تازه‌ترین گزارش سازمان بین‌المللی شفافیت
رتبه فسادگریزی در ۱۶۳کشور جهان
دنیای‌اقتصاد- سازمان بین‌المللی شفاف‌سازی در تازه‌ترین گزارش سال ۲۰۰۶ خود شاخص فسادگریزی مسوولان دولتی و سیاسی ۱۶۳کشور جهان را رتبه‌بندی کرد. ایران در این میان با کسب رتبه ۱۰۵ در مقایسه با سال گذشته ۱۲ پله تنزل داشته است.
این گزارش نشان‌دهنده ارتباط تنگاتنگ بین فساد و فقر است، چون در رتبه‌بندی به عمل آمده کشورهای فقیرتر در رتبه‌های آخر سلامت اقتصادی هستند و فسادگریزی مسوولان دولتی و سیاسی آنها کمتر است. تقریبا سه چهارم کشورهایی که در این رتبه‌بندی قرار گرفته‌اند، نمره شاخص فساد آنها کمتر از 5 است (شامل همه کشورهای کم‌درآمد و همه دولت‌های آفریقایی به جز 2مورد از آنها) و این موضوع نشان‌دهنده آن است که اغلب کشورهای جهان با سطح بسیار جدی از فساد داخلی مواجهند. سازمان بین‌المللی شفاف‌سازی نمره مبارزه با فساد را در کشورها از یک تا ده مشخص کرده است که نمره ده نشان‌دهنده کمترین فساد و نمره یک نشان‌دهنده بیشترین فساد است. هفتاد و یک کشور از 163کشور ذکر شده در این رتبه‌بندی، یعنی نزدیک به نیمی از آنها نمره فساد کمتر از 3 را به خود اختصاص داده‌اند و این نشان می‌دهد که فساد در این کشورها بسیار شایع است. هائیتی با نمره 8/1 پایین‌ترین جایگاه و گینه، عراق و میانمار با نمره 9/1 قبل از هائیتی از جمله پرفسادترین کشورها شناخته شده‌اند. فنلاند، ایسلند و نیوزلند بهترین نمره یعنی 6/9 را به طور مشترک به خود اختصاص داده‌اند.
ایران در گزارش امسال نمره ۷/۲ را کسب کرده است که نمره‌اش در مقایسه با پارسال ۲/۰ درصد کاهش یافته و به بیان دیگر وضعیت ایران درخصوص مبارزه با فساد بدتر شده است. ضریب اطمینان نمره ایران نیز بین ۳/۲ تا ۱/۳ اعلام شده است. در حالی که گزارش سال ۲۰۰۵ حاکی از آن بود که ایران با کسب نمره ۹/۲ از ۱۰ در بین ۱۵۹ کشور جهان رتبه ۹۳ را کسب کرده بود. این رتبه در سال ۲۰۰۴ نیز ۸۸بوده است. براساس گزارش امسال سازمان بین‌المللی شفاف‌سازی مبارزه با فساد در کشورهای آمریکا، برزیل، کوبا، اسراییل، اردن، لائوس سیشل، ترینیداد و توباکو و تونس نسبت به پارسال بسیار کاهش یافته و کشورهای الجزایر، چک، هند، ژاپن، لاتویا، ماریتیوس، پاراگوئه، اسلوونی، ترکیه، ترکمنستان و ارگوئه در مبارزه با فساد نسبت به پارسال موفق‌تر بوده و جایگاه بهتری را در این رتبه‌بندی به خود اختصاص داده‌اند. کشور آمریکا با ۵پله تنزل در رتبه ۲۲ جای گرفته است. سازمان بین‌المللی شفاف‌سازی افزوده است که این رتبه‌بندی تنها از میان ۱۶۳کشوری که اطلاعات کافی از آنها موجود بود انجام شده است و از سایر کشورهایی که نامشان در این فهرست نیامده است اطلاعات لازم در دست نبوده است.
بنابراین نمی‌توان گفت کشوری را که آخرین رتبه را کسب کرده است به عنوان پرفسادترین کشور جهان شناخت.
پیرامون شاخص فسادگریزی
۱ - روش رتبه‌بندی سازمان بین‌المللی شفاف‌سازی براساس ۱۲ نظرسنجی و رای‌گیری مختلف از ۹ موسسه مجزا بوده است. سعی شده است منابع مورد نظر از کیفیت مطلوب بهره‌مند باشند.
2 - نظرسنجی‌ها توسط دو گروه فعال در اقتصاد تهیه شده است. گروه اول شامل افرادی است که در این اقتصادها به کسب و کار مشغولند و گروه دوم تحلیلگران اقتصادی هستند. نمونه‌گیری‌ها نیز شامل افراد مقیم در این کشورها و غیرمقیم می‌شود. نکته قابل توجه آنکه همبستگی بسیار زیادی بین نظر افراد مقیم و غیرمقیم وجود دارد.
۳ - این شاخص از سال ۱۹۹۵ منتشر می‌شود و مورد توجه رسانه‌ها و دولت‌های جهان است. این نگرانی وجود دارد که اطلاعات سازمان باعث شود در سال‌های بعد بر پاسخ‌دهندگان اثر گذارد و عملا شاخص به‌دست آمده یک دور باطل را طی کند. اما براساس پاسخ ۹۰۰۰نفر، این امر مشخص شد که اطلاعات سازمان، نظرات پاسخ‌دهندگان را تحت‌الشعاع نمی‌دهند، بلکه آنان را تشویق می‌کند تا نظرات خود را بیان کنند.
4 - در سال‌های گذشته میانگین سه ساله تحولات فسادآور مورد بررسی قرار می‌گرفت، در حالی که امسال این میانگین به دو سال کاهش یافته است. علت امر آن بود تا سیاست‌های مبارزه با فساد دولت‌ها خود را در شاخص نشان دهد و آنان بتوانند اثر فعالیت‌های خود را در این شاخص شاهد باشند.
۵ - شاخص فسادگریزی کشورها، نه‌تنها وابسته به میزان فساد در آن کشورها است، بلکه بستگی به میزان فساد دیگر کشورها نیز دارد. این امکان وجود دارد که امسال یک کشور به دلیل افزایش تعداد کشورهای مورد بررسی در شاخص وضعیت بهتری را یافته باشد، اما میزان فساد آن تغییر نکرده باشد. به عبارت دیگر این شاخص، شاخصی نسبی و مقایسه‌ای است که کشورها می‌توانند خود را با یکدیگر مقایسه کنند.
ارسال نظر