هر بشکه نفت‌خام وست‌تگزاس اینترمدیت با ۸/۳دلار کاهش قیمت به ۸۶/۵۴دلار در هر بشکه رسید که این قیمت‌ در ۱۷ ماه گذشته بی‌سابقه است. همچنین این بزرگ‌ترین سقوط یک روزه قیمت نفت در بازار نیویورک از ۱۷ آگوست ۲۰۰۵ تاکنون بوده است. دنیای اقتصاد- رهام‌وزیری: پس از نزدیک به یک ماه آرامش نسبی در بازارهای نفت جهان، از دیروز یک بار دیگر قیمت‌ها مسیر کاهش را در پیش گرفتند. سقوط ۸/۳ دلاری نفت در روز جمعه باعث شد تا گمانه‌زنی‌هایی که از کاهش نفت در آخر نوامبر خبر داده بودند، به حقیقت تبدیل شوند.

این مساله که در آستانه فصل زمستان به چه دلیل قیمت نفت در حال کاهش یافتن است، بیش از هر مورد دیگری ذهن تحلیلگران بازار نفت را به خود مشغول کرده است. دیروز هر بشکه نفت‌خام وست‌تگزاس اینترمدیت با ۸/۳دلار کاهش قیمت به ۸۶/۵۴دلار در هر بشکه رسید. به این ترتیب نفت‌خام به پایین‌ترین قیمت‌ در ۱۷ ماه گذشته رسید. همچنین این بزرگ‌ترین سقوط یک روزه قیمت نفت در بازار نیویورک از ۱۷ آگوست ۲۰۰۵ تاکنون بوده است.در آخرین ساعات معاملاتی دیروز قیمت‌ها خود را به ۵۵دلار رساندند، اما تحلیلگران عقیده دارند که این می‌تواند مقدمه‌ای برای کاهش بیشتر قیمت‌ها در هفته آینده باشد.

به عقیده آنتونی نونان، تحلیلگر ارشد بازار نفت اصلی‌ترین دلیل کاهش قیمت نفت در این روزها، تجاوز اوپک از سقف تولید و روبه‌رو شدن بازار با پدیده مازاد تولید است. این تحلیلگر در گفت‌وگو با پایگاه اینترنتی اویل‌پرایس گفت: اوپک به‌رغم تصویب کاهش ۴/۴درصدی از سقف تولید نتوانست این مصوبه را به اجرا درآورد و در نتیجه بازار نفت از شوک احتمال عدم عرضه بیرون آمد. اگرچه آمار دقیقی از میزان تولید اوپک در حال حاضر وجود ندارد اما برآوردها نشان می‌دهد که هم‌اکنون اوپک در حال تولید بیش از ۲۸میلیون بشکه نفت در روز است. این مساله در ادامه می‌تواند برای کشورهای این سازمان در بحث قیمت نفت مشکل ایجاد کند. از طرف دیگر با عدم توانایی اوپک در برقراری وحدت رویه بین اعضای این سازمان عملا اجلاس دسامبر کشورهای این سازمان نیز در هاله‌ای از ابهام قرار گرفته است. کشورهای عضو اوپک در روز ۱۴ دسامبر در آبیجان پایتخت نیجریه تشکیل جلسه خواهند داد. پیشتر ادموند داکورو، وزیر نفت نیجریه و رییس دوره‌ای اوپک اعلام کرده بود که احتمال کاهش مجدد تولید نفت در این اجلاس وجود دارد. رییس اوپک در حالی از کاهش مجدد سقف تولید صحبت می‌کند که این سازمان هنوز نتوانسته کاهش ۲/۱میلیون بشکه‌ای اجلاس فوق‌العاده قطر را به اجرا گذارد.

فاصله اندک دو اجلاس قطر و نیجریه به اعتقاد تحلیلگران عملا امکان کاهش مجدد تولید را منتفی می‌کند. چرا که بسیاری از اعضای اوپک در صورت کاهش بیشتر تولید دچار مشکلات اقتصادی خواهند شد. از طرف دیگر اعضای اوپک با یک مشکل بزرگ دیگر نیز روبه‌رو هستند، مشکلی به نام تولید نفت در کشورهای غیراوپک. تحولات بازار نفت در چهار ماه گذشته نشان داده است که عقب‌نشینی اعضای اوپک از بازار نفت با پیشروی تولیدکنندگان خارج از اوپک روبه‌رو خواهد شد. به این ترتیب که عملا بازار نفت در سه ماه گذشته که بحث کاهش تولید اوپک وجود داشت به هیچ عنوان این کاهش عرضه را احساس نکرده است. این مساله که بازار نسبت به تصمیمات اوپک بی‌تفاوت شود، به هیچ عنوان خبر خوبی برای تولیدکنندگان اوپک نیست. پیشروی تولیدکنندگان نفت خام غیراوپک در بازار نفت باعث شده تا کشورهای این گروه رده‌بندی تولیدکنندگان نفت را بر هم بریزند. روسیه به عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده غیراوپک در ماه جولای توانست برای مدت کوتاهی خود را بالاتر از عربستان سعودی بکشد و نام خود را به عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده نفت جهان مطرح کند. اما اکنون دیگر این کشور توانسته جایگاه خود را به عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده نفت جهان تثبیت کند. عربستان سعودی که تا چندی پیش بزرگ‌ترین تولیدکننده نفت جهان به شمار می‌آمد، یکی از اعضای اوپک است که علاوه‌بر اجرای مصوبه‌های رسمی کاهش تولید، خود نیز در اقدامی داوطلبانه به صورت غیررسمی تولید نفت خود را کاهش داده است. اکنون با توجه به این کاهش‌ها به نظر می‌رسد که نفت‌خام تولیدی در این کشور به کمتر از ۹میلیون بشکه رسیده است. این در حالی است که شرکت‌های لوک اویل و روز نفت روسیه مدام در حال افزایش ظرفیت استخراج و عرضه نفت خام خود هستند. آمارهای غیررسمی از عرضه روزانه ۳/۹میلیون بشکه نفت به وسیله شرکت‌های روسی به بازارهای جهانی حکایت می‌کند.

نزدیک به دودهه است که کشورهای واردکننده نفت در اندیشه محدودکردن نفوذ اوپک در بازار نفت هستند. این خواست با سخنرانی بوش مبنی بر کاهش وابستگی آمریکا به نفت روسیه به اوج خود رسیده است. هر چند عملا این امر هنوز امکان‌پذیر نیست چرا که کشورهای خاورمیانه که اکثریت اعضای اوپک را تشکیل می‌دهند، بزرگ‌ترین ذخائر نفت جهان را در اختیار دارند. عقب‌افتادن فصل سرما در ایالت‌های مختلف آمریکا به خصوص ایالت‌های شمالی از دیگر دلایل کاهش قیمت نفت خام به شمار می‌رود. گزارش‌های دپارتمان انرژی آمریکا نشان می‌دهد که به این دلیل، میزان تقاضا برای مشتقات نفتی در آمریکا کاهش یافته است.

کاهش قیمت نفت در بازارهای جهانی، دیروز روز بدی را برای صاحبان و مدیران شرکت‌های غول‌پیکر نفتی رقم زد و بسیاری از آنها با کاهش ارزش سهام روبه‌رو شدند. به گزارش بلومبرگ به دنبال سقوط ۵/۲دلاری نفت قیمت هر سهم شرکت پتروچاینا با ۶/۱درصد کاهش روبه‌رو شد. شرکت اینپکس ژاپن نیز با از دست دادن ۵/۳درصد از ارزش سهم خود به رقم ۹۳۴هزار ین در بورس توکیو دست یافت. اینپکس بزرگ‌ترین شرکت فعال در صنعت نفت در ژاپن است که ماه گذشته نیز به دنبال از دست دادن قرارداد نفتی میدان آزادگان، با کاهش ارزش سهام روبه‌رو شده بود. اما مهم‌ترین کاهش ارزش در شرکت‌های نفتی را می‌توان سقوط قیمت سهام شرکت اکسون موبیل آمریکا دانست. سهام این شرکت با ۸۵/۲درصد کاهش به قیمت ۶۷/۷۲دلار در بورس نیویورک رسید.