دنیای‌اقتصاد- دولت محمود احمدی‌نژاد آخرین روزهای خود را طی می‌کند؛ اما سیاست‌های این دولت در رابطه با کشورهای آفریقایی و آمریکای لاتین هنوز در صدر سیاست خارجی ایران قرار دارد؛ سیاستی که در سال‌های گذشته انتقادهایی را به همراه داشته است. علی‌اکبر صالحی، وزیر امور خارجه پنج‌شنبه گذشته در حالی‌که حامل پیام دو رییس‌جمهور ایران (محمود احمدی‌نژاد و حسن روحانی) بود راهی زیمبابوه شد. زیمبابوه اولین مرحله از سفر دوره‌ای صالحی به آفریقا اعلام شده است. بررسی راه‌های توسعه بیشتر مناسبات دوجانبه، افزایش همکاری‌های فی‌مابین، تبادل نظر پیرامون مسائل منطقه‌ای و گفت‌وگو پیرامون سایر موضوعات مورد علاقه از محورهای مذاکرات صالحی با مقامات آفریقایی اعلام شده است. به گزارش «ایسنا» علی‌اکبر صالحی در دیدار با رابرت موگابه رییس‌جمهور زیمبابوه، به دیدگاه ها و مواضع سیاسی مشترک و نزدیک دو دولت پرداخته و افزوده است که با مشورت و همکاری متقابل می‌توان نقش تاثیرگذاری در مناسبات بین‌المللی داشت. در این دیدار صالحی، سلام‌های گرم احمدی‌نژاد و روحانی را به موگابه ابلاغ کرد. او با اشاره به مبارزات رابرت موگابه در راه استقلال زیمبابوه به‌ویژه ایستادگی در قبال فشارها و تحریم‌های ناعادلانه قدرت‌ها، از رهبران مبارز برای استقلال کشورها تقدیر و تشکر کرد. توسعه روابط و تقویت همکاری‌ها با کشورهای آفریقایی از اولویت‌های سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در دولت محمود احمدی‌نژاد بود. از این رو آفریقا، جایگاه ویژه‌ای را در سیاست خارجی ایران ایفا می‌نمود. تحولات منطقه‌ای به‌ویژه اوضاع منطقه آفریقا، خاورمیانه و سوریه از دیگر محورهای گفت‌وگوی صالحی با مقامات زیمبابوه بود. علی‌اکبر صالحی وزیر امور خارجه در دیدار با وزیر دفاع این کشور بر افزایش همکاری‌های دو کشور از جمله در زمینه‌های آموزشی، تبادل تجربه‌های زیمبابوه و همکاری‌های علمی و فنی در حوزه دفاعی تاکید کرد. انتقادات به سیاست خارجی آفریقا محور در ادامه سفرهای وزرای امور خارجه ایران در دولت‌های نهم و دهم به آفریقا، این پرسش مطرح است که با استقرار دولت یازدهم، جایگاه آفریقا در سیاست خارجی به چه میزان خواهد بود؟ چرا که توسعه روابط و افزایش مبادلات با کشورهای آفریقایی به‌ویژه در هشت سال اخیر موضوعی است که همواره با انتقاد کارشناسان روبه‌رو شده است. کارشناسان سیاسی این نقد را وارد می‌نمودند که چرا با دولت‌های آفریقایی که نقش چندانی در مناسبات سیاسی و اقتصادی نظام بین‌الملل ندارند، توسعه مناسبات در دستور کار قرار می‌گیرد و با بسیاری از دولت‌های مهم و تاثیرگذار در منطقه پیرامونی و اروپا، این موضوع تحت شعاع قرار می‌گیرد. کارشناسان سیاسی معتقدند: طی سال‌های گذشته، به دلیل سیاست‌های اتخاذ شده، حق انتخاب‌های استراتژیک ایران بسیار محدود شده و به جز روابط محدود با برخی کشورهای کم‌اهمیت آفریقایی و آمریکای لاتین، ایران ناگزیر به اتکا به سیاست‌های دوپهلوی کشورهایی مانند روسیه و چین و هند در سطح بین‌المللی شده است. در همین رابطه، صادق زیبا کلام تحلیلگر مسائل سیاسی درباره تغییر مرکز ثقل دیپلماتیک جمهوری اسلامی در دولت‌های مختلف، این امر را حق هر دولتی بعد از انتخاب شدن دانست ومعتقد است: هر دولتی این حق را دارد که بعد از انتخاب، سیاست خارجی کشور را در جهتی که فکر می‌کند خیر و صلاح است، هدایت می‌کند. این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه مرکز ثقل دیپلماتیک در دولت‌های هاشمی،خاتمی و احمدی‌نژاد به ترتیب خاورمیانه و کشورهای عربی، غرب و آمریکای لاتین است، این مساله را فی‌نفسه دارای مشکل ندانست و اظهار کرد: در همه جای دنیا وقتی دولتی بر سر کار می‌آید ممکن است سیاست خارجی دولت قبلی را تغییر و تحول داده یا اینکه خواسته باشد همان سیاست خارجی را ادامه دهد. برخی کارشناسان منتقد عملکرد سیاست خارجی دولت احمدی‌نژاد رویکرد او در نگاه به کشورهای کوچک آفریقایی و آمریکای لاتین و فاصله از غرب و کشورهای منطقه را ناموفق می‌دانند. از این رو این انتظار وجود دارد که سیاست خارجی دولت یازدهم با درک تحولات نظام بین‌الملل و نقش و جایگاه کشورها در مناسبات سیاسی و اقتصادی بین‌الملل، به تنظیم سیاست خارجی‌ای همت گمارد که محور آن بر توسعه مناسبات با منطقه و دولت‌های مهم و اثرگذار اروپایی باشد.