ورود شورای‌عالی امنیت ملی به پروژه بوشهر

دنیای اقتصاد - پس از آنکه وعیدی و سلطانیه مذاکرات موفقیت‌آمیزی را با معاون البرادعی داشتند، معاون دبیر شورای‌عالی امنیت ملی به همراه معاون امور بین‌الملل سازمان انرژی اتمی راهی روسیه شدند تا تور مذاکره خود را در مسکو پی بگیرند و احتمالا راهی برای گشودن گره سیاسی همکاری هسته‌ای تهران - مسکو بیابند. نیروگاه بوشهر که قرار بود تا پایان شهریور ماه بعد از نزدیک به سه دهه شروع به کار کند، به گفته پیمانکار روسی احتمالا تا یکسال دیگر هم به نتیجه نمی‌رسد و به گفته مهدی صفری، از باتجربه‌ترین دیپلمات‌های ایرانی در حوزه روسیه، تنها مانع راه‌اندازی این نیروگاه نه مسائل حقوقی و حتی مالی که ملاحظات سیاسی است و شاید از این‌رو است که دیگر قرار نیست مذاکرات در قالب حقوقی و مالی دنبال شود که از طرق سیاسی پیگیری و شورای عالی امنیت ملی به موضوع قرار داد نیروگاه بوشهر وارد می‌شود.

طی چند هفته اخیر دیپلماسی دبیر شورای‌عالی امنیت ملی و همکارانش موفقیت‌های چشمگیری در پی داشته است. آنگونه که به نظر می‌رسد روند مذاکرات لاریجانی و سولانا چشم‌انداز امیدوارکننده‌ای را ترسیم می‌کند، لاریجانی همچنین توانسته است نظر مثبت و اعتماد نسبی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و مدیرکل آن را به فعالیت‌های هسته‌ای ایران جلب کند و همچنین معاون لاریجانی به همراه دیپلمات ایرانی مقیم وین، علی‌اصغر سلطانیه طی دو نشست با برجسته‌ترین معاون البرادعی توانسته‌اند به توافقات قابل توجهی دست یابند و بعد از این گام‌های موفق است که جواد وعیدی، معاون لاریجانی کسی است که اصلی‌ترین مذاکره‌کننده ایرانی با طرف روسی در پروژه مجادله‌انگیز نیروگاه هسته‌ای بوشهر یعنی محمد سعیدی را همراهی می‌کند.

خبرگزاری فرانسه به نقل از دیپلمات‌ها گزارش داد که مذاکره‌کنندگان هسته‌ای ایران بعد از تعیین تاریخ بازرسی‌های حساس آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از تاسیسات هسته‌ای این کشور روز سه‌شنبه برای گفت‌و‌گوهای بیشتر به منظور حل مساله هسته‌ای ایران عازم مسکو شدند.

این خبرگزاری به نقل از دیپلماتی که به علت محرمانه بودن اطلاعات از افشای نامش خودداری کرد، افزود: جواد وعیدی، معاون دبیر شورای‌عالی امنیت ملی ایران و محمد سعیدی، معاون رییس سازمان انرژی اتمی از وین عازم روسیه شدند تا روس‌ها را به تکمیل ساخت نیروگاه هسته‌ای بوشهر متقاعد کنند. این خبرگزاری به نقل از دیپلمات یاد شده افزود: وعیدی و سعیدی قرار است به روس‌ها بگویند که ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی همکاری می‌کند و بنابراین روسیه باید در بوشهر از جمله در خصوص آغاز ارسال سوخت هسته‌ای پیش روی کند و در برابر تحریم‌های (جدید سازمان ملل) قاطع باشد.

دیپلمات دیگری گفت که ایرانی‌ها به دیپلماسی‌شان در حالی ادامه می‌دهند که گروه ۱+۵ متشکل از انگلیس، چین، فرانسه، آلمان، روسیه و آمریکا که برای به دست آوردن تضمین‌هایی مبنی بر آن که ایران به دنبال تسلیحات نیست مذاکراتی را انجام می‌دهند، دچار اختلاف شده‌اند.

این دیپلمات گفت که آمریکا در برابر درخواست‌های روسیه برای به تعویق انداختن تحریم‌های جدید علیه ایران در حالی که تهران برای حل مسایل با آژانس همکاری می‌کند، تسلیم شده است.

این گزارش حاکی است: آمریکا اصرار دارد که ایران همه فعالیت‌های غنی‌سازی اورانیوم را پیش از آنکه گفت‌و‌گوهای چند جانبه بتواند آغاز شود تعلیق کند و در حال جلوگیری از برگزاری نشست‌های مقدماتی بیشتر خاویر سولانا، رییس سیاست خارجی اتحادیه اروپا با علی لاریجانی، دبیر شورای‌عالی امنیت ملی ایران است. این دیپلمات اظهار کرد که خاویر سولانا این پیام را از کاندولیزا رایس، وزیر امور خارجه آمریکا دریافت کرده است.

در واقع اکنون دیپلمات‌های ایران با دست پر از توافقات آژانس و پشتوانه‌ای از اعتماد عالی‌ترین نهاد نظارتی بین‌المللی در امور هسته‌ای که با تلاش ایران برای رفع ابهام از پرونده هسته‌ایش در حال افزایش است، عازم مسکو شده‌اند تا تردیدهای روس‌ها را که ناشی از ملاحظات سیاسی است، از میان بردارند، تردیدهایی که معاون آسیا و اقیانوسیه وزارت امور خارجه به روشنی از آن سخن می‌گوید.

معاون آسیا - اقیانوسیه وزیر امور خارجه معتقد است: هرچند طرف روس اعلام می‌کند مسائل باقیمانده در مورد راه‌اندازی نیروگاه بوشهر ماهیت فنی دارد و تحت تاثیر ملاحظات سیاسی نیست‏، اما واقعیت این است که نمی‌توان تاثیر ملاحظات سیاسی بر روند جاری این پروژه را نادیده گرفت.

مهدی صفری، معاون آسیا و اقیانوسیه و کشورهای مشترک المنافع وزیر امور خارجه با اشاره به آخرین تحولات مربوط به راه‌اندازی نیروگاه بوشهر و دلایل تعلل روس‌ها در خصوص این امر اظهار کرد: براساس توافق روسای سازمان انرژی اتمی کشورمان و آژانس فدرال انرژی اتمی روسیه، قرار بود مراحل راه اندازی نیروگاه از ماه سپتامبر سال ۲۰۰۷ آغاز شود اما از حدود چهار ماه قبل طرف روسی با اشاره به موضوعاتی نظیر اختلاف مالی و به موقع پرداخت نکردن و نیز مشکلات مربوط به تامین قطعات مورد نیاز از کشورهای ثالث اعلام کرد که امکان بهره‌برداری از این پروژه در تاریخ مقرر فراهم نیست.

وی ادامه داد: سازمان انرژی اتمی در پاسخ، هرگونه تاخیر در پرداخت مربوط به پروژه را رد و اعلام کرد حتی فراتر از تعهدات خود، به طرف روس پرداخت مالی داشته است.

وی در پاسخ به این که دلیل تاخیرهای مکرر در تکمیل نیروگاه یاد شده ماهیت سیاسی دارد یا فقط به مسائل فنی و تکنیکی خلاصه می‌شود، گفت: هرچند طرف روس اعلام می‌کند مسائل باقیمانده در مورد راه‌اندازی نیروگاه بوشهر ماهیت فنی دارد و تحت تاثیر ملاحظات سیاسی نیست‏، اما واقعیت این است که نمی‌توان تاثیر ملاحظات سیاسی بر روند جاری این پروژه را نادیده گرفت. صفری افزود: البته تلاش می‌‌شود در رایزنی با روس‌ها، آن‌ها را متوجه اهمیت راه‌اندازی پروژه بوشهر بر مناسبات دو کشور و افکار عمومی جامعه ایران کرد. در همین رابطه در گفت‌وگوهایی که اخیرا با معاون وزیر امورخارجه روسیه داشتم بار دیگر بر اهمیت این موضوع اشاره کردم.

ورود شورای عالی امنیت ملی به موضوع دنباله‌دار پروژه بوشهر این امید را می‌دهد که شاید روس‌ها این بار از خلف وعده پرهیز کنند گو ‌این که باز هم از تعویق می‌گویند. چنان که رییس یک شرکت پیمانکار فرعی نیروگاه هسته‌ای بوشهر گفت: تاریخ راه‌اندازی نیروگاه هسته‌ای بوشهر حداقل یک سال به تعویق افتاده است.

ایوان ایستومین رییس شرکت انرگوپروگرس روز چهارشنبه در جمع خبرنگاران در مسکو ادعا کرد: علت عمده این مساله تاخیرهای درازمدت در پرداخت‌ها از سوی ایران است.

به گزارش اینترفکس، وی گفت: حتی اگر روسیه همین فردا نخستین محموله سوخت هسته‌ای را به ایران بفرستد، راه‌اندازی نیروگاه هسته‌ای بوشهر تا شش ماه پس از آن امکان‌پذیر نیست.

رییس انرگوپروگرس گفت: به عنوان مثال شرکت من مسوول نصب تجهیزات در بخش ویژه نیروگاه بوشهر است و ما طبق قرارداد باید ۳۰۰تن دستگاه نصب کنیم که تنها یکصد تن آن نصب شده است.

وی علت این مساله را خودداری شرکت‌ها از ارسال تجهیزات به نیروگاه هسته‌ای بوشهر عنوان کرد و افزود: آنها اعتماد به این طرح را به خاطر به طول انجامیدن «بحران عدم پرداخت» که شش ماه ادامه دارد از دست داده‌اند.

ایستومین گفت: تنها برای اعتمادسازی و کسب توافق برای تحویل دستگاه‌ها حداقل شش ماه زمان صرف خواهد شد و تاریخ راه‌اندازی فیزیکی واحد اول نیروگاه اتمی بوشهر به پاییز سال ۲۰۰۸موکول خواهد شد.

با این حال محمود جعفری رییس نیروگاه اتمی بوشهر اعلام کرد: تمام مطالبات شرکت روس سازنده نیروگاه اتمی بوشهر پرداخت شده است و هیچ گونه کسری پرداخت بدهی از طرف ایران نیست.

وی افزود: ایران نه تنها بدهی به شرکت روسی طرف قرارداد ندارد، بلکه اعتباری که برای این طرح نزد بانک عامل گشوده شده بیشتر از کار انجام شده است. وی افزود: روند احداث نیروگاه بوشهر از نظر فیزیکی به میزان ۶/۹۳درصد انجام شده و بعد از تحویل سوخت هسته‌ای، نیروگاه طی سه - چهار ماه به مدار وصل خواهد شد.

به گفته جعفری راه اندازی نیروگاه در حال حاضر فقط به تحویل سوخت از روسیه بستگی دارد و راه‌اندازی فیزیکی نیروگاه بر اساس جدول زمانی باید طی ماه‌های سپتامبر - اکتبر سال جاری انجام شود.