رای اعتماد، مجلس و مردم

دکتر پروانه سلحشوری* دکتر روحانی بر خلاف رییس‌جمهور پیشین در گام آغازین کار دولت خود، نشان داد که از فرصت‌های موجود خویش بیشتر و بهتر استفاده می‌کند. اگر در مورد رییس‌جمهور پیشین همیشه ارائه انواع اموری که در رابطه با مجلس انجام می‌شد با تاخیر و حتی در وقت اضافه صورت می‌گرفت، دکتر روحانی در روز تحلیف، فهرست همکارانی را که به عنوان وزیر پیشنهادی برگزیده بودند به مجلس ارائه دادند تا دولت «تدبیر و امید» در ابتدای راه نشانه‌های تدبیر را از خود نشان داده باشد. ایشان در معرفی اعضای کابینه نشان داده است که در انتخاب نیز «اعتدال» را حفظ کرده و افرادی را که به نظر ایشان از تعهد و تخصص لازم برخوردار بوده‌اند برای پست وزارت انتخاب کرده‌اند و از ایجاد هر گونه تنش در مورد وزرای انتخابی پرهیز داشته‌اند، به طوری که از میان افراد متخصص و متعهد اصولگرا، اصلاح‌طلب و میانه‌رو کابینه خود را برگزیده و حتی با وجود اینکه جناب دکتر عارف به نفع ایشان از حضور در انتخابات انصراف دادند، ایشان و گروه‌های همسو به حمایت کامل از دکتر روحانی پرداختند. البته افراد و گروه‌های افراطی همیشه معترض بوده و خواهند بود که در این مورد نیز در یک جامعه متعادل حرف آنها شنیده و تحمل می‌شود و البته در اجرا تعدیل خواهد شد. به نظر می‌رسد در حال حاضر بهترین راه برای مقابله با پیامدهای ایجاد شده از افراط و تفریط گذشته، میانه‌روی و اعتدال است. آقای روحانی نیز چنین راهی را برگزیده‌اند. از طرفی نمی‌توان کابینه‌ای را بنا نهاد که همه را راضی نگه دارد و این نکته استفاده از افراد متخصص و متعهد را سخت‌تر می‌کند. قبل از ارائه لیست اعضای کابینه، برخی افراد افراطی، «عاقل بودن رییس‌جمهور را منوط به استفاده ایشان» در کابینه می‌دانستند. از طرف دیگر برادران محترمی که در همه عرصه‌های اقتصادی، فرهنگی و... حضور دارند نیز ابتدا آمادگی خود را برای حضور در کابینه اعلام کرده بودند. برخی از آنان هم اکنون پس از اعلام اسامی وزرا به انحای مختلف تخریب بعضی از افراد پیشنهادی را در پیش گرفته‌اند. در این بین، چگونه می‌توان در این فرصت باقی مانده از تخریب‌های افراد و گروه‌هایی که دولت اعتدال منافع آنان را تهدید می‌کند جلوگیری کرد وآن را به حداقل رسانید. در این مورد به نظر می‌رسد بدون همکاری مردم و همکاران رییس‌جمهور منتخب این مهم صورت نپذیرد. اگر نمایندگان مجلس بدانند که مردمی که به آنها رای داده‌اند از اعضای کابینه دفاع می‌کنند، رای و نظر آنها هم به سمت اعتدال بیشتر سوق پیدا خواهد کرد. از آنجا که نمایندگان مجلس قاعدتا باید برگزیدگان مردم هستند و باید و نظرات مردم منطقه خود را در مجلس انعکاس دهند و از آنجا که رای مردم به آقای روحانی بیانگرضرورت ایجاد تغییر بوده است و مردم نشان داده‌اند که خواهان تغییر در رفتار و عملکرد مدیران هستند، پس در حال حاضر این وظیفه نمایندگان محترم است که بر میثاقی که با موکلان خود بسته‌اند باقی مانده و از وزرای پیشنهادی حمایت کنند. بدیهی است این حق نمایندگان است که در برخی موارد وزرای پیشنهادی آنان را برای وزارت تایید نکنند، اما در این مورد باید بدانند که بر اساس سوگندی که یاد کرده‌اند در مقابل خدا و مردم مسوول هستند تا دیدگاه‌های سیاسی خود را در رای به اعضای کابینه در نظر نداشته و شایستگی وزرای پیشنهادی را مد نظر قرار دهند. در هشت سال اخیر عدم توجه به خواسته‌های مردم و خود را عین مردم دانستن آسیب‌های زیادی به جامعه وارد ساخته است. نمایندگان باید بدانند که قبل از هر چیز باید منافع ملی را به منافع فردی و گروهی ترجیح دهند. آسیب‌های وارده به کشور در هشت سال اخیر بسیار جدی است و نیازمند توجه کلیه مسوولان و نخبگان کشور است. نمایندگان مجلس اگر اکنون از حق رای برای تایید یا رد صلاحیت وزرا برخوردارند، روزی خواهد رسید که نیازمند رای مردم برای وکالت مجلس خواهند شد. پس برای خود آنها هم بهتر است که دیدگاه‌های مردم رامورد توجه قرار دهند و با رئیس جمهور همراهی کنند.

در این شرایط پس از مراسم تحلیف و ارائه لیست وزرا به مجلس به نظر می‌رسد که بهترین راه این است که مردم به‌طور رسمی خطاب قرار گیرند تا از انجام کارهایی که قرار است توسط تیم آقای روحانی صورت گیرد مطلع شوند. آقای روحانی در این مورد نیز در مصاحبه اخیر خود چنین کرده و گفته‌اند که مشکلات و موانع را با مردم در میان خواهد گذاشت. دولت یازدهم در صورتی از این پیچ تاریخی به سلامت عبور خواهد کرد که مردم را محرم بداند و با آنها صادقانه و به طور شفاف مسائل را در میان بگذارد و نمایندگان مجلس نیز بدانند که مردم از چگونگی برخورد آنها با وزرای پیشنهادی مطلع خواهند شد. در حال حاضر دولت جدید نیازمند حمایت مردم و سایر مسوولان برای مواجهه با مشکلات پیش رو است و تایید وزرای پیشنهادی توسط مجلس نشانه همکاری مجلس با دولت یازدهم است. اگر مردم ولی نعمت و وارثان این انقلاب هستند پس ضرورتی ندارد که بخواهیم با پنهان‌کاری کارها را به پیش ببریم. مطمئن باشید که اگر صادقانه مسائل با مردم مطرح شده و از آنها کمک بخواهیم مشکلات حل خواهد شد. اکنون باید تلاش شود تا فاصله بین ملت و دولت ایجاد نشود و این خود زنگ خطری است که باید از همین ابتدای کار مورد توجه قرار گرفته تا شکافی اگر وجود دارد یا اقداماتی صورت می‌گیرد که نشان داده شود چنین شکافی وجود دارد بیشتر نگردد و تعامل بین دولت- ملت صورت پذیرد. در غیاب نهادهای میانجی اگر چه این کار بسیار سخت است، اما حفظ پویایی سیاسی اجتماعی حوزه عمومی یکی از مهم‌ترین رسالت‌هایی است که دولت آینده بر عهده دارد.

انتخاب اعضای کابینه نقش اساسی در آینده کشور خواهد داشت. امید مردم به دولت آینده با این انتخاب بیشتر خواهدشد. به یاد داشته باشیم جامعه ایران هنوز درگیر مشکلات برآمده از هشت سال سوءمدیریت است و هنوز نیز کاری صورت نگرفته پس باید مراقب بود که پیامد ناکامی‌های دولت دهم بر سر دولت یازدهم فرود نیاید. جامعه ایران از افسردگی اجتماعی رنج می‌برد. این افسردگی از طرفی ممکن است به بی‌تفاوتی بیشتر دامن بزند و از طرف دیگر، موجب ایجاد طغیان‌های اجتماعی شود که هر دو برای دولت اعتدال خبرهای خوبی نخواهد بود. لازمه پیشگیری از چنین وقایعی بازی دادن مردم در بازی سیاست است، باور کنیم آنها نامحرم نیستند.

* جامعه‌شناس