مثنوی روز و شب

سروده حکیم نزاری قهستانی/ به تصحیح و مقدمه نصر‌ا... پورجوادی

نشر نی/ چاپ اول ۱۳۸۵

۱۱۰۰ نسخه/۱۵۰۰تومان

حکیم سعدالدین نزاری قهستانی در حد فاصل ۶۴۵ تا ۷۲۱هجری قمری زیست. از وی پنج مثنوی کوتاه و بلند برجا مانده است. مثنوی «روز و شب» مناظره یا پیکاری است میان روز و شب. به دنبال گفت‌وگوی شب و روز با واسطه باد صبا، نزاری به مدح شاه‌علی شمس‌الدین که پادشاه بیرجند و خوسف و اطراف آن بود می‌پردازد و در این میان از احوال بد خود ناله‌ها سر داده و از شاه می‌خواهد که به او اجازه دهد توبه کرده و گوشه‌نشین شود. در مورد شیوه مناظره در ادبیات می‌توان گفت که این شیوه سابقه طولانی در ادبیات جهان دارد. در این شیوه معمولا دو شخصیت به مناظره با هم می‌پردازند تا سعی در اثبات برتری خود کنند. مانند شمشیر و قلم یا عقل و عشق.