مناظره عجیب هشت‌نفره

اسمش مناظره بود اما بیشتر به جلسه معارفه و آزمون کاندیداها می‌ماند که در فرصتی برابر به تشریح برنامه‌هایشان می‌پرداختند. اعتراض به شیوه عجیب مناظره هشت نفره روحانی، عارف، رضایی و غرضی: این مناظره نیست، تجدید نظر کنید یارانه‌های نقدی، گرانی‌‌ها، بیکاری، مسکن و تورم بخش‌های جدی مناظره را به خود محدود کرد دنیای اقتصاد - اسمش مناظره بود اما بیشتر به جلسه معارفه و آزمون کاندیداها می‌ماند که در فرصتی برابر به تشریح برنامه‌هایشان می‌پرداختند. روند برگزاری مناظره در بخش نخست آنقدر سرد و در بخش دوم چنان عجیب بود که برخی کاندیداها از جمله محمدرضاعارف، حسن روحانی، محسن رضایی و محمد غرضی آن را توهین‌آمیز دانستند. چهار کاندیدای منتقد به شیوه برگزاری مناظره دیروز خواستار تجدیدنظر تصمیم گیرندگان در شیوه اجرای مناظره‌ها شدند و ابراز امیدواری کردند که مناظره‌های بعدی بر این روال نباشد. اولین دور از مناظره‌های کاندیداهای ریاست‌جمهوری با محوریت مباحث اقتصادی برگزار شد، گرانی‌های اخیر، تورم، یارانه‌های نقدی، بیکاری، گرانی مسکن و مشکلات معیشتی موضوعات مورد بحث در این نشست بود که برنده مناظره را یک قدم به پاستور نزدیک‌تر کرد. حسن روحانی، محمدرضا عارف، محمد‌باقر قالیباف، علی اکبر ولایتی، محسن رضایی، غلامعلی حداد عادل، سعید جلیلی و محمد غرضی ۸ کاندیدای ریاست‌ جمهور یکی یکی به سوالات مجری برنامه که به موضوعات و مباحث اقتصاد اختصاص داشت، پاسخ گفتند. برخلاف رویه انتخابات گذشته که کاندیدا‌ها دو به دو با هم به مناظره می‌پرداختند و هیجان مباحث مطرح شده در آن مخاطب را تا لحظه آخر می‌کشاند و بیننده و شنونده گذر زمان را فراموش می‌کردند، مناظره دیروزاما هم خالی از هیجان بود هم کشدار. انگار زمانش بلند‌تر از سه ساعت و نیمی بود که قبل از شروع برنامه وعده‌اش را داده بودند. در این مناظره هر ۸ کاندیدای حاضر در صحنه رقابت همه با هم پای میز مناظره نشستند و در‌باره موضوعات مورد بحث به بیان دیدگاه‌هایشان پرداختند. هرچند که طولانی بودن زمان مناظره و سبک برگزاری آن که بیشتر به مسابقات تلویزیونی شبیه بود از جذابیت آن کاسته بود و شعار‌های ۸ کاندیدا هم تقریبا مشابه بود و همه بر کاهش تورم و رفع گرانی تاکید داشت. یکی می‌گفت شعارم نجات اقتصاد کشور است و دیگر می‌گفت مردم از گرانی‌‌ها خسته شده‌اند، یکی دیگر وعده می‌داد که یارانه نقدی را افزایش می‌دهد و آن یکی از عزم جدی‌اش برای مقابله با فساد خبر می‌داد و دیگری ریشه را در رانت به اشخاص ویژه می‌دانست و می‌گفت که بدهی بانکی ۶ نفر، اندازه دو ماه یارانه نقدی مردم است. مناظره دیروز نقطه اوج «مناظره‌ای» نداشت و بحث زمانی گرم می‌شد که ۸ کاندیدا می‌خواستند در طرح شعار‌شان برای حل مشکلات روزمره و معیشتی مردم از هم سبقت بگیرند و زمانی که به عملکرد دولت فعلی و شمردن تقصیر‌های اقتصادی آن می‌رسید، توافق‌شان بر سر اشتباهات مدیریتی سطح مناظره را به جلسات چند کارشناس که برای آسیب‌شناسی موضوعی گرد هم آمده‌اند، تقلیل می‌داد. مناظره در دو بخش برگزار شد بخش اول سوالاتی به قید قرعه از کاندیدا‌ها پرسیده می‌شد که کاندیدای سوال شونده ۳ دقیقه فرصت برای توضیح داشت و بخش دوم این مناظره به سبک تستی برگزار شد؛ به این معنی که سوالی از ۸ کاندیدا پرسیده می‌شد و کاندیدا‌ها فقط باید توضیحاتشان را به انتخاب دو یا سه گزینه‌ای که سوال‌کننده محدود می‌کرد، پاسخ می‌دادند. به دنبال ارائه این توضیحات از سوی مرتضی حیدری، مجری برنامه، محمد رضا عارف به این شیوه اعتراض کرد و گفت: من برگزاری چنین مناظره‌ای را در شأن خود و هیچ یک از کاندیدا‌ها نمی‌دانم اگر در بخش اول هم تحمل کردم به خاطر مردم بود و حالا هم به احترام مردم می‌نشینم. وی با تاکید بر اینکه صدا و سیما با کدام مجوز این چنین با کاندیداهای برخورد می‌کند، افزود: شما باید با ما یا کارشناسانمان جلسه می‌گذاشتید من به هیچ سوالی پاسخ نمی‌دهم. به دنبال سخنان عارف محسن رضایی هم گفت: این برخورد با ما درست نیست. شما باید هر یک از ما ۸ کاندیدا را رییس جمهور بدانید، این طور می‌خواهید دولت قوی تشکیل بدهیم؟ این اصلا در شأن ما نیست. وی افزود: من تا حالا این بحث را تحمل کردم و می‌خواستم بدانم که بحث به کجا می‌رسد. حسن روحانی هم گفت: این راهش نیست. من هم با این شیوه مخالفم، راهش این بود که با نمایندگان کاندیدا‌ها جلسه می‌گذاشتید و در مورد سبک مناظره مشورت می‌کردید. هرچند که این سه کاندیدا به روند برگزاری مناظره انتقاد کردند، اما مناظره بدون توجه به این انتقادات ادامه پیداکرد و عارف تنها کاندیدایی بود که در بخش سوالات تستی بر انتقادش ماند و حاضر نشد به هیچ یک از سوالات پاسخ دهد. پیش از این انتقادات هم محمد غرضی پس از پایان بخش اول مناظره آن را سرد دانست و گفت با این شیوه نمی‌توانیم مردم را پای صندوق رای بیاوریم. در بخش دوم علاوه بر سوال‌های شبه تستی (که برخی از آنها را اغلب کاندیداها نادرست دانستند و بدون پاسخ گذاشتند)‌، هشت عکس هم به کاندیداها نشان داده و از آنان خواسته شد برداشت خود را از آنها اعلام کنند. *** در بخش اول که البته به قید قرعه به صورت سوال و جواب بود ابتدا یک کاندیدا به پشت تریبون می‌رفت و به سوالی که آنها هم به صورت تصادفی و به قید قرعه انتخاب می‌شد، پاسخ می‌داد. بیکاری و راه حل آن سوال اول مبنی بر اینکه «مشکلات اشتغال را چگونه و تا چه اندازه‌ای و در چه مدتی حل خواهید کرد؟» قید قرعه به نام محمد غرضی افتاد. غرضی هم در پاسخ به این سوال گفت: ظرف ۱۰۰ سال گذشته ملت ایران دچار دولت‌هایی بوده است که همه تورم‌زا بوده‌اند. غرضی گفت: از ابتدای انقلاب ملت دچار گرفتاری تورم است و تا تورم حل نشود و تا وقتی که کشور به تولید نرسد، این مشکل حل نمی‌شود. تولید وقتی سامان پیدا می‌کند که هزینه پول به سمت نزولی برسد. در غیر این صورت اشتغال مصنوعی است و اشتغال می‌تواند در کشور تولید شود بعد از آنکه محکم جلوی تورم بایستیم. پس از غرضی محمد باقر قالیباف در نقد سخنان وی گفت باید برای اشتغال کارهای کوتاه‌مدت و بلندمدتی ایجاد کنیم و باید ضمن ایجاد فرصت‌های شغلی و منابع مالی از ادامه شرایط فعلی که در کارخانه‌ها و کشاورزی مطرح است، جلوگیری کنیم. اما غلامعلی حداد عادل با تاکید بر اینکه آقای غرضی به مساله تورم بیشتر از اشتغال پرداختند، البته تورم در اشتغال تاثیر زیادی دارد؛ ولی در حال حاضر ما در امر اشتغال در کشور مسائلی داریم که نزدیک به خود مساله اشتغال است، گفت: در حال حاضر بازار کار متولی ندارد. یعنی وزارت کار می‌گوید که من مسوول ایجاد اشتغال نیستم، من مسوول حل و فصل روابط کارگر و کارفرما هستم، این یک مساله است. موضوع دیگر اینکه ما در حال حاضر تعدادی کارگاه و کارخانه داریم که اینها تعطیل شده‌اند، باید با حمایت از این کارگاه‌ها و کارخانه‌ها و پرداخت یارانه و معافیت مالیاتی، با استمهال دیون، کمک کنیم تا این کارخانه‌ها احیا شوند و اگر در شرف تعطیلی هستند، تعطیل نشوند. علی‌اکبر ولایتی نیز با بیان اینکه باید تولید را بر اساس اصل ۴۴ که مورد تاکید مقام معظم رهبری است مردمی کرد، افزود: برخی واگذاری‌ها مثلا در حوزه نفت که در مجمع تشخیص مطرح است، باید این گونه باشد که واگذاری‌ها از دولت به ملت باشد، نه اینکه از دولت به دولت. ولایتی با اشاره به حمایت از کشاورزی گفت: نباید حمایت از کشاورزان را فراموش کنیم و باید خرید محصولات خرید تضمینی کشاورزان را رونق بدهیم. محسن رضایی هم در این زمینه گفت: مشکل ما این است که اشتغال از ۲ جزء شاغل و شغل درست می‌شود، شغل را باید کارآفرین درست کرد و شاغلین نیز کسانی هستند که مهارت داشته باشند و هر کدام از آنها برنامه‌ای می‌خواهد. سعید جلیلی نیز تاکید کرد: اشتغال باید برای تولید باشد نه شغل‌های کاذب. محمدرضا عارف هم گفت: برآوردها این است که ما یک میلیون فرصت شغلی لازم داریم. وی یادآور شد: نقدینگی را باید به سمت صنعت هدایت و هزینه‌های جاری صنعت را با نیروهای ساده و وام درازمدت در اختیار آنها قرار دهیم. حسن روحانی هم تصریح کرد: راه‌حل اصلی بهبود شرایط کسب و کار است وقتی سه میلیون بیکار داریم و بیش‌از ۸۰۰ هزار نیروی فارغ‌التحصیل و متخصص آماده به کار داریم نشان می‌دهد که این موضوع بسیار مهم است و راه‌حل آن؛ بهبود مستمر محیط کسب‌وکار است که در مجلس تدوین شده ولی به خوبی اجرا نشده است. روحانی خاطرنشان کرد: آموزش نیروی متخصص یکی از راهکارهای برون رفت از بیکاری و حل مشکلات اقتصادی است. تعامل با سایر قوا و نهادهای نظارتی «نگاه و برنامه شما برای نظام تصمیم‌گیری کشور و تعامل با سایر قوا و نهاد‌های نظارتی کشور چیست‌؟» سوال دومی بود که به قید قرعه به نام عارف افتاد که وی در پاسخ به آن گفت: مهم‌ترین ریشه اقتصادی کشور حاکمیت یکپارچه یک جریان سیاسی (جریان اصولگرا) بر اقتصاد کشور در هشت سال گذشته است و عملا کنار گذاشتن جریان دیگر یعنی خیلی از کارشناسان و نیروهای برجسته‌ای را که ما در کشور داشتیم، متاسفانه در هشت سال گذشته از دست دادیم و از آنها استفاده نکردیم. حداد عادل در نقد پاسخ عارف گفت: مساله‌ گرایش‌های سیاسی را از نیروهای کارشناسی و متخصص و خدمتگزار جدا کنیم. اما روحانی در این باره گفت: مهم‌ترین مساله در این زمینه این هست که از نگاه فرد محوری و استبداد رای ما فاصله بگیریم از متخصصان استفاده کنیم. ولایتی در پاسخ به عارف اظهار کرد: نکته‌ای که آقای عارف گفت بخشی از مطلب بود اما متممی نیاز دارد. از این رو حتما باید از نیروهای متخصص با سلایق مختلف سیاسی استفاده کرد تا دولت محروم نماند. محسن رضایی در پاسخ به عارف تاکید کرد: معیارم برای به‌کارگیری نیروهای توانمند این کشور، کارآمدی است و دیگر اینکه نظام را قبول داشته باشند. سعید جلیلی در پاسخ به اظهارات عارف در خصوص اداره کشور گفت: ما زمانی می‌توانیم یک تصمیم صحیح اقتصادی داشته باشیم که مبتنی بر گفتمان نظام و انقلاب اسلامی باشد. محمد باقر قالیباف هم گفت: وقتی این‌گونه سیاست‌زده شویم، مجبوریم اقتصاد را رها کنیم، در حالی که حرف مردم این نیست. تامین مسکن و مهار گرانی آن «برنامه دولت شما برای تامین مسکن و مهار گرانی آن چیست؟» سوال سوم این مناظره بود که به قید قرعه به نام محسن رضایی افتاد. رضایی در پاسخ به این سوال گفت: مسکن مهر طرح خوبی بوده ولی باید بهتر اجرا می‌شد. نباید منابعش از بانک مرکزی و بدون پشتوانه شکل می‌گرفت. نکته جالب در این میان حمایت هر ۸ کاندیدا از طرح مسکن مهر و تاکید آنها بر استمرار این امر بود. گسترش عدالت اقتصادی چهارمین سوال که به «برنامه دولت برای گسترش عدالت اقتصادی» اختصاص داشت به نام حسن روحانی در آمد که وی در پاسخ به آن گفت: امروز در شرایطی که هستیم به جای آنکه به تولید داخلی کمک کنیم به واردات روی آورده‌ایم. این بزرگ‌ترین بی‌عدالتی است. عدالت این است که در شرایط فشار دشمن بتوانیم در داخل به تولید کمک کنیم و تولید داخلی را افزایش دهیم و از مقدار واردات بکاهیم. جلیلی نیز گفت: عدالت را باید اصل بدانیم و حتی مقدم بر پیشرفت. غرضی هم تصریح کرد که اولین بخش عدالت آن است که دولت دست خود را از جیب مردم دربیاورد. ولایتی تاکید کرد که عدالت و پیشرفت باید با هم توام باشند تا هم عدالت را داشته باشیم و هم پیش برویم. پیشرفت بدون عدالت هم یعنی افزایش فاصله طبقاتی. عارف نیز خاطرنشان کرد که عدالت را نباید یکسانی توزیع فقر قلمداد کنیم. باید تولید ثروت و رشد اقتصادی داشته باشیم. در ادامه قالیباف گفت: عدالت نه گفتنی است و نه شنیدنی. عدالت عملی است که باید اتفاق بیفتد و مردم آن را بچشند. حدادعادل نیز اظهار کرد: باید عدالت و پیشرفت با هم باشد و هیچ‌کدام به قیمت فراموشی دیگری نباشد. رضایی تصریح کرد که تبعیض و پارتی بازی و رشوه در بسیاری از ارکان کشور و قوه قضائیه نفوذ کرده و اجازه توزیع عادلانه ثروت را نمی‌دهد. در پایان هم روحانی تاکید کرد که در مساله عدالت، باید با رانت و فساد مبارزه شود. متاسفانه در سال‌های اخیر با اینها بیشتر مواجه بودیم. عدالت فرصت برابر برای کل مردم است و برای کل اتباع ایرانی. همه اقوام و مذاهب و زن و مرد. کاهش درآمد‌های نفتی «نحوه مواجهه با کاهش درآمدهای نفتی در اولین سال دولتتان چیست؟» پنجمین سوال بود که به حداد عادل رسید و هر ۸ کاندیدا به آن پاسخ‌هایی کلی دادند. تقویت تولید ملی و سرمایه ایرانی «گام‌های عملی دولت شما برای تقویت تولید ملی وحمایت از کار و سرمایه ایرانی چیست؟» ششمین سوال این مناظره بود که به نام محمد باقر قالیباف در آمد. قالیباف در این باره گفت: سهم تولید را از یارانه در اولویت اول قرار می‌دهیم. نقدینگی را هدایت می‌کنیم. الان نقدینگی در جامعه رها است. سفته‌بازی را از جامعه جمع می‌کنیم. به درآمدهای بدون تولید مالیات‌های قابل توجهی در نظر می‌گیریم. نقد روحانی به سخنان قالیباف در این میان حائز اهمیت بود که گفت: در قدم اول نگاه باید از مصرف محوری به تولید محوری بچرخد. انحصارات باید برداشته شود. الان قدرت‌هایی هستند که هم ثروت دارند و هم قدرت سیاسی و هم سایر قدرت‌ها و دیگران نمی‌توانند با آنها رقابت کنند. امروز به احساس امنیت اقتصادی لطمه خورده که باید جبران شود. گام دوم قانون هدفمندی یارانه‌ها چگونگی اجرای فاز دوم هدفمندی یارانه‌ها هفتمین سوال مطرح شده در مناظره بود که به نام سعید جلیلی در آمد. جلیلی در این باره گفت: قانون هدفمندی یک قانون است و باید به خوبی اجرا شود. اولین کار برای هر نگاه اقتصادی و هر سیاست اقتصادی این است که باید به ساختار اجرایی دولت بپردازیم تا سیاست‌ها عملی شوند وگرنه این کار انجام نمی‌شود. در این میان قالیباف گفت که هدفمندی را حتما طبق قانون ادامه می‌دهیم. البته یارانه تولید را هم در بخش کشاورزی و هم در حوزه صنعت ادامه می‌دهیم. ضمنا باید سیاست‌های جبرانی برای دهک‌های پایین جامعه حتما بگذاریم تا قدرت خرید مردم را بالا ببریم. ما همچنین قیمت را تثبیت می‌کنیم تا قدرت خرید مردم بالا برود. به هر روی دور اول مناظره پایان یافت هر چند که برنده این مناظره یک قدم از ۷ کاندیدای دیگر سبقت گرفت، اما این پایان ماجرا نیست و هنوز دو خوان دیگر تا پایان جدی رقابت‌های انتخاباتی باقی مانده است و بر اساس اعلام صدا و سیما قرار است که دومین مناظره چهارشنبه (۱۵ خرداد ماه) و سومین مناظره جمعه (۱۷ خرداد ماه) برگزار شود. بنابر این برای پیش‌بینی بهتر شرایط رقابتی ۸ رقیب این کارزار دست‌کم باید تا پایان مناظره جمعه آینده منتظر ماند و دید بازی به نفع چه کسی رقم خواهد خورد.

مناظره عجیب هشت‌نفره

مناظره عجیب هشت‌نفره