وضعیت فناوری‌های پاک در چین

مترجم: شادی آذری

چین در تلاش برای حفظ محیط زیست چندان موفق نبوده است. گزارش جدید بانک جهانی حاکی از آن است که ۱۶شهر از ۲۰شهر آلوده جهان واقع در چین است. گزارش دیگری نیز نشان می‌دهد که مجموع هزینه‌های اقتصادی آلودگی هوا و آب در این کشور سالانه حدود ۱۰۰میلیارد دلار یا ۸/۵درصد از تولید ناخالص داخلی چین است. بر اساس برخی برآوردها، چین هم‌اکنون در تولید گازهای گلخانه‌ای از آمریکا پیشی گرفته است و به بزرگ‌ترین آلوده‌کننده هوا در سطح جهان تبدیل شده است. اعتصابات مدافعان محیط زیست، مانند آنچه ماه گذشته در شهر شیامن و در واکنش به برنامه ساخت یک کارخانه مواد شیمیایی در این شهر برپا شد، روز به روز در حال گسترش است.

آلودگی محیط زیستی که حاصل رشد اقتصادی چین است، مشکل بزرگی است، اما برای سرمایه‌گذاران فرصت بزرگی نیز محسوب می‌شود. سرمایه‌گذاری در بخش فناوری‌های پاک در چین رو به فزونی است و براساس داده‌های منتشر شده توسط گروه کلین تک که یک گروه تحقیقات صنعتی است، میزان ۱۷۰میلیون دلار در سال ۲۰۰۵ به ۴۲۰میلیون دلار در سال گذشته رسیده که جهشی ۱۴۷درصدی را نشان داده است. بخش اعظم این سرمایه‌گذاری در بخش انرژی خورشیدی انجام شده است. چون این زمینه، بسیار پررونق شده است و سهام چندین شرکت چینی فعال در این زمینه در سال گذشته به عرضه در سطح جهان است، اما به مدد یارانه‌هایی که در جهان پیشرفته به این حوزه اختصاص می‌یابد، اغلب آنها به خارج صادر می‌شود.

چندین برنامه در جهت ترویج، توسعه و به‌کارگیری فناوری‌های پاک در داخل چین ایجاد شده است. مهم‌ترین آنها مکانیسم توسعه پاک (CDM) است که مربوط به پروتکل کیوتو، معاهده سازمان ملل در مورد تغییرات جوی است.

براساس مکانیسم توسعه پاک، پروژه‌هایی که منجر به کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای در کشورهای فقیر می‌شوند، اعتباری به دست می‌آورند. این اعتبار می‌تواند در عوض کاهش گاز‌های گلخانه‌ای به میزانی که در معاهده ذکر شده است، به کشورهای ثروتمند فروخته شود. دولت چین هم‌اکنون ۵۲۴مورد از چنین پروژه‌هایی را به تصویب رسانده است.

کشور چین ۶۱درصد بازار مکانیسم توسعه پاک را سال گذشته به خود اختصاص داد که ارزش آن بالغ‌بر ۵میلیارد دلار بود.

به علاوه دولت چین در حال تدوین اهداف محیط‌زیستی برای خود است.

این اهداف در زمینه‌هایی چون قوانین و مقررات مربوط به ساخت‌وساز، بهره‌وری وسایل و مصرف انرژی شرکت‌های بزرگ است. نایل آمدن به این اهداف نیازمند صرف هزینه بسیار در فناوری‌های نوین است و سازمان‌های مختلف از جمله موسسات داخلی و خارجی می‌بایست برای تشویق این سرمایه‌گذاری فعالیت کنند. آخرین مرکزی که در هفته جاری در پکن برای این کار معرفی شد، یک سازمان غیرانتفاعی است که بخشی از آن خصوصی و بخشی سهامی عام است.

نام این مرکز جوینت یواس- چاینا کوآپریشن آن کلین تکنولوژی یا به اختصار (JUCCCE) است. انگیزه تشکیل این مرکز از کنفرانسی که در ماه آوریل در شانگهای تشکیل شد، شکل گرفت. رییس این مرکز پگی‌لیو، یک مدیرعامل سابق سیکیلون ولی آمریکا است که این روزها بیشتر به عنوان یک سرمایه‌گذار در چین شناخته می‌شود.

خانم لیو گفته است که هدفش کاهش زمان ۳۰ساله برای توسعه فناوری‌های پاک به ۱۰سال است و روشی که در نظر دارد تا حدود زیادی دور هم جمع کردن نوآوران و سرمایه‌گذاران در کنار یکدیگر است. این کار می‌تواند موجب افزایش سرمایه‌گذاری هم به منظور کاهش تقاضا برای انرژی و سبز کردن (پاک کردن) عرضه انرژی شود. این اقدام به خصوص برای نتایجی که در مورد کاهش مصرف انرژی در ساختمان‌ها به بار می‌آورد هیجان‌انگیز است. چون میانگین مصرف انرژی در ساختمان‌های چین دو یا سه برابر سایر نقاط دیگر جهان است.

راب واتسن، عضو JUCCCE و مردی که پشت استاندارد‌های خانه‌های سبز (پاک) سرتاسر جهان نامش مشاهده می‌شود می‌گوید طی سال‌های اخیر مدام به چین آمده است تا به فعالان ساخت و ساز و مقاطعه‌کاران در این کشور مشاوره دهد. او در مورد سیستم توزیع انرژی می‌گوید بستن راه‌های خروج انرژی می‌تواند تاثیر سریعی در جلوگیری از هدر رفتن آن کند.

سال گذشته دولت چین هدفی را تعیین کرد برای کاهش ۵۰درصدی مصرف انرژی در ساختمان‌های جدید و این کاهش را حتی برای برخی موارد تا ۶۵درصد الزامی دانست. با وجود این موفقیت در این زمینه بستگی به قدرت قوانین و میزان جدید مقامات در به کارگیری آنها دارد. به مانند سایر نقاط جهان در چین هم فناوری‌های سبز معدودی بدون یارانه یا نوعی کمک به مرحله رقابتی رسیده‌اند. یک استثنای بارز، آبگرمکن‌های خورشیدی است که چین بیش از هر کشور دیگری آنها را در اختیار دارد. تنها سال گذشته شرکت‌های چینی ۶/۲میلیارد دلار از آنها را به فروش رساندند.

تلفیقی از تنوع محیطی، رشد اقتصادی و توان تولید چین این امکان را برای این کشور فراهم می‌آورد که پیشتاز در حل مشکل انرژی که جهان با آن روبه‌رو است شود. در دهه ۶۰ میلادی ژاپن هم یک کشور به شدت رو به رشد و آلوده بود در حالی که امروز شرکت‌های ژاپنی پیشگام در زمینه تولید خودروهای هیبریدی و صفحات سلول‌های خورشیدی هستند.