مترجم: مریم صدیق زنده

پرواز بر فراز بام جهان می‌تواند مشکل و پردردسر باشد. سرزمین کوهستانی تبت پرخطر است و آب و هوای ناپایداری دارد. گاهی امواج رادار آن منطقه را پوشش نمی‌دهد. اما ریسیورهای جی.پی.اس در خطوط هوایی ۷۵۷ چین، موقعیت هواپیما را در چندمتری سراشیبی یک دره عمیق و طولانی، در اطراف رشته کوهی نامساعد، تاجایی که در پایین، به باند فرودگاه لین‌ژی برسد، مشخص و تثبیت نموده‌اند.

طبق گفته ناوروس ، شرکت نصب‌کننده سیستم هدایت هواپیما (RNP) در لین‌ژی، کمک‌های زمینی متداول در این منطقه برای جهت‌یابی دقیق هواپیما، تاثیر چندانی ندارد، این منطقه ۹۶۷۰ پا از سطح دریا ارتفاع دارد.

سیستم RNP، امکانات الکترونیک هواپیما را در یک هواپیمای مسافربری با جی.پی.اس ترکیب کرده است تا خلبانان را در مسیر گردنه‌های خطرناک کوهستانی تا رسیدن به فرودگاه راهنمایی کند.

چین تصمیم دارد چندین دستگاه از این سیستم را نه تنها در محل‌هایی که فرود و پرواز هواپیما مشکل است بلکه در فرودگاه‌های پرازدحام نیز نصب کند. امکان جهت‌یابی دقیق هوایی به این معنی است که خطوط هوایی می‌تواند با همان فضای پیشین، ظرفیت بیشتری را کنترل کند. با توجه به اینکه در هوای نامساعد هم از این پس به جای تغییر مسیر به سمت فرودگاه‌های دیگر، پرواز‌های ایمن وجود خواهد داشت ، سایر فرودگاه‌ها نیز در سراسر جهان، سیستم RNP را نصب می‌کنند، اما نیاز چین به این سیستم بسیار زیاد است. اگرچه چین کشور بزرگی است،‌ اما حریم هوایی آن هنوز تحت کنترل نظامی است. مناطق زیادی از خطوط هوایی بازرگانی در این کشور، به بهانه تمرینات نظامی محدود و مسدود می‌شود. سیستم‌های قدیمی کنترل ترافیک چین، تاخیر پروازها را بدتر می‌کند. مسافران در چین از صف‌های طولانی فرودگاه و از تاخیر پروازها خسته و کلافه می‌شوند، این اتفاق در آمریکا و اروپا هم می‌افتد. اما چین هنوز به سختی پروازها را اداره می‌کند.

سال گذشته، چین ۱۷۹میلیون مسافر هواپیمایی را جابه‌جا کرده است که ۱۳۵میلیون داخلی و ۴۴میلیون مسافر پروازهای بین‌المللی بودند. دولت ادعا می‌کند سال آینده به دلیل برگزاری بازی‌های المپیک در پکن، علاوه بر ۱۵درصد افزایش معمول در سال، موج گسترده مسافرت هوایی در چین اتفاق خواهد افتاد.

در سال ۲۰۱۰ انتظار می‌رود این رقم به ۲۷۰میلیون نفر برسد که باز هم از یک سوم کل پروازهای آمریکا در سال گذشته کمتر است. میزان تقاضا برای مسافرت هوایی در چین افزایش خواهد یافت اگر دولت چین صنعت هواپیمایی را آزادتر کند.

مسوول مسافرت‌های هوایی داخلی چین می‌گوید سه سال آینده بیش از ۱۴۰میلیارد یوآن (۱۷میلیارد دلار) صرف احداث ۴۲ فرودگاه جدید و ارتقای کیفیت سایر فرودگاه‌ها خواهد کرد. اما با همه این اوصاف، چین هنوز ۲۰۰ فرودگاه تجاری- مسافرتی خواهد داشت در صورتی که کشور آمریکا ۲۰هزار فرودگاه تجاری- مسافرتی دارد و این در حالی است که جمعیت آمریکا به سختی به یک‌چهارم جمعیت چین می‌رسد.

با رشد رفاه و افزایش تقاضای مسافرت هوایی در چین، پتانسیل ارتقای بازار هواپیمایی بسیار زیاد است.

ماهواره جهت‌یابی هوایی، تنها موضوع مورد توجه چین نیست. فرودگاه‌های پرازدحام موفقیتشان را مرهون مجاورت با مراکز بزرگ و پرجمعیت هستند. معمولا فرودگاه‌های جدید دور از شهرها ساخته می‌شوند و گاهی با تاکسی نمی‌توان به موقع به فرودگاه رسید.

در نتیجه، خطوط حمل و نقل زمینی مثل قطار‌های مغناطیسی می‌تواند خطوط ارتباطی خوبی برای حرکت از شانگهای به فرودگاه بین‌المللی پودانگ باشد.

چین اولین معرف بلیت‌های الکترونیکی به جهان است. سال گذشته ۹۵درصد بلیت‌های ارائه‌شده در کشور، الکترونیکی بوده که ۱۰درصد نسبت به سال ۲۰۰۵ افزایش یافته است. این میزان در کل جهان ۸۰درصد بوده است که انتظار می‌رود به زودی به صد در صد برسد. اما برخی کشورها هنوز با این تغییر کاملا موافق نیستند.

علاوه‌بر این چین در حال سرمایه‌گذاری بر روی خطوط هوایی جدید است. مسوولان می‌گویند شرکت حمل‌و‌نقل داخلی تصمیم دارد حجم ناوگان هوایی را دو برابر کند و بیش از ۱۵۰۰ خط هوایی در سال ۲۰۱۰ پوشش داده خواهد شد و در سال ۲۰۲۵ به ۴۰۰۰ خط هوایی می‌رسد. در حال حاضر چین، تعدادی خطوط هوایی منطقه‌ای کوچک ساخته است و تصمیم دارد تا سال ۲۰۲۰ با هواپیماهای جت بزرگ در بازار هواپیماسازی با هواپیماهای بوئینگ و ایرباس رقابت نماید.

فیل‌ها هم پرواز می‌کنند

هند با ۵۰میلیون مسافر در سال گذشته (۲۶میلیون مسافر داخلی و ۲۴میلیون مسافر خارجی) هنوز به مراتب از چین عقب‌تر است. اما به‌تازگی میزان ترافیک هوایی هند ۳۰درصد در سال افزایش یافته است. در سال ۲۰۰۳، وقتی شرکت حمل‌و‌نقل معروف هند، ایردکان ( Air Deccan) راه‌اندازی شد، نزدیک به ۱۲ شرکت هواپیمایی ارزان‌قیمت شروع به فعالیت کردند که بازار حمل‌و‌نقل مسافر را از خطوط هواپیمایی دولتی مثل ایندین ایرلاین، می‌ربودند. اما این رقابت به حدی شدید بود که بسیاری از شرکت‌ها خسارت می‌دیدند. به نظر می‌رسد تنها زمانی این صنعت سود خواهد داشت که هندی‌ها به سمت مسافرت‌های هوایی روی بیاورند. پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۲۰ میزان مسافران هواپیمایی به ۲۰۰میلیون برسد.

شرکت هواپیمایی ایندین اکنون با شرکت دولتی هواپیمایی بین‌المللی ایرایندیا ادغام می‌شود. شرکت‌های هواپیمایی جدید هند برنامه‌های بزرگی در پیش دارند. شرکت کینگ فیشر که متعلق به یک شرکت بزرگ‌تر است، بخشی از ایردکان Air Deccan را خریداری می‌کند. کینگ فیشر دو سال پیش تاسیس شد و اکنون پنج هواپیمای ایرباس ۳۸۰A غول‌پیکر را در سرویس خود دارد. این شرکت تصمیم دارد سرویس بین‌المللی خود را نیز راه‌اندازی کند، اما این کار نیاز به حوصله دارد.

با توجه به اینکه اولین هواپیمای ۳۸۰A در شهر دهلی‌نو و در هواپیمایی وی‌جی مالایا دیده شد، رییس شرکت UB با اعتراض گفت: برای دولت هند بسیار عجیب و خجالت‌آور است که هنوز اصرار دارد شرکت‌های جدید هواپیمایی باید ۵سال سابقه پروازهای داخلی داشته باشند تا اجازه پروازهای خارجی را کسب کنند.

شرکت‌های ارزان‌قیمت هواپیمایی در آسیا در حال تاسیس هستند که به این بزرگ‌ترین بازار پرترافیک هوایی کمک می‌کند. شرکت‌های هواپیمایی ارزان‌قیمت در حال حاضر ۱۰درصد ظرفیت حمل‌و‌نقل‌های منطقه‌ای را انجام می‌دهند که طبق بررسی‌های دفتر مشاوره هوانوردی آسیا پاسیفیک (Asia Pacific) نسبت به ۶سال پیش که تنها یک درصد حمل‌و‌نقل‌ها را پوشش می‌داد، پیشرفت نموده است. این مرکز مشاوره همچنین می‌افزاید: شرکت‌های کوچک مذکور در این بزرگ‌ترین بخش دنیا که مسافرت‌های هوایی به سختی انجام می‌شود و خطوط هوایی تحت کنترل و پشتیبانی مستقیم دولت هستند، کمک موثری در تغییر وضعیت کنونی هستند.

یکی از این خطوط جدید، مربوط به مالزی به نام ایرآسیا Air Asia است که در کوآلالامپور واقع شده و از پایانه‌ای ارزان‌قیمت اداره می‌شود. این شرکت پروازهای خود را از تاریخ دسامبر ۲۰۰۱ آغاز کرده است و اکنون بیش از ۴۰مسیر آسیای جنوب شرقی و چین را پوشش می‌دهد. تونی فرناندز، مدیر اجرایی این شرکت خط جدید هوایی را اداره می‌کند که پروازهای طولانی‌مدت و ارزان‌قیمت دارند.

وی به شرکت ایرباس سفارش هواپیماهای جدیدی داده است که مجهز به صندلی‌های بیشتری است. اولین پرواز این سری هواپیماها در ماه سپتامبر آغاز می‌شود.

یکی دیگر از سرویس‌های هوایی جدید، اوسیس هنگ‌کنگ ایرلاین است که به تازگی پرواز به مقصد لندن را آغاز کرده است و تصمیم دارد پروازهایی هم به اوکلند از طریق سانفرانسیسکو و نکوور داشته باشد. این طرح پروازهای ارزان‌قیمت به کشورهای اروپایی هم سرایت کرده است. مایکل اولری، مدیر اجرایی رایان‌ایر (Ryanair) در ایرلند، یک شرکت هواپیمایی ارزان‌قیمت را اداره می‌کند و تصمیم دارد مسافرت‌های مستقل هوایی طولانی مدت در مسافت‌های دور را راه‌اندازی نماید.

دلیل اینکه مسافرت‌های طولانی مدت و ارزان‌قیمت را از مسافرت‌های کوتاه‌مدت جدا نگه می‌دارند این است که هر کدام از این دو سفر الگوی تجاری خاص خودشان را دارا هستند. استیلوس هاجی-یانو، بنیانگذار ایزی جت در بریتانیا می‌گوید: مسافرت‌های طولانی‌مدت، خسته‌کننده هستند و خیلی هم به مذاق مشتریان خوش نیست. بعضی از مسافران حاضرند پول بیشتری پرداخت کنند اما در طول سفر هوایی احساس راحتی کنند. کار شما کمی مشکل‌تر می‌شود. لازم است پذیرایی بسیار گوارا و تازه باشد (حتی اگر مجبور شدید خوراکی‌های تازه را به مسافران بفروشید)، وسایل سرگرمی و کارکنان و خدمه بیشتری نیاز دارید.

به همین دلیل، خطوط هوایی بزرگ و معتبر، دو نوع فروش در یک مسیر دارند که نوع مسافرت کوتاه‌مدت گران‌قیمت‌تر و مجهزتر از میزان مورد نیاز سرویس‌دهی می‌شود. سر استیلوس که سال پیش لقب شوالیه گرفت این گفته را تایید می‌کند و ۵۰درصد تسهیلات بریتیش ایرویز در مسافرت‌های کوتاه را شرکت ایزی‌جت پرداخت می‌کند.

مرکز هوانوردی آسیا پاسیفیک توضیح می‌دهد که مسافرت‌های درازمدت و ارزان ممکن است به سوددهی مسافرت‌های کوتاه نباشد، اما با این همه معتقد است که این مسافرت‌های ارزان کمکی هستند برای ایجاد تغییر. اگر این روش که در آسیا پایه‌گذاری شده نتیجه خوبی داشته باشد، انتظار می‌رود که در خطوط بین‌المللی هم شرکت‌های زیادی این مدل پروازها را گسترش دهند.این اتفاق میزان تقاضای سوخت برای هواپیمایی‌های جدید را افزایش خواهد داد.

با توجه به رشد مسافرت‌های هوایی در سراسر آسیا، انتظار می‌رود که سهم بزرگی از سفارشات هواپیماهای جدید مربوط به این منطقه شود. صنعت هواپیمایی هند در این ۱۰سال اخیر، ۲سال از متوسط جهانی جوان‌تر است. برخی از شرکت‌های هواپیمایی ایالات متحده پروازهای ۲۰ساله دارند. به طور کل، شرکت‌های ارزان‌قیمت در آمریکا، اروپا و آسیا پروازهای جوان‌تری دارند.

اما یکی از قدیمی‌ترین خطوط هوایی آسیایی، سنگاپور ایرلاین، ده‌ها سال است که یکی از جوان‌ترین هواپیمایی‌های بازار مسافرت‌های هوایی باقی‌مانده است. عمر هواپیماهای آن به ۶سال می‌رسد. به دلیل تاخیر دریافت سفارش‌های هواپیماهای ایرباس A۳۸۰ که به دلیل مشکل تولید، هنوز تحویل داده نشده متوسط سن هواپیماها کمی افزایش یافته است. این شرکت امیدوار است که اولین پروازهای خود را با این هواپیماها به سمت سیدنی و لندن در پاییز امسال انجام دهد. این هواپیماها ظرفیت ۵۵۰نفر دارد که شرکت سنگاپور ایرلاین در سه کلاس آن را طراحی نموده است.