آیا روسیه در پی تشکیل سازمانی شبیه به اوپک برای صادرات گاز است؟
هشدار ناتو در‌خصوص احتمال تسلط روسیه بر بازار جهانی گاز
منابع نزدیک به سازمان ناتو هشدار داده‌اند که این سازمان باید مراقب هرگونه اقدام از سوی روسیه برای ایجاد یک «اوپک گازی» که باعث افزایش نفوذ روسیه در اروپا خواهد شد، باشد. به گزارش ایسنا، رونامه فایننشال تایمز چاپ لندن در شماره دیروز خود نوشت: یک مطالعه محرمانه که از سوی کارشناسان اقتصادی ناتو (سازمان پیمان آتلانتیک شمالی) انجام شده است و هفته گذشته در اختیار نمایندگان ۲۶ عضو این سازمان قرار گرفته، هشدار می‌دهد که روسیه به دنبال ایجاد یک موسسه گازی با حضور الجزایر، قطر، لیبی، کشورهای آسیای مرکزی و مشارکت احتمالی ایران است.
این گزارش که توسط کمیته اقتصادی ناتو آماده شده است، نشان می‌دهد که روسیه به دنبال استفاده از سلاح انرژی با هدف رسیدن به اهداف سیاسی خود است که این مساله به خصوص در مواجهه با همسایگانش از جمله اوکراین و گرجستان نمود پیدا می‌کند.
دمیتری سپکوف، قائم مقام سخنگوی کرملین، با این حال دیروز تاکید کرد که «محتوای چنین اقدامی به هیچ وجه وجود ندارد» که روسیه به دنبال ایجاد یک موسسه گازی است، ما معتقدیم که تهیه‌کنندگان چنین گزارشی از درک تئوری امنیت انرژی ما عاجز بوده‌اند.
وی تصریح کرد: رویکرد اصلی ما بر مبنای وابستگی متقابل تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان است و تنها یک دیوانه می‌تواند فکر کند که روسیه به دنبال تهدید اروپا با استفاده از گاز است، چراکه ما نیز به همان میزان به مصرف‌کنندگان اروپایی وابسته‌ایم.
این روزنامه به نقل از کارشناسان می‌نویسد که بزرگ‌ترین تهدید برای رشد قیمت‌گاز کمبود سرمایه‌گذاری روسیه و اقدامات احتمالی مسکو برای متقاعد کردن دیگر تولیدکنندگان برای محدود کردن سرمایه‌گذاری است.
این در حالی است که آژانس بین‌المللی انرژی نیز اخیرا هشدار داده است که احتمال تلاش صادرکنندگان گاز برای ایجاد هماهنگی در سیاست‌ها، تولید و سرمایه‌گذاری با هدف جلوگیری از ایجاد مازاد ظرفیت و نگه داشتن قیمت در سطوح بالا وجود دارد.
این گزارش می‌افزاید: صادرکنندگان بزرگ گاز مانند نروژ، قطر و نیجریه به نظر تمایل چندانی برای پیوستن به یک موسسه ندارند و این در حالی است که معاملات گازی تفاوت زیادی با نفت دارد و قراردادهای معمولا بلندمدتی دارد.
گزارش جدید سازمان ناتو درحالی منتشر می‌شود که رییس کمیته انرژی پارلمان روسیه و رییس جامعه گاز این کشور چندی پیش خواستار ایجاد اتحادیه تولیدکنندگان گاز با حضور ایران و کشورهای عضو شوروی سابق شد.
والری یازوف، یکی از مقامات بلندپایه پارلمان روسیه و رییس جامعه گاز این کشور، با انتقاد از مصرف‌کنندگان گاز در غرب و به‌خصوص اروپا، خواستار تشکیل اتحادیه تولیدکنندگان گاز با حضور ایران شد.
وی که ریاست کمیته انرژی پارلمان روسیه را بر عهده دارد، با انتقاد از سیاست‌های اتحادیه اروپا برای دیکته کردن قوانین عرضه گاز از طریق منشور انرژی، تاکید کرده است که باید اتحادیه تولیدکنندگان گاز با حضور ایران، روسیه، ترکمنستان، قزاقستان، ازبکستان، اوکراین و بلاروس تشکیل شود.
وی همچنین تاکید کرده است که چنین اتحادی ۵۰درصد از کل ذخایر گازی جهان را در اختیار خواهد داشت و روسیه باید در کانون این اتحاد قرار داشته باشد.
به گفته وی، روسیه بزرگ‌ترین ذخایر گازی جهان را در اختیار دارد و از بزرگ‌ترین سیستم خط لوله جهان برخوردار است و به همین دلیل حضور این کشور در کانون چنین اتحادی ضروری است.
ایده ایجاد اوپک گازی از کجا شکل گرفت؟
ایده ایجاد احتمالی یک اوپک‌گازی در پی مناقشات مسکو و اوکراین در زمینه افزایش قیمت گاز که برای مدتی منجر به قطع جریان گاز و در نتیجه تحت تاثیر قرار گرفتن مصرف‌کنندگان اروپایی شده بود که تا حدی باعث نگرانی این مصرف‌کنندگان از وابستگی به تولیدکنندگان گاز و سیاست‌های آنان شده است، شکل گرفت این نگرانی در روزهای اخیر که روسیه قیمت گاز صادراتی به گرجستان و بلاروس را نیز افزایش داده، بیشتر شده است. پیش‌تر یازف در یک کنفرانس انرژی که ماه مه در برلین برگزار شد، سیاستمداران اروپایی را به انجام اقداماتی متهم کرد که تولیدکنندگان گاز را به انجام اقدامات واکنشی وادار می‌کند. به گفته وی تولیدکنندگان و صادرکنندگان گاز که هر یک به صورت جداگانه و با سیاست‌های تک گرایانه اقدام می‌کنند، نیازمند دستیابی به فرایند مذاکرات و گفت‌وگو هستند. در حال حاضر این مصرف‌کنندگان هستند که در هماهنگی با هم و مانند یک سازمان عمل می‌کنند.
رییس کمیته انرژی مجلس دوما در ادامه تصریح کرد: در نتیجه بزرگ‌ترین تولیدکنندگان گاز جهان با پیشروی روسیه می‌توانند نسبت با ایجاد اتحادی میان صادرکنندگان گاز که تاثیرگذارتر از اوپک عمل خواهد کرد، اقدام کنند.
وی همچنین با انتقاد از آن چه سیاست‌های انحصارگرایانه در بخش پایین دستی گاز اروپا خواند، اعلام کرد که این اقدامات صادرکنندگان را از بازار گاز بیرون خواهد راند.
این مقام ارشد بخش انرژی روسیه ادامه داد که کشورهای صادرکننده می‌توانند ساختار هماهنگ ترانزیت گاز را با کشورهای دارای خطوط لوله تشکیل دهند که مسلما از منشور انرژی اتحادیه اروپا کارآمدتر خواهد بود.
با این حال صحبت‌ها در رابطه با احتمال ایجاد سازمانی همچون اوپک در زمینه گاز پس از اجلاس ماه گذشته سازمان همکاری‌های شانگهای مجددا بر سر زبان‌ها افتاده است، در نشست این سازمان که کشورهایی همچون چین، روسیه و کشورهای آسیای مرکزی را به عنوان عضو درون خود می‌بیند، پیشنهاد تشکیل یک باشگاه انرژی درون سازمانی نیز مطرح شد.
محمود احمدی‌نژاد، رییس‌جمهور ایران، که کشورش به عنوان عضو ناظر در سازمان شانگهای عضویت دارد، در سخنرانی خود در این نشست تاکید کرد که همکاری و هماهنگی در بخش انرژی در میان اعضای این سازمان می‌تواند به جلوگیری از تهدیدهای کشورهای سلطه‌جو و دخالت آنها در امور جهانی کمک کند.
وی همچنین گفت که همکاری ایران و روسیه در زمینه انرژی می‌تواند در صورت همکاری در قیمت‌گذاری و ایجاد مسیرهای گازی بسیار مفیدتر باشد.
ولادیمیر پوتین، رییس‌جمهور روسیه، نیز در این نشست نه تنها ایده تشکیل باشگاه انرژی را مطرح کرد، بلکه به حمایت از پروژه‌های مشترک گازی ایران و روسیه پرداخت. با این‌حال وی با رد شایعات موجود از تشکیل یک سازمان رسمی به همین منظور این نکته که همکاری مشترک روسیه و ایران می‌تواند به ایجاد گروهی مانند اوپک منجر شود را مردود دانست.
وی با این حال در گفت‌وگو با خبرنگاران در روز ۱۶ ژوئن و در حاشیه اجلاس شانگهای از آمادگی شرکت گازپروم روسیه برای تامین اعتبار و تکنولوژی لازم برای احداث خط لوله انتقال گاز بین‌المللی ایران - پاکستان- هند خبر داده بود. پوتین تاکید کرد: این خط لوله در کنار تجهیز و بازسازی خط لوله ترکمنستان-ایران می‌تواند به تشکیل یک شبکه عظیم اروپا- آسیا با مرکزیت گاز پروم کمک کند، ضمن این که این پروژه کاملا سودآور و منطقی است و ترکمنستان نیز از این برنامه‌ها حمایت می‌کند.
رویکرد به شمال آفریقا
در همین حال، گاز پروم به صورت فعالانه توسعه همکاری‌ها با تولیدکنندگان عمده گاز در خارج از سازمان همکاری‌های شانگهای را نیز پیگیری می‌کند، که در این میان به طور مشخص الجزایر به عنوان دومین تامین کننده اصلی گاز اروپا در کانون توجه قرار دارد.
الجزایر در ماه مارس امتیاز دسترسی شرکت‌های روسی به میادین نفت و گاز خود را صادر کرده بود. روسیه و الجزایر اعلام کردند که به سوی تلاش‌های مشترک در زمینه اکتشاف، تولید و بازاریابی گاز الجزایر در حرکت هستند.
گازپروم همچنین پروژه‌‌ای با شرکت دولتی گاز الجزایر- سونا تراچ- به انجام رسانده است که براساس آن شرکت الجزایری به انجام قراردادهای گاز پروم برای تحویل گاز طبیعی به فرانسه می‌پردازد.
همچنین پوتین در ماه مارس پیشنهاد کرد که بدهی ۷/۴میلیارد دلاری این کشور به روسیه بخشیده شود و این درحالی است که الجزایر موافقت خود را با خرید جت‌های جنگنده پیشرفته روسیه، سیستم دفاعی هوایی و سایر تجهیزات نظامی به ارزش ۵/۷میلیارد دلار اعلام کرده است.
الجزایر یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان گاز طبیعی در اوپک به شمار می‌رود و همچنین از طریق شرکت گاز خود به عنوان مهم‌ترین تامین‌کننده گاز و ال.ان‌جی جنوب اروپا مطرح است.
الجزایر از حدود ۵/۱۶۰تریلیون متر مکعب ذخایر تثبیت شده گاز برخوردار است که این کشور را از این نظر در رتبه هشتم جهان قرار می‌دهد.
این کشور در حال حاضر حدود ۹۵درصد از گاز خود را به اروپا صادر می‌کند و یکی از سه تامین‌کننده اصلی گاز این قاره در کنار روسیه و نروژ به شمار می‌رود.
گازپروم همچنین در میان کشورهای آفریقایی، پروژه‌هایی را نیز در لیبی پیگیری می‌کند. گاز پروم و شرکت ملی نفت لیبی روز ۲۸ ژوئن اعلام کردند که به دنبال همکاری در زمینه نفت و گاز هستند که این همکاری می‌تواند در زمینه تولید، ترانزیت و پالایش متمرکز باشد.
افزایش همکاری‌های انرژی میان روسیه و الجزایر به عنوان دو کشور اصلی تامین‌کننده گاز طبیعی اروپا، نگرانی‌ها را در میان مصرف‌کنندگان این قاره از احتمال تشکیل یک اتحاد گازی با هدف کنترل قیمت‌ها افزایش داده است.
ارسال نظر