کمدی، جنگ، ترس و باندهای مافیایی

مهرداد پارسا

اکران تابستانی سینمای ایران با چهار فیلم «رییس» مسعود کیمیایی، «پیک‌نیک در میدان جنگ» سیدرحیم حسینی، «روز سوم» محمدحسین لطیفی و «پارک وی» فریدون جیرانی به کار خود ادامه می‌دهد. قاچاق فیلم که معضل سینمای ایران در ماه‌های اخیر بوده است و سینمای ایران را تا مرز نابودی نیز تهدید کرده بود، خوشبختانه این روزها تا حدودی کنترل شده است و خبری از حضور فیلم‌های روی پرده در کوچه پس کوچه‌های شهر نیست.مجموع فروش فیلم‌های این دوره از اکران از مرز ۵۰۰میلیون تومان گذشته است ولی هیچ فیلمی نتوانسته است فروش چشمگیر و قابل توجهی داشته باشد و امیدها برای رکورد شکنی به فیلم‌های دوره بعدی اکران بسته شده است.

دنیای آقای کیمیایی

مسعود کیمیایی به عنوان یکی از محبوب‌ترین کارگردانان دهه ۵۰ و ۶۰ محسوب می‌شود. کارگردانی که به گفته بسیاری در سالیان اخیر به هیچ وجه نتوانسته موفقیت‌های گذشته خود را در سینما تکرار کند.دنیای فیلم «رییس» برای سینمای کیمیایی جهان آشنایی است جهان باندهای مافیایی و گانگستری که در واقع نشاندهنده علاقه کیمیایی به این دنیا است. فضایی که در فیلم قبلی این کارگردان یعنی «حکم» به وضوح و بیش از سایر آثار وی به چشم می‌خورد.فیلم «رییس» داستان ساده و سرراست همچون اکثر فیلم‌های قبلی کیمیایی دارد و در حد یک فیلم معمولی در سینمای این کارگردان محسوب می‌شود.اگرچه بیشتر کمبودهای فیلم مربوط به فیلمنامه است ولی به جرات می‌توان گفت که نسبت به آثار چند سال اخیر او از لحاظ کارگردانی پخته‌تر شده است.فیلم «رییس» به دل نمی‌چسبد چون حرفی از جنس این زمان در آن دیده نمی‌شود و تماشاگر توانایی برقراری ارتباط با شخصیت‌های فیلم را ندارد. معلوم نیست این آدم‌ها در کجای این سرزمین زندگی می‌کنند از کجا می‌آیند و به کجا می‌روند.

کیمیایی هنوز طرفداران پرو پا قرص خودش را دارد و این طرفداران متعصب امیدوارند که فیلم بعدی این کارگردان بتواند آنها را به ذوق بیاورد. آخرین ساخته کیمیایی توانسته است پس از ۱۰ روز به فروش ۸۵میلیون تومانی برسد.

روز سوم، اکشن دفاع مقدس

«روز سوم» لطیفی که بهترین فیلم جشنواره بیست و پنجم لقب گرفت می‌تواند تعبیری عام از جنگ اکشن کماندویی باشد. «روز سوم» می‌توانست بخشی از نادیده‌های دفاع مقدس را برجسته کند، در حد و اندازه‌های یک فیلم سینمایی نه کمتر و نه بیشتر. مخاطب انتظار ندارد آیینه تمام نمای جنگ هشت‌ساله ایران و عراق یا حتی همه حجم وقایع خرمشهر را در یک فیلم ببیند ولی واقعیت این است که همان انتظار متعارف مخاطب هم جواب نمی‌گیرد و فیلم دچار نقص می‌شود. جنس قصه‌گویی و پرداخت چنین قصه‌هایی روش و شیوه خاصی می‌طلبد که با این رویکرد تفاوت‌هایی دارد. بسیاری مشخصه‌ها و تعاریف در این فیلم گمشده است و فیلم به جهت فیلم‌های کماندویی حرکت کرده است. «روز سوم» نیز پس از ۲۲روز نمایش ۱۳۸میلیون تومان فروش داشته است.

لطفا بترسید!

منتقدان از «پارک‌وی» فریدون جیرانی انتظارهای بیش از حدی در گیشه داشتند. فریدون جیرانی تمام تلاش خود را کرد که رویکردی خاص و جدید به گونه وحشت داشته باشد که در سینمای ایران مهجور مانده است، ولی نتوانست به تمام اهداف خود برسد.

مخاطب ایران تشنه‌تر ترسانده شدن و وحشت است، ولی کمتر فیلم ایرانی توانسته به این نیاز پاسخ دهد. حضور نداشتن شخصیت‌پردازی مناسب، چیدمان موقعیتی ملموس و قراردادن مولفه‌هایی نامتناسب با جامعه از عواملی است که ضربه محکمی به «پارک‌وی» زده است. خشونتی افسارگسیخته که فقط بر وجوه پررنگ آن تکیه شده نه جایگاه قرار گرفتن در کلیت فیلم و این دلیلی است که برخی از جزئیات موجود در فیلم کارکرد خود را از دست می‌دهد. فروش «پارک‌وی» پس از گذشت بیش از یک ماه نمایش در حدود ۳۰۰میلیون تومان اعلام شده است.

شوخی با سینمای جنگ

«پیک‌نیک در میدان جنگ» تنها فیلم کمدی روی پرده‌ سینماها است. ژانری که مخاطب بسیاری در سینمای ایران دارد. «پیک‌نیک در میدان جنگ» را حسینی سال ۸۳ ساخت با نگاهی طنز به دفاع مقدس که این بار هم موضوعی خاص را محور قرار می‌دهد. چوپان جوانی قصد دارد با دختر کدخدای روستا ازدواج کند، اما شرط ازدواج به اسارت گرفتن چند عراقی است. او همراه گله گوسفندان راهی جبهه می‌شود. فیلم از کمدی خاصی بهره می‌برد که با حضور علی صادقی در نقش اصلی که بازیگر شناخته شده عرصه کمدی به خصوص در تلویزیون است، این وجه قوت پیدا می‌کند. فیلمنامه اولیه آن را مجتبی خشک‌دامن نوشته که کارگردان و حمید برزگر آن را بازنویسی کرده‌اند. فیلمی که با مایه‌های کمدی سعی دارد تجربه جدیدی در عرصه کمدی دفاع مقدس شود که این روزها در حال بدل شدن به کلیشه‌ای فراگیر است.این فیلم طی سه روز نمایش، فروشی بیش از پنج‌میلیون تومان داشته است.