«پایین، گذر سقاخانه» در تالار وحدت

نگاه‌سوم- هادی مرزبان پس از سه ماه تمرین با گروهش از امروز ساعت ۳۰/۱۸، نمایش «پایین، گذر سقاخانه» را به نویسندگی اکبر رادی در تالار وحدت به روی صحنه می‌برد. داستان این نمایش به ۴۰سال قبل برمی‌گردد و مرزبان سعی کرده فضای کار را به صورت کامل حفظ کند. در این نمایش ۱۴بازیگر حرفه‌ای در نقش اصلی و ۱۰۰هنرجوی در بخش حرکات موزون هنرنمایی می‌کنند. طراحی حرکات موزون بر عهده فرزانه کابلی است.

هادی مرزبان، در نشست مطبوعاتی پایین، گذر سقاخانه با اشاره به گفته ویلیام شکسپیر که «ما همه بازیگریم» به ارتباط هنرمندان و مطبوعات و منتقدان پرداخت و گفت: «همه به دنبال یک هدف مشترک هستیم و آن هم ‌روابط بین آدم‌ها‌ است‌.»

وی به ارتباط خوب خود با منتقدان اشاره کرد و افزود: «هر کدام از ما کار خود را می‌کند و این وظیفه آنها است که درباره کارها بنا بر نگاه خود بنویسند. مصیبت، آن جایی است که به یک اثر هنری پرداخته نشود.»

هادی مرزبان محل اجرای «پایین، گذر سقاخانه» را از تالار اصلی تئاترشهر به تالار وحدت تغییر داده است و این تغییر، بنا بر خواست حسین پارسایی صورت گرفته است. این کارگردان نیز برای آن که کار یکی از همکارانش نیزدر این جا به جایی انجام پذیرد، تن به این شرایط داده است. او که در سال ۱۳۸۳ بعد از ۲۰ اجرای «نوبت دیوانگی» از ادامه اجرا به دلیل ماه مبارک رمضان و برخی از دلایل شخصی بازمانده بود، در آن زمان در مصاحبه‌های مطبوعاتی اعلام کرده بود که هرگز پایش را بر تالار وحدت نخواهد گذاشت. وی شرایط امروز را متفاوت از گذشته تلقی می‌کند و خوشحال است که یک بار دیگر در این تالار به صحنه می‌رود.

کارگردان «پایین، گذر سقاخانه» به ارتباط خود با بازیگرانش به عنوان قابله و زائو اشاره کرد و گفت: «در این ارتباط، اثر هنری یا یک موجود زنده خلق خواهد شد و‌ سعی بر آن است که بهترین شرایط برای درمان راحت‌تر زائویش فراهم شود. این ارتباط آن قدر تنگاتنگ و نامحسوس است که گاهی بازیگران جوان بعد از خودمانی شدن، اعلام کرده‌اند که به نقش رسیده‌اند، بی آن که پی به حضور من برده باشند. همیشه منتظر این لحظه هستم که حضورم برای بازیگر نامحسوس باشد».

هادی مرزبان در ادامه، به ارتباط خود با اکبر رادی پرداخت که در دوران دانشجویی همیشه از او تصویر یک مرد گنده، زمخت و خشن داشته است که چهره‌اش شبیه مردان اروپایی شرقی باشد با نگاهی زمخت. در آن زمان اکبر رادی، بهرام بیضایی و غلامحسین ساعدی چهره‌های مهم نمایشنامه‌نویسی بودند که «افول» و «ارثیه ایرانی» از اکبر رادی فتح بابی برای تئاتر کشورمان بود. به هر حال آغاز فعالیت و همکاری مشترک ما بعد از انقلاب و آمدن من از فرنگ با «پلکان» به وقوع پیوست و پس از آن تاکنون هشت متن اکبر رادی را به صحنه آورده‌ام.

او اعتقاد دارد که تمامی متن‌های اکبر رادی با همدیگر متفاوت هستند و «پایین، گذر سقاخانه» تفاوت عمده‌ای با ‌بقیه کارهایش دارد، برای آن که آدم‌های جنوب شهر تهران و پهلوانان و جاهل‌های قدیم تهران با دیالوگ‌های خاص آن زمان و مکان در متن حضور دارند. دیالوگ‌هایی که مردم تهران نیز امروز، آنها را فراموش کرده‌اند.

حال و هوای پهلوانی و قهرمانی، حال و هوای بوی نم کاهگل و حال و هوای عاشقانه از جمله عواملی هستند که مرا به کار کردن «پایین، گذر سقاخانه» ترغیب کرد. این متن را دو سال پیش اکبر رادی در خانه هنرمندان ایران نمایشنامه‌خوانی کرد. در آن زمان عده‌ای از کارگردان دور رادی را محاصره کردند تا پیشنهاد کار کردن آن را بدهند. هادی مرزبان هم در این بین به آرامی از ‌وی خواست‌ که به کسی وعده آن را ندهد. اکبر رادی نیز تاکید کرد‌ که «پایین، گذر سقاخانه» را فقط برای مرزبان نوشته‌ است. این برخورد وی باعث شده که او با شوق و ذوق افزون‌تری به سراغ این متن برود ‌و آن را پس از «ملودی شهر بارانی» برای اجرا آماده کند.