مذاکرات ژنو 3، هدایت کننده اختلافات داخلی آمریکا

امیرعلی ابوالفتح* اختلاف نظری که این روزها میان برخی جمهوری‎خواهان و دموکرات‎ها بر سر برنامه هسته‎ای ایران و اعمال تحریم‎ها ایجاد شده، از چند منظر قابل بررسی است. در وهله نخست باید توجه داشت که این دو گروه بر سر موارد و مسائل بسیاری تاکنون با هم اختلاف داشته‎اند و این مساله تنها به برنامه هسته‎ای ایران خلاصه نمی‎شود؛ همچنان‌که شاهد بودیم بر سر تصویب لایحه بودجه، اختلاف‎ها تاجایی بالا گرفت که منجر به تعطیلی ۱۶ روزه دولت شد. جمهوری‌خواهان معتقدند دولت باراک اوباما در حوزه داخلی و خارجی، روش نامناسبی را پیگیری می‎کند. از دید جمهوری‌خواهان به ویژه نئوکان‎ها، مصالحه با ایران در شرایطی که تهران از حق غنی‎سازی برخوردار باشد، به ضرر منافع آمریکا و اسرائیل خواهد بود. به همین دلیل به شدت نگران هستند در جریان مذاکرات ژنو هر آنچه را که تضمین کننده غیرنظامی بودن برنامه هسته‎ای ایران باشد به دست نیاورند. به عبارتی اگر اخبار منتشر شده در مورد جزئیات نشست ژنو ۲ صحت داشته باشد، ایران رضایت آمریکا را در مورد میزان محدودی از غنی سازی به دست آورده است. در حالی‎که از دید نئوکان‏ها و لابی اسرائیل در کنگره هر میزان غنی سازی حتی زیر ۵/۳ درصد احتمال دستیابی ایران به سلاح اتمی را حفظ می‎کند. از این رو این دو جریان معتقدند به هیچ عنوان دولت آمریکا نباید با حفظ غنی‎سازی موافقت کند. به ویژه که از نظر این گروه تحریم‎‎ها موثر بوده و اندکی فشار بیشتر به همراه استمرار تحریم‏ها، ایران را وادار خواهد کرد که حتی از غنی‎سازی زیر ۵/۳ درصد نیز صرف‎نظر کند. این دیدگاه با دیدگاه بخشی از دموکرات‎ها در تعارض است؛ دموکرات‎هایی که معتقدند اعمال نظارت‌های شدید می‌تواند اطمینان‎های لازم را برای صلح‎آمیز بودن برنامه هسته‎ای ایران ایجاد کند. این گروه خواهان آن هستند که کلیت تحریم‎ها فعلا حفظ شود؛ اما میزان غنی‎سازی اورانیوم ایران به زیر ۵/۳ درصد برسد و در کنار آن بازرسی از فردو و پارچین نیز امکان‌پذیر باشد. به همین خاطر می‎توان گفت اختلافات پیش آمده میان دولت و کنگره بر سر مساله ایران نیز جدی و واقعی است.

اما اینکه در نهایت کدام طرف دست بالا را خواهند داشت بستگی به روند مذاکرات آتی و میزان آمادگی دو طرف برای رسیدن به مصالحه دارد. در انتها باید توجه داشت که در ایالات متحده آمریکا، انتخابات کنگره و ریاست‌جمهوری نیز در پیش است و از آنجایی‌که دولت در داخل با مشکلاتی مواجه است، تلاش دارد در عرصه بین‎الملل به موفقیت‎های چشمگیری دست یابد؛ در حال حاضر نیز بیشترین توجه دولت دموکرات اوباما به حل و فصل بحران سوریه و مساله هسته‎‌ای ایران است.

*متخصص امور آمریکا