پشت پرده انفجار لبنان و مرگ مشکوک ماجد الماجد

کامران کرمی لبنان کشوری کوچک و ضعیف در خاورمیانه است و بیش از آنکه بر محیط پیرامونی خود اثرگذار باشد از آن اثر می‌پذیرد و از دیرباز تحت نفوذ کشورهای مختلف منطقه‌ای و بین‌المللی بوده است. در سال‌های اخیر، مهم‌ترین بازیگرانی که بر لبنان نفوذ داشتند شامل سوریه، ایران، آمریکا و عربستان سعودی بوده‌اند. حادثه تروریستی مقابل سفارت جمهوری اسلامی ایران در تاریخ ۲۸ آبان ۱۳۹۲ که ۲۵ کشته و بیش از ۱۵۰ زخمی برجای گذاشت، بار دیگر موضوع لبنان را در صدر اخبار مهم قرار داده است. از فردای پس از انفجار، جمهوری اسلامی ایران عوامل نقش‌آفرین و پشت پرده این حادثه را در دستور پیگیری خود و همچنین مجامع و نهادهای ذی‌صلاح قرار داد و بر ضرورت همکاری موثر و همه جانبه منطقه‌ای و بین‌المللی برای ریشه‌کن کردن پدیده شوم تروریسم تاکید کرد و آمادگی خود را برای هر گونه مساعدت به لبنان برای گذار از دوران پر مخاطره اعلام کرد.

از سوی دیگر تهران رسما از بیروت خواست تا در بازجویی از ماجدالماجد، تروریست عربستانی و سرکرده گروه تروریستی گردان‌های عبدالله عزام مرتبط با القاعده که پس از دستگیری در بازداشت ارتش لبنان به سر می‌برد، حضور داشته باشد. ماجد، تروریست برجسته‌ای بود که از سوی بسیاری از کشورها تحت تعقیب قرار داشت، پیش‌تر به سوریه سفر کرده بود تا با جبهه النصره که علیه دولت سوریه مبارزه می‌کند، عهد وفاداری ببندد. عربستان هم در چند روز گذشته اعلام کرد که از بازداشت ماجد الماجد استقبال می‌کند. از سوی دیگر برخی منابع خبری گزارش دادند که دولت عربستان ۳ میلیارد دلار برای استرداد عامل انفجار سفارت ایران در لبنان در نظر گرفته و این نشان می‌دهد که اطلاعات ماجد تا چه اندازه برای دولت عربستان حیاتی و مهم است.

اما مرگ مشکوک ماجد و تایید مرگ او در لبنان نشان می‌دهد که وی حاوی اطلاعات زیادی از اعضای القاعده، مکانیزم‌های کاری، هسته‌های نرم و اهداف آن و اصلاحاتی که در شیوه انجام عملیات‌ها بعد از حمله آمریکا به عراق و بحران سوریه روی داده است، در اختیار داشته است. روزنامه لبنانی الاخبار پیش از این در گزارشی از احتمال سر به نیست کردن ماجدالماجد خبر داده بود.

به گفته کارشناسان، ماجد همچنین آگاهی عمیقی از مکانیزم رسیدن پول‌ها به سران القاعده و افراد آن و همچنین کانال‌هایی که این اموال از طریق آنها استفاده می‌شده، داشته است. به نوشته روزنامه لبنانی الاخبار، ماجد همچنین در مورد عناوین سیاسی، امنیتی، نظامی و اقتصادی که به سازمان القاعده کمک کرده است تا در سرزمین‌های مختلف به ویژه لبنان تردد کند، اطلاعات زیادی داشت.

کنار هم قرار دادن مجموعه این پازل جدا افتاده از هم نشان می‌دهد که اولاً القاعده تمایلی برای زنده ماندن این عضو برجسته خود نداشته است، ثانیا تمایل عربستان برای استرداد ماجد نشان می‌دهد که او تا چه اندازه می‌توانسته اطلاعاتی از طرح‌های پشت پرده و کمک‌های مالی و تسلیحاتی عربستان برای خرابکاری در لبنان داشته باشد.

سوم هم این موضوع است که استرداد ماجد می‌توانست اطلاعات مهمی برای عربستان در جنگ با القاعده در درون مرزهای خود و همچنین محیط پیرامونی عربستان داشته باشد. چهارم، اما این مساله مهم است که با چنین وضعیتی سرنوشت حادثه تروریستی سفارت ایران در لبنان و تعیین عاملان و غرامت‌های مالی و انسانی آن به کجا منتهی خواهد شد؟