسته سیاستی خروج از رکود باید متناسب با هدف (خروج از رکود)، بازه‌ زمانی (دوساله) و اقدام فوری باشد تا چرخ‌های متوقف اقتصاد مجددا در شرایط حرکتی قرار گیرد. در این راستا، هرگونه نقد سیاسی، غیرمرتبط و حاشیه‌ای بر بسته سیاستی چیزی جز از دست رفتن زمان و هدرروی منابع و امکانات کشور که در حال حاضر در جهت عکس فعالیت کرده و زمینه سوداگری را فراهم می‌کنند، نیست. بسته سیاستی دولت برای خروج از رکود به‌طور مطلق بسته کامل و جامعی نیست و قطعا نقدهای شکلی و محتوایی زیادی هم دارد، اما به اذعان اکثر کارشناسان و فعالان اقتصادی، این بسته در زمره واقعی‌ترین و اجرایی‌ترین بسته‌های اقتصادی در دهه‌های اخیر است که به‌طور مشخص دید نسبی خوبی نسبت به عوامل بروز رکود و چگونگی برون‌رفت از شرایط رکودی در یک مقطع زمانی کوتاه دارد.